افزایش انتظارات تورمی و ناترازی برق؛ دلایل اصلی جهش تورم

امیرمحمد گلوانی، اقتصاددان، به آوش گفت: متاسفانه در تیرماه شاهد افزایش متوسط قیمت‌ها نسبت به خردادماه بودیم که این تورم ماهانه به ۳.۵ درصد رسید. این رقم حتی از کل تورم سالانه آمریکا و اتحادیه اروپا نیز بیشتر است. برای درک بهتر وضعیت، لازم است به جزئیات بیشتری اشاره کنیم: تورم ماهانه ۳.۵ درصد، تورم نقطه‌به‌نقطه (تیر ۱۴۰۴ نسبت به تیر ۱۴۰۳) ۴۱.۲ درصد، تورم سالانه منتهی به تیر: ۳۵.۲ درصد، همچنین در تفکیک گروه‌های کالایی، تورم گروه خوراکی، آشامیدنی و دخانیات به ۳۴.۵ درصد و تورم گروه غیرخوراکی و خدمات به ۳۵.۸ درصد رسیده است.

گلوانی همچنین عنوان کرد: با توجه به اینکه در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ رکوردهای تورمی پس از جنگ جهانی دوم شکسته شد، پس از یک دوره کاهشی که از خرداد ۱۴۰۲ آغاز شده بود و در بهمن ۱۴۰۳ تورم نقطه‌به‌نقطه به ۳۵.۳ درصد و تورم سالانه به ۳۲ درصد رسیده بود، متاسفانه مجددا وارد یک دوره تورم فزاینده شده‌ایم. این روند صعودی ادامه یافت تا در تیرماه، پس از ۲۰ ماه، تورم نقطه‌به‌نقطه بار دیگر از ۴۰ درصد عبور کرد. این نشان می‌دهد تورم در سال ۱۴۰۴ به مراتب از ۳۲ درصد سال ۱۴۰۳ بالاتر خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود تورم اسفند ۱۴۰۴ مجددا به ۴۰ درصد برسد.

او  دلایل اصلی این جهش تورم، به ویژه بازگشت تورم نقطه‌به‌نقطه به بالای ۴۰ درصد و ثبت ارقام بالای تورم ماهانه را این چنین برشمرد: من شخصاً معتقدم دلایل اصلی این مسئله را باید در دو عامل جستجو کرد؛ اولی افزایش انتظارات تورمی و نااطمینانی به آتیه سیاسی اقتصادی کشور و دیگری شوک‌های منفی به سمت عرضه در جهت ایجاد اختلالات. این اختلالات هم در اثر جنگ آغاز شد و همزمان با تشدید پیک قطعی برق و ناترازی بحث برق، از دو کانال فشار مضاعفی بر اقتصاد وارد آورد.

این اقتصاددان درباره تاثیر ناترازی برق و شرایط آب و هوایی بر تورم گفت: نقش ناترازی برق بسیار پررنگ بوده است. اگر به آمار دقت کنیم، متوسط دمای تیرماه امسال و به طور کلی چهار ماه ابتدای سال از پارسال و حتی دوسال پیش بیشتر بوده است. متاسفانه این را می‌توان جزو بدشانسی‌های دولت محسوب کرد. می‌دانیم که حتی اندکی تفاوت دما در حد حتی یک یا دو درجه، می‌تواند چند صد مگاوات بر کسری ناترازی برق در پیک مصرف اضافه کند که این ماه‌ها (خرداد تا انتهای مرداد) دقیقا اوج مصرف هستند. این دو عامل، یعنی شوک منفی سمت عرضه و افزایش انتظارات تورمی و نااطمینانی‌ها در فضای اقتصادی سیاسی کشور به نظر من اصلی‌ترین دلایلی بودند که تورم ما رکورد زد.

امیرمحمد گلوانی در خاتمه چشم‌انداز تورم سال ۱۴۰۴ و حتی ۱۴۰۵ را اینگونه ترسیم کرد: با این روند به احتمال بسیار بالا می‌توانیم بگوییم که تورم سال ۱۴۰۴ حوالی ۴۰ درصد خواهد بود و به مراتب بالاتر از ۳۲ درصد سال ۱۴۰۳ قرار خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که متاسفانه مجددا وارد یک دوره اوج‌گیری تورم فزاینده شده‌ایم. اگر مسائلی که اشاره کردم حل نشود و افزایش نرخ ارز در نیمه دوم ۱۴۰۴ نیز مزید بر علت شود و به عنوان یکی دیگر از عوامل کوتاه‌مدت تورم و افزایش تورم از محل فشار هزینه عمل کند، آنگاه شاید سال ۱۴۰۵ حتی تورمی‌تر از ۱۴۰۴ باشد. متاسفانه از لحاظ تورم، شرایط زیاد جالبی نداریم. امید است که ریسک‌های ژئوپلیتیک از اقتصاد و سیاست کشور ما برداشته شود و نهایتا با افزایش اطمینان، بتوانیم از عوامل حداقل کوتاه‌مدت تورم اجتناب کنیم.