افزایش قیمت دلار و طلا بازارهای ایران را لرزاند | پیش بینی بورس تا پایان سال ۱۴۰۴

بازارهای طلا، سکه، ارز و بورس ایران در آذر ۱۴۰۴ با نوسانات شدید و بی‌سابقه‌ای مواجه شده‌اند که نگرانی فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران خرد را به‌طور قابل توجهی افزایش داده است. افزایش‌های پیوسته دلار داخلی همراه با جهش اونس جهانی طلا، انتظارات تورمی را در بازار تقویت کرده و باعث شده قیمت‌ها در طلا و سکه مسیر پرنوسانی را تجربه کنند. تحلیلگران اقتصادی معتقدند که بخش زیادی از این رشد ناشی از عوامل روانی و سفته‌بازی است و نه بهبود واقعی وضعیت اقتصادی. همچنین بی‌اعتمادی عمومی به سیاست‌های بانک مرکزی و نبود شفافیت در مدیریت ارزی و بودجه‌ای، فشار مضاعفی بر بازار ارز وارد کرده و باعث شده حتی مداخلات مقطعی نیز اثر پایداری نداشته باشد.

در بازار سرمایه نیز شاخص کل به‌واسطه بازی چند نماد بزرگ جهش کرده و جریان واقعی نقدینگی و اعتماد سهامداران خرد هنوز به بازار بازنگشته است. کارشناسان هشدار می‌دهند تا زمانی که سیاست‌های ارزی و بودجه‌ای اصلاح نشود و شفافیت به بازار بازنگردد، سقف‌های قیمتی دلار، طلا و سکه موقت و ناپایدار خواهد بود و بورس نیز بیش از آنکه بازتاب سلامت اقتصاد باشد، تصویری از رفتار سفته‌بازانه و حدس و گمان معامله‌گران را نشان می‌دهد. این وضعیت چشم‌انداز بازارها تا پایان سال را همچنان بی‌ثبات نگه می‌دارد.

رحمان معصوم‌پور امیرآبادی، اقتصاددان و تحلیلگر بازارهای مالی، در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز، وضعیت فعلی بازارها را نتیجه ترکیبی از عوامل جهانی و داخلی می‌داند.  در ادامه این گفتگو را به صورت کامل بخوانید.

جهش طلا و سکه نتیجه تنشهای جهانی و داخلی

رحمان معصوم‌پور امیرآبادی، اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت:  رشد اخیر طلا و سکه بیشتر شبیه جمع شدن دو موج سنگین است. از یک طرف اونس جهانی طلا افزایش چشمگیری داشته که ناشی از تنش‌های سیاسی و نگرانی‌های اقتصاد جهانی است و وقتی بانک‌های مرکزی نیز به طلا پناه می‌برند، بازار پیام آن را سریع دریافت می‌کند. از طرف دیگر دلار داخلی با کوچک‌ترین خبر بالا می‌رود و انتظارات تورمی همواره دنبال بازار می‌دود، همین امر باعث می‌شود که هر تکان کوچک در نرخ ارز چند برابر روی سکه و طلا اثر بگذارد.

این اقتصاددان تاکید کرد: واکنش‌های تند بازار نشان می‌دهد بخش زیادی از جهش اخیر رنگ روانی و سفته‌بازی دارد و بهبود واقعی اقتصاد را ندارد. در وضعیت فعلی که کاهش نرخ بهره در اقتصادهای بزرگ هنوز قطعی نیست و تنش‌های سیاسی هم آرام نشده، بازار طلا احتمالاً در سقف باقی می‌ماند اما مسیر آن اصلاً صاف و قابل پیش‌بینی نیست. شاخص‌های نوسان و ATR تصویر یک جاده پر دست‌انداز را نشان می‌دهند و مسیر آرام و قابل پیش‌بینی را نمی‌بینیم.

تاثیر انتظارات تورمی بر قیمت سکه و دلار

معصوم‌پور امیرآبادی در مورد پایداری قیمت‌های فعلی افزود: اگر اونس طلا اصلاح نشود یا انتظارات تورمی داخل مهار نشود، قیمت‌های کنونی می‌تواند برای مدتی ماندگار باشد. اما پایداری بلندمدت بدون اصلاح سیاست‌های ارزی و بودجه‌ای امکان‌پذیر نیست و بازار هر از گاهی این موضوع را به شکل شوخی تلخ یادآوری می‌کند.

به گفته او، رشد اخیر دلار تنها ناشی از نگرانی‌ها نیست بلکه بخش مهمی از آن ناشی از بی‌اعتمادی عمومی به سیاست‌های بانک مرکزی است که بیشتر واکنش‌های لحظه‌ای دارد تا مدیریت جدی بازار ارز. این رفتار دفاعی باعث می‌شود معامله‌گران باور کنند که قیمت واقعی دلار جای دیگری است و سقف‌های بالاتری در راه است.

