تازه‌های پژوهش و نقد ادبی در نمایشگاه کتاب تهران
در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در حوزه پژوهش و نقد ادبی، آثار قابل توجه تازه‌ای عرضه شده است که در ادامه این گزارش، تعدادی از آن‌ها را مرور خواهیم کرد.
در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در حوزه پژوهش و نقد ادبی، آثار قابل‌توجه تازه‌ای عرضه شده است که در ادامه این گزارش، تعدادی از آن‌ها را مرور خواهیم کرد.
نقد ادبی به‌میانجی فروید
انتشارات نگاه یک اثر بسیار مهم در نقد ادبی را در نمایشگاه کتاب عرضه کرده است: «اضطراب تأثیر: نظریه‌ای در شاعری» اثر هارولد بلوم با ترجمه محمدجواد اصفهانی. این کتاب یکی از آثار مهم هارولد بلوم، منتقد ادبی امریکایی، است. «اضطراب تأثیر» شامل نقد نظریه‌های ماتریالیسم فرهنگی است که قصد دارند شکسپیر و دیگر شاعران را حاصل جمع نیروهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر خودشان بدانند. بلوم در این کتاب با وام‌گیری از نظریه عقده اودیپ فروید به تحلیل نوع مواجهه شاعران جدید با شاعران قدیم می‌پردازد.
مروری بر داستایفسکی
نشر ثالث هم یک اثر پژوهشی ادبی تازه در نمایشگاه جاری دارد. این اثر «درس‌گفتارهایی درباره داستایفسکی» اثر جوزف فرانک با ترجمه مهران صفوی است و زندگینامه ادبی و انتقادی داستایفسکی را شامل می‌شود.
ذیل دانشنامه و گزارش شاهنامه
نشر سخن با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دو ذیل تازه به دانشنامه زبان و ادب فارسی به‌عنوان چاپ سیزدهم و چهاردهم اضافه کرده است. در این انتشارات همچنین «گزارش شاهنامه» از جلال خالقی مطلق به‌تازگی در دو جلد منتشر شده است که شامل شرح و تعلیقات مفصل خالقی مطلق بر شاهنامه‌ای‌ست که او خود تصحیح کرده و در چهار جلد در انتشارات سخن به چاپ رسیده است.
انتقال تجربه درباره نوشتن
نشر عینک نیز با سه اثر تازه در حوزه پژوهش و نقد ادبی به نمایشگاه کتاب تهران آمده است. «پرسه در جهان داستانی نویسندگان نسل سوم» اثر کامران سلیمانیان مقدم، شامل نقد و تحلیل آثار رضا جولایی، یکی از این آثار است. «از نوشتن بگو» نوشته یودورا ولتی و ترجمه معصومه عسکری و «کار رمان» نوشته جوزف اپستاین و ترجمه سولماز کاکایی نیز دو اثر تازه عینک در نمایشگاه هستند و همانطور که از نام آن‌ها پیداست، هردو شامل دستورالعمل‌هایی برای داستان‌نویسی‌اند.
پژوهشی در ادبیات معاصر و کلاسیک
نشر نو نیز سه اثر پژوهشی تازه به دوستداران ادبیات و نقد و پژوهش ادبی عرضه کرده است. «قصه گیسوی یار» نوشته رضا فرخ‌فال یکی از این تازه‌هاست که شامل شرحی بر بوطیقای قصه در این بیت معروف حافظ است: «معاشران گره از زلف یار باز کنید / شبی خوش است بدین قصه‌اش دراز کنید.»
«نیما یوشیج در یادداشت‌هایش» اثر ایرج پارسی‌نژاد، دیگر اثر پژوهشی تازه نشر نو است که تصویری از افکار متغیر، اجتماعی، سیاسی و فلسفی نیما به دست می‌دهد.
«نظام وزنی شعر فارسی» از محسن مهدوی‌مزده نیز همانطور که از نام آن پیداست، پژوهشی در حوزه وزن در ادبیات فارسی است و به افکار سنتی و چارچوب‌مند درباره وزن فارسی می‌تازد.
پژوهش در ادبیات عرب
انتشارات جهاد دانشگاهی «اندرزنامه» اثر سینا فروزش را به نمایشگاه کتاب آورده است که شامل ترجمه و تعلیق بر «دره نادره» اثر عبدالله بن مقفع است. این نشر همچنین «از متن تا گفتمان» اثر رحمان نوازنی را عرضه کرده که به نقش انتقادی زبان در بازتولید گفتمان قدرت و ایدئولوژی در ادبیات معاصر عرب می‌پردازد.
