پرسودترین بازارها در ۱۴۰۳؛ نیم‌سکه در اوج، بورس در قعر
سال ۱۴۰۳ دوره‌ای درخشان برای سرمایه‌گذاران در بازار طلا و سکه بود اما سهامداران بورسی تا آخرین روز سال هم شیرین نشد که نشد.
سال ۱۴۰۳ برای سرمایه‌گذاران ایرانی، سالی پرهیجان و البته پرریسک بود. روزهایی که دلار رکورد زد، طلا و سکه اوج گرفتند و بازار سهام، در کمایی عمیق فرو رفت. در این میان، برخی سرمایه‌گذاران برنده بازی شدند و برخی دیگر، با حسرت به نمودارهای نزولی بازارها نگاه کردند. برنده بزرگ این سال چه کسی بود؟ طلا. و بازنده کدام بازار است؟ پاسخ مشخص بود؛ بورس.
پناهگاه امن سرمایه؛ طلا و سکه در اوج
اگر کسی در ابتدای ۱۴۰۳ سرمایه خود را به نیم‌سکه تبدیل کرده بود، حالا بیش از ۱۳۹ درصد سود کرده بود. طلای ۱۸ عیار هم با ۱۳۳ درصد رشد، دومین گزینه پرسود سال شد و بعد از آن، سکه امامی با ۱۲۸ درصد رشد، جایگاه سوم را به دست آورد.
اما چرا طلا این‌قدر محبوب شد؟ دو دلیل داشت؛ اول، قیمت دلار که در نیمه دوم سال، ناگهان شتاب گرفت و دوم، قیمت جهانی طلا که تحت تاثیر ریسک‌های بین‌المللی، صعودی شد. این دو عامل دست به دست هم دادند تا طلا به پناهگاه امن سرمایه‌گذاران تبدیل شود.
دلار؛ میان‌رده‌ای که همیشه جذاب است
دلار آزاد در ۱۴۰۳، بیش از ۵۶ درصد رشد داشت. این یعنی اگر کسی در ابتدای سال، سرمایه‌اش را به دلار تبدیل کرده بود، حالا بیش از نصف ارزش اولیه را به سود اضافه کرده بود.
بازار ارز در نیمه اول سال آرام بود، اما نیمه دوم، همه‌چیز تغییر کرد. با افزایش تنش‌های سیاسی، دلار به سمت رکوردهای جدید حرکت کرد. خریداران دیرهنگام، سودهای خوبی بردند، اما آن‌هایی که در اوج قیمت خرید کردند، ممکن است سال آینده را با نگرانی آغاز کنند.
بورس؛ خواب زمستانی طولانی
اگر کسی به امید بازدهی خوب در بورس سرمایه‌گذاری کرده بود، احتمالا در پایان سال، حسابش را که چک می‌کرد، فقط یک چیز به ذهنش می‌رسید: "چرا اینطور شد؟"
بازدهی بورس در ۱۴۰۳ تنها ۲۵ درصد بود؛ یعنی کمتر از تورم، کمتر از دلار، کمتر از طلا، کمتر از هر بازار جذاب دیگر. اما چرا بورس این‌قدر ضعیف عمل کرد؟
بی‌ثباتی مدیریتی؛ دو وزیر اقتصاد در یک سال و تغییرات مداوم در سازمان بورس، باعث شد سرمایه‌گذاران اعتمادشان را از دست بدهند.
ریسک‌های سیاسی و بین‌المللی؛ وقتی آینده برجام و تحریم‌ها نامعلوم باشد، سرمایه‌گذاری در سهام ریسک بزرگی است.
افزایش نرخ بهره بانکی؛ وقتی بانک‌ها سودهای جذاب‌تری می‌دهند، چرا کسی باید پولش را در بازاری پرریسک مثل بورس بگذارد؟
دیگر بازارها؛ سودهای کوچک، ریسک‌های بزرگ
سود بانکی هم در ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل، جذابیت کمتری داشت. در حالی که در ۱۴۰۲، سود بانکی سومین بازدهی را در بازارها داشت، در ۱۴۰۳ سقوط کرد و در رتبه ششم ایستاد. دلیلش ساده است؛ تورم آن‌قدر سریع‌تر از نرخ سود پیش رفت که دیگر برای سرمایه‌گذاران جذاب نبود.
درس‌هایی که ۱۴۰۳ به ما داد
نتیجه واضح است؛ وقتی ریسک‌های اقتصادی و سیاسی بالا می‌روند، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های فیزیکی مثل طلا و سکه می‌روند. در مقابل، بازارهای ریالی مثل بورس و بانک، اگر مدیریت نشوند، باز هم در قعر جدول خواهند ماند.
اگر ۱۴۰۴ هم مثل امسال پیش برود، طلا همچنان یکی از گزینه‌های جذاب خواهد بود، اما بورس، برای بازگشت به رقابت، نیاز به اصلاحات جدی دارد.
