اینترنت ایران گران‌تر از استاندارد جهانی با کیفیتی پایین‌تر از حد انتظار
در حالی که میانگین سرعت اینترنت ثابت در سنگاپور به بیش از ۳۳۶ مگابیت بر ثانیه رسیده، کاربران ایرانی با سرعتی نزدیک به ۲۵ مگابیت و هزینه‌ای چند برابر میانگین جهانی می‌پردازند.
در سالی که دنیا با سرعت نور به آینده می‌تازد، شکاف دیجیتال میان کشورها به‌طرز نگران‌کننده‌ای عمیق‌تر شده است. در حالی که برخی کشورها اینترنتی با سرعت‌های سرسام‌آور و قیمت‌هایی ناچیز در اختیار شهروندانشان قرار می‌دهند در گوشه‌ای دیگر از جهان دسترسی به اینترنت هنوز هم یک چالش اقتصادی جدی است.
وقتی اینترنت پرسرعت یک استاندارد است، نه یک رویا
بر اساس گزارش رسمی Speedtest از شرکت Ookla سنگاپور با سرعت متوسط بیش از ۳۳۶ مگابیت بر ثانیه در اینترنت ثابت در صدر جدول جهانی ایستاده است. در این کشور کاربران نه‌تنها از کیفیت بالا و پایداری چشمگیر بهره‌مندند، بلکه تعرفه‌های اینترنت در برابر درآمد شهروندان رقمی ناچیز به شمار می‌رود.
امارات متحده عربی نیز با میانگین سرعت ۳۱۰ مگابیت به‌ویژه در بخش اینترنت موبایل قدرت‌نمایی می‌کند؛ سرعتی که در بسیاری از کشورهای توسعه‌نیافته حتی برای شبکه‌های سازمانی نیز یک رویا محسوب می‌شود.
در بخش اینترنت موبایل قطر و امارات با سرعت‌های بیش از ۳۲۰ مگابیت در ثانیه پیشتاز هستند. کشورهای حوزه خلیج فارس با سرمایه‌گذاری هدفمند و همکاری‌های گسترده با شرکت‌های مخابراتی جهانی زیرساخت‌هایی فراهم کرده‌اند. این اتفاق نه تنها رفاه دیجیتال را برای شهروندانشان تضمین می‌کند، بلکه مسیر توسعه استارتاپ‌ها و نوآوری را هموار کرده است.
اختلاف فاحش ایران و جهان
در تازه‌ترین رده‌بندی جهانی سرعت اینترنت ثابت بر اساس داده‌های اسپیدتست (آوریل ۲۰۲۵) هنگ‌کنگ بعد از سنگاپور با ۳۰۶ مگابیت، شیلی با ۲۷۴ مگابیت و چین با ۲۷۲ مگابیت در رده‌های بعدی ایستاده‌اند. این کشورها توانسته‌اند میان توسعه اقتصادی و دیجیتال توازن برقرار کنند.
در اروپا نیز رومانی با ۲۵۴ مگابیت و فرانسه با ۲۳۸ مگابیت نشان می‌دهند که حتی کشورهای با درآمد متوسط هم می‌توانند خدمات اینترنتی باکیفیت و سریع ارائه دهند.
در این میان ایران با سرعت متوسط تنها ۲۵.۲۵ مگابیت بر ثانیه اختلاف فاحشی با کشورهای صدرنشین دارد. این در حالی است که شهروندان ایرانی به دلیل تحریم‌ها، انحصار داخلی، فیلترینگ گسترده و نبود رقابت واقعی باید هزینه‌هایی سنگین برای اینترنتی بسیار کندتر و محدودتر بپردازند.
وقتی قیمت اینترنت، یک مانع است نه یک خدمت
affordability یا میزان دسترسی‌پذیری اینترنت عامل کلیدی دیگری است که شکاف دیجیتال جهانی را تعمیق می‌بخشد. بر پایه گزارش اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) در کشورهای پردرآمد هزینه ماهانه اینترنت موبایل معمولا کمتر از ۱.۵ درصد از درآمد ناخالص ملی سرانه است. این رقم تقریبا از دید مصرف‌کننده رایگان است.
در سوی دیگر در کشورهای ضعیف‌تر یا دارای ساختار اقتصادی ناکارآمد مانند ایران این عدد گاهی به ۲۰ درصد از درآمد ماهانه می‌رسد. برای یک کارمند یا دانشجو در ایران خرید یک بسته اینترنت ثابت با کیفیت معادل چند روز حقوق است. حال آنکه در اروپا یا آسیا این هزینه کمتر از قیمت یک وعده غذایی است.
اینترنت یک حق است، نه یک کالا
ایران با آنکه جمعیتی جوان و دیجیتال‌محور دارد، در میان ۱۰۰ کشور اول جهان از نظر سرعت اینترنت جایگاهی ندارد. بر اساس گزارش‌های بین‌المللی میانگین سرعت اینترنت ثابت در ایران حدود ۲۰ تا ۲۵ مگابیت بر ثانیه است. این رقم یک دهم کشورهای صدرنشین است.
تفاوت فاحش در کیفیت و قیمت اینترنت میان کشورها فقط یک مسئله تکنولوژیک نیست؛ این شکاف نشانه‌ای از تفاوت فلسفه حکمرانی و سیاست‌گذاری است. کشورهایی که اینترنت را به‌عنوان ابزار توانمندسازی مردم می‌بینند، در مسیر توسعه شتاب گرفته‌اند. در مقابل کشورهایی که آن را کنترل می‌کنند، نه‌تنها از نظر سیاسی بلکه از منظر اقتصادی و فرهنگی هم عقب می‌مانند.
