نزاع بر سر تورم و تنش‌های اقتصادی در آمریکا
گروه اقتصادی آوش: این روزها جدال بین دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و جروم پاول، ریسی فدرال رزرو بالا گرفته است. نزاع برسر موضوعاتی همچون تورم رو به رشد، نرخ بهره و تعرفه های تجاری اعمال شده از سوی ترامپ. این کشمکش و درگیری، استقلال فدرال‌رزرو را به خطر انداخته است و تصمیم‌های ماه‌های آینده می‌تواند سرنوشت اقتصاد آمریکا را مشخص کند.
در ماه ژوئن امسال، نرخ تورم سالانه در آمریکا به ۲.۷ درصد رسید، که از ۲.۴ درصد ماه مه بیشتر است. این دومین ماه پیاپی است که تورم بالا می‌رود و حالا همه نگران آینده اقتصاد هستند. جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو، قبلا گفته بود که تعرفه‌های سنگین دولت دونالد ترامپ می‌تواند قیمت‌ها را بالا ببرد. حالا انگار حرفش درست بوده و این موضوع شانس کاهش نرخ بهره را کم کرده است. از طرف دیگر، دعوای بین کاخ سفید و فدرال‌رزرو بر سر سیاست‌های اقتصادی، اوضاع را حسابی پیچیده کرده و سرمایه‌گذاران را ترسانده است.
تعرفه‌ها، کمک به تولید یا دردسر برای جیب مردم؟
دونالد ترامپ اخیرا تعرفه‌های سنگینی روی کالاهای وارداتی گذاشته تا به قول خودش از کارخانه‌های آمریکایی حمایت کند. این تعرفه‌ها شامل ۳۰ درصد روی کالاهای چینی، ۵۰ درصد روی فولاد و آلومینیوم، ۲۵ درصد روی قطعات خودرو و ۱۰ درصد روی همه کالاهای وارداتی است. نتیجه این کار بالا رفتن میانگین تعرفه به ۱۸.۷ درصد بوده که از سال ۱۹۳۳ بی‌سابقه است. اما این تعرفه‌ها به جای کمک، هزینه‌های تولید را بالا برده و خیلی‌ها را نگران کرده است.
کارشناسان می‌گویند اثرات این تعرفه‌ها هنوز به‌طور کامل خود را نشان نداده است. از وقتی بسته بزرگ تعرفه‌ای در آوریل ۲۰۲۵ شروع شد، چون وارد کردن کالاها زمان می‌برد، خیلی از کالاهای جدید هنوز به بازار نرسیده‌اند. شرکت‌ها تا حالا با فروش موجودی انبارهای قدیمی که قبل از تعرفه‌ها وارد شده بودند، جلوی گرانی افسارگسیخته را گرفته‌اند. ولی وقتی این انبارها خالی شوند، قیمت‌ها احتمالا حسابی بالا می‌رود. به‌علاوه، صحبت‌هایی درباره تعرفه‌های جدید روی کالاهای برزیل، کانادا و اروپا هم هست که می‌تواند وضعیت تورم را بدتر کند.
جدال بر سر نرخ بهره
بعد از اعلام آمار جدید تورم، ترامپ دوباره به فدرال‌رزرو فشار آورد که نرخ بهره را فوری پایین بیاورد. او در حساب شبکه اجنماعی خود نوشت که تورم پایین است و کاهش نرخ بهره می‌تواند اقتصاد را مثل موشک بالا ببرد. او می‌خواهد نرخ بهره از ۴.۵ درصد فعلی به زیر ۳ درصد برسد. اما آمار تورم نشان می‌دهد که اوضاع آنقدرها هم ساده نیست. فدرال‌رزرو، با مدیریت جروم پاول، می‌گوید فعلا باید صبر کرد و تا وقتی تورم به ۲ درصد نزدیک نشود، نرخ بهره را پایین نمی‌آورد.