بی اعتمادی به سیاستگذاری بانک مرکزی

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: بازار می‌بیند هر بار که فشار افزایش قیمت بالا می‌رود، مداخله بانک مرکزی کوتاه و مقطعی است و اثر پایدار ندارد. این موضوع بزرگ‌ترین ضربه به اعتبار سیاستگذار محسوب می‌شود و باعث می‌شود فعالان بازار بر اساس حدس و گمان رفتار کنند نه منطق واقعی بازار. در فضای بیرونی نیز تنش‌های منطقه‌ای و نوسان انرژی آتش زیر خاکستر است، اما اصل داستان داخل شکل می‌گیرد. وقتی سیاست ارزی شفاف نباشد، کوچک‌ترین خبر تبدیل به موج سنگین خرید می‌شود و بازار به جای اعتماد، بر پایه حدس و گمان پیش می‌رود.

کسری بودجه و پیامدهای آن بر بازار ارز

معصوم‌پور امیرآبادی خاظرنشان کرد: کسری بودجه و چالش‌های مالی دولت نیز به بازار پیام می‌دهد که دلار مسیر راحتی ندارد. تا زمانی که برنامه روشن و شفاف ارائه نشود، پیشخور کردن ریسک‌ها ادامه دارد و نرخ ارز حتی قبل از وقوع واقعی اتفاقات، افزایش می‌یابد. دلار این روزها بیشتر از بی‌اعتمادی به سیاست ارزی نیرو می‌گیرد و اصلاح نکردن شرایط می‌تواند باعث شود که هیچ مداخله مقطعی نیز نتواند رشد قیمت را کنترل یا بازگرداند.

وضعیت بورس و شاخص کل

وی در خصوص بازار سرمایه ایران گفت: رشد شاخص کل در آذر بیشتر شبیه یک جهش بی‌پایه است تا نشانه سلامت بازار. به گفته او، ساختار بازار سرمایه ایران به قدری دستکاری شده که تنها اسم بورس روی آن بزرگ است. ورود حقیقی‌ها تنها وقتی ممکن است که بازار قانون‌محور باشد، اما وقتی دامنه نوسان دستکاری می‌شود و حقوقی‌ها هر وقت بخواهند بازار را بالا و پایین می‌کنند، طبیعی است که مردم بازار را بیشتر میدان سفته‌بازی بدانند تا بورس واقعی. حجم معاملات نیز نشان می‌دهد اعتماد برنگشته و سقف زدن شاخص بیشتر نمایش است تا جریان واقعی نقدینگی. چیزی که اکنون در بورس ایران مشاهده می‌شود بیشتر یک تابلوی قیمت است تا بازار واقعی، چرا که بدون شفافیت و آزادی قیمت، رفتار بازار شبیه بازار کنترل‌شده است.

ورود سهامداران خرد و خوش‌بینی افراطی

این اقتصاددان معتقد است: انتظار موج ورود سهامداران خرد بیشتر شبیه خوش‌بینی افراطی است، زیرا مردم می‌دانند اگر بازار واقعاً بورس بود سرمایه فرار نمی‌کرد و اعتماد اینقدر کم نمی‌شد. رشد شاخص بیشتر نتیجه بازی چند نماد بزرگ است تا نشانه سلامت بازار.  وقتی نصف صنایع بی‌جان معامله می‌شوند، جهش شاخص تنها یک ماسک بزرگ روی صورت بازار نیمه‌مرده است. جریان نقدینگی باید در کل بازار پخش شود تا روند صعودی واقعی آغاز شود، نه اینکه چند نماد بزرگ شاخص را بزک کنند.

چشم‌انداز طلا و ارز تا پایان سال

معصوم‌پور امیرآبادی چشم‌انداز طلا و ارز تا پایان ۱۴۰۴ را ادامه بی‌ثباتی مزمن می‌داند. به گفته او، وقتی سیاست ارزی هر روز یک ساز می‌زند و بانک مرکزی تنها به خاموش کردن آتش روزانه می‌پردازد، نتیجه دلار افسارپاره است که با هر خبر کوچک بالا می‌رود و اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طلا و سکه نیز به لطف همین مدیریت معکوس مسیر خود را می‌روند و مردم که اعتمادی به پول ملی ندارند، به این بازارها به عنوان پناهگاه روی می‌آورند و سقف‌های جدید روزانه زده می‌شود.

وضعیت بورس دستکاری شده و حقوقی‌ها

وی در پایان به خبرنگار گسترش نیوز درباره بورس گفت:  این بازار که این همه دستکاری شده، بیشتر شبیه ویترین رنگ شده است تا بورس واقعی. تا زمانی که حقوقی‌ها بازیگر اصلی بازار هستند، انتظار روند صعودی فراگیر تنها یک شوخی تلخ است.  اقتصاد ایران با این مدل مدیریت بیشتر شبیه موتور لرزان است که هر لحظه ممکن است خاموش شود و بازارها نیز همین لرزش را منعکس می‌کنند. بالا و پایین‌های تند و عصبی بازارها نه نشان‌دهنده روند واقعی است و نه ثبات و آینده، بلکه تنها واکنش و فرار سرمایه را نشان می‌دهد.

منبع: گسترش نیوز