زندگینامه‌هایی از بزرگان ادبیات
نشر مان کتاب نیز چند اثر پژوهشی ادبی را با خود به نمایشگاه کتاب تهران آورده است. «و صورت‌هامان، قلبم، به بی‌دوامی عکس‌ها: جستاری در زمان و فضا» نوشته جان برجر با ترجمه پویان رمضان‌پور، اثری است که گویی با هدف انتقال تجربیات نوشته شده است. برجر در این کتاب هنر خود را در شاعری به تمام و کمال به تصویر کشیده و تلاش کرده ثابت کند که چگونه زبان شعر می‌تواند توجه‌ها را به خود جلب کند.
مان کتاب همچنین در مجموعه نامیرایان، اثری به نام «شاهرخ مسکوب» نوشته علی بزرگیان را به نمایشگاه کتاب تهران آورده است. این کتاب همانگونه که از نام آن پیداست، زندگینامه مسکوب است و این‌کار را به شیوه‌ای ادبی انجام داده است و درواقع پرتره‌ای از زندگی او را ارئه می‌دهد.
«تابستان با پروست» نوشته لورا اِل مکی و دیگران، با ترجمه محمدمهدی شجاعی دیگر کتاب منتشرشده در نشر مان کتاب در حوزه پژوهش و نقد ادبی است. این کتاب، مجموعه هشت جستار به قلم منتقدان و نویسندگان فرانسوی‌زبان است که هرکدام آثار معتبری در باب پروست و اثر بزرگش به چاپ رسانده و مرجع شناخت این نویسنده غریب گشته‌اند.
دیگر تازه ادبیات‌پژوهی نشر مان کتاب، «خودم و جهان» اثر رابرت وین همبلین و ترجمه الهام گرامی است. مضمون این اثر زندگینامه ویلیام فاکنر است.
یک واکاوی در ادبیات پایداری
نشر اطراف هم یک اثر پژوهشی با درونمایه ادبیات پایداری و مقاومت را به نمایشگاه کتاب آورده است. «بازشناختن غریبه» اثر ایزابلا حماد و ترجمه الهام شوشتری‌زاده، خواندن فلسطین از میانه پیرنگ است. این اثر شامل متن سخنرانی مولف آن و پس‌نگاره‌ای است که او یک سال بعد بر این سخنرانی نوشت.
پژوهش‌هایی در ادبیات تطبیقی
دست انتشارات مروارید نیز درخصوص ادبیات پژوهشی خالی نیست. «شعر فارسی در کرانه‌های دور» نوشته فرانکلین لویس، آنه‌ماری شیمل، لئونارد لویسون و دیگران، با انتخاب و ترجمه مصطفی حسینی، مجموعه‌ای است که به نفوذ آثار فردوسی، خیام، مولانا و حافظ در ترکیه، اروپا و ایالات متحده در چارچوب نقد ادبی و ادبیات تطبیقی می‌پردازد.
«ادب فارسی در کشورهای عربی: تحلیل و بررسی تاریخی و تطبیقی» نوشته یوسف حسین بکّار به کوشش عبدالکریم جرادات و یدالله ملایری از دیگر کتاب‌های منتشرشده در نشر مروارید در حوزه نقد و پژوهش ادبی است. این کتاب همانگونه که از نام آن پیداست، نفوذ و گسترش زبان و ادبیات فارسی را در کشورهای عربی تحلیل می‌کند.
دیگر کتاب تازه نشر مروارید در زمینه نقد ادبی، «غزل سعدی و غزلواره شکسپیر: تحلیل و سنجش ادبی» اثر اسماعیل شفق است. نویسنده در این اثر، علاوه بر بررسی وجوه شخصیت و شهرت ادبی دو شاعر نامی، غزل سعدی و غزلواره شکسپیر را از منظر محتوا و انگیزه‌های سرایش و زیبایی‌های بلاغی، با دقت مقایسه و تحلیل کرده است.
«قطعات: شعر و شاعری، نقد ادبی، سبک‌شناسی» اثر سیروس شمیسا، از دیگر تازه‌های نشر مروارید درخصوص ادبیات پژوهشی است که بیشتر اثری صمیمانه است تا فاضلانه؛ یعنی به فکر رد و اثبات و تحقیق و برهان نیست. این اثر مجموعه‌ای از نظرگاه‌های فکری و سلیقه‌ای شمیساست که عمر خود را به مطالعه و نوشتن اختصاص داده و به نظرات، سلایق و جهان‌بینی مختص خود دست یافته است.
منبع: ایبنا