این اختلاف نشان می‌دهد که کاخ سفید و فدرال‌رزرو نظرات متفاوتی دارند. ترامپ فکر می‌کند نرخ بهره پایین اقتصاد را رونق می‌دهد و هزینه‌های دولت را کم می‌کند. اما فدرال‌رزرو می‌گوید تصمیم‌ها باید فقط بر اساس آمار اقتصادی باشد، نه فشار سیاسی. این کشمکش باعث شده سرمایه‌گذاران نگران شوند و احتمال نوسان در بازارها بیشتر شود.
افزایش فشار بر فدرال رزرو به بهانه بازسازی
یکی از موضوعات داغ، پروژه بازسازی ساختمان‌های فدرال‌رزرو در واشنگتن است که هزینه‌اش به ۲.۵ میلیارد دلار رسیده، یعنی ۷۰۰ میلیون دلار بیشتر از برآورد اولیه. این موضوع به کاخ سفید بهانه داده تا فشار روی جروم پاول را بیشتر کند. راسل ووت، یکی از مدیران کاخ سفید، نامه‌ای به پاول نوشته و خواسته که درباره این هزینه‌ها توضیح بدهد. حتی بعضی‌ها شایعه کردند که این پول خرج چیزهای غیرضروری مثل اتاق‌های غذاخوری شیک یا آسانسورهای اختصاصی شده، ولی پاول در کنگره این حرف‌ها را رد کرد.
پاول گفته که افزایش هزینه‌ها به خاطر تورم و سختی‌های پروژه است و فدرال‌رزرو حواسش به پول عمومی هست. اما خیلی‌ها فکر می‌کنند این انتقادها بهانه‌ای است برای فشار آوردن به پاول و دخالت در سیاست‌های پولی. حتی شایعه شده که ممکن است پاول به خاطر این فشارها استعفا دهد، ولی او فعلا ایستادگی کرده است.
برنده این نزاع کیست؟
از نظر قانون، برکناری رئیس فدرال‌رزرو کار سختی است. قانون می‌گوید رئیس‌جمهور فقط در صورتی می‌تواند رئیس فدرال‌رزرو را برکنار کند که دلیل محکمی مثل سوءمدیریت یا فساد داشته باشد. اما این دلایل خیلی واضح تعریف نشده‌اند و سابقه قانونی روشنی هم وجود ندارد.
دادگاه‌های آمریکا قبلا گفته‌اند که فدرال‌رزرو باید مستقل باشد، پس برکناری پاول احتمالا با کلی دردسر حقوقی روبه‌رو می‌شود. حتی اگر پاول از ریاست کنار برود، تا سال ۲۰۲۸ عضو هیئت‌مدیره فدرال‌رزرو می‌ماند و هنوز روی سیاست‌های پولی اثرگذار است.
ترامپ شاید بخواهد با معرفی یک نفر که طرفدار نرخ بهره پایین است، روی بازارها اثر بگذارد. اما تجربه نشان داده که این نوع دخالت‌ها معمولا بازارها را به هم می‌ریزد و باعث بی‌ثباتی می‌شود.
آینده اقتصاد آمریکا چه می‌شود؟
با خالی شدن انبارها و اثر کامل تعرفه‌ها، قیمت‌ها احتمالا در ماه‌های آینده بازهم بالا می‌رود. فدرال‌رزرو فعلا برنامه‌ای برای کاهش نرخ بهره ندارد و می‌خواهد صبر کند تا تورم به ۲ درصد نزدیک شود. اما فشارهای کاخ سفید می‌تواند اوضاع را بدتر و بازارها را بی‌ثبات‌تر کند. اگر نزاع بین ترامپ و پاول ادامه یابد، ممکن است اعتماد سرمایه‌گذاران کم شود و مشکلات اقتصادی بزرگ‌تری پیش بیاید.
اقتصاد آمریکا حالا در یک موقعیت حساس است. تعرفه‌های تجاری، تورم رو به رشد و دعواهای سیاسی، چالش‌های بزرگی هستند که نیاز به مدیریت دقیق دارند. استقلال فدرال‌رزرو زیر فشار است و تصمیم‌های ماه‌های آینده می‌تواند سرنوشت اقتصاد آمریکا را مشخص کند.
