چگونه در خانه پناهگاه بسازیم؟
جنگ 12 روزه به ما نشان داد پناهگاه‌های خانگی تا چه اهمیت دارند.
با وقوع جنگ 12 روزه، لزوم وجود پناهگاه های خانگی بیش از پیش مشخص شده است، پناهگاه‌هایی که در زمان وقوع جنگ و یا حوادث غیرمترقبه مختلف بتوان به آنها پناه برد و از وحشت و اضطراب این حملات به دور بود، در این گزارش، به ساخت پناهگاه‌های خانگی پرداخته می‌شود.
چرا پناهگاه‌های خانگی مهم هستند؟
در بسیاری از کشورهای جهان، پناهگاه‌های دولتی و پناهگاه‌های خانگی در کنار هم در زمان وقوع جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ایران نیز پناهگاه‌هایی مانند مترو و زیرزمین وزارتخانه‌ها و برخی سازمان‌های دولتی این قابلیت را دارند که مورد استفاده قرار گیرند اما در کنار آنها پناهگاه‌های خانگی از اهمیت بسیاری برخوردار هستند و با توجه به آنکه حملات صورت گرفته در جنگ 12 روزه غالبا پهپادی بوده و امکان اعلام خطر مثل دوران جنگ تحمیلی وجود ندارد این پناهگاهها اهمیت بسیار زیادی دارند.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این باره می‌گوید: شهرهای مختلف کشور در طول ۸ سال جنگ با عراق از پناهگاه بهره‌‌‌مند بودند؛ با این وجود، سال‌ها آرامش باعث شد تا زیرساخت پناهگاهی به حاشیه رانده شود. البته در مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان ضرورت تعبیه پناهگاه با کاربری دوگانه در فضاهای شهری آمده است؛ اما با توجه به آنکه کسی انتظار جنگی دیگر را نداشت، این مبحث به شکل کامل اجرایی نشده است. در این شرایط ضروری است که با رویکرد جدیدی به مبحث پدافند غیرعامل ورود شود.
احمد صادقی، رئیس کمیته شفافیت شورای شهر، با اشاره به وضعیت پناهگاه‌های شهر تهران می‌گوید: شاید در کوتاه مدت، امکان فراهم کردن پناهگاه‌های جنگی را در سطح شهر نداشته باشیم؛ اما مجموعه‌هایی مثل پارکینگها باید پیوست پدافندی داشته باشند تا بتوانیم پناهگاهها را در این محل‌ها تأمین کنیم.
سرپرست سازمان پیشگیری و مدیریت بحران نیز در این باره می‌گوید: پناهگاه الزاما یک جای بیرون از منزل که حتماً توسط دولت یا شهرداری احداث شده باشد نیست، در داخل منازل اغلب آپارتمان‌ها پارکینگ دارند که می شود از آنها استفاده کرد
پرویز سروری، نائب رئیس شورای شهر تهران نیز درباره اهمیت پناهگاه های خانگی می گوید: در حال حاضر ساخت پناهگاه که امکان‌پذیر نیست و باید ظرفیت های موجودی که داریم را به کار بگیریم. این موضوع به ستاد مدیریت بحران مربوط می‌شود و وزارت کشور نیز در این زمینه فعال است.
وی می افزاید: استانداری و فرمانداری نیز در کنار شهرداری هستند و اگر بتوانند هر کمکی انجام خواهند داد، اما در حال حاضر دوستان تلاش کرده‌اند مکان هایی مانند مترو، پارکینگ ها و مجموعه‌هایی که قابل استفاده است را آماده‌سازی کنند تا بتوانند از آنها استفاده کنند.
چگونه باید باشد؟
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره شرایط پناهگاه های خانگی می گوید: پناهگاهها الزاماتی نظیر اتصال به سامانه هشدار را دارند؛ در واقع ابتدا باید سامانه هشدار به صدا درآید و بعد مردم روانه پناهگاه شوند.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران می افزاید: تمامی خانه‌‌‌هایی که دارای پارکینگ زیرزمین هستند، می‌توانند از این پارکینگها به عنوان پناهگاه استفاده کنند و لزومی ندارد در زمان بروز حمله هوایی مردم خود را به مناطقی نظیر ایستگاه مترو برسانند. در عین حال پارکینگ برج‌‌‌ها و مرکزهای خرید چند طبقه نیز از امنیت کافی برخوردارند و قابلیت استفاده به عنوان پناهگاه را دارند.
نصیری می افزاید: فضای پناهگاه باید در زیر زمین و در زیر سطح واقع باشد. همچنین باید در طبقات منفی مانند پارکینگها باشد. دیوار سقف و کف آن در حدود ۵ متر از بتن مسلح پوشیده باشد.
انتخاب مکان مناسب برای پناهگاه خانگی:
انتخاب مکان درست، اولین گام در طراحی یک پناهگاه امن است، محلی که انتخاب می شود باید از نظر ساختاری مقاوم و به‌راحتی قابل دسترسی باشد.
از این جهت بهترین مکان‌ها در خانه عبارتند زیرزمینی است که به دلیل قرارگیری در زیر سطح زمین و حفاظت طبیعی خاک، ایمن‌ترین گزینه است اما اگر این چنین زیرزمین یا پارکینگی را ندارید می توان از اتاق‌های مرکزی خانه استفاده کرد ، آ«ها اتاق‌هایی هستند که از دیوارهای خارجی و پنجره‌ها دور هستند و کمترین آسیب‌پذیری را در برابر انفجار دارند.
فضای زیر راه‌پله نیز بسیار مکان های مهمی هستند که در صورت عدم وجود پناهگاه می توان از آنها استفاده کرد.
این مکان ها البته باید ویژگی های خاصی داشته باشند، دوری از محل نگهداری مواد اشتعال‌زا از مهمترین موارد برای انتخاب محل پناهگاه است، دسترسی سریع نیز از دیگر موضوعات مهم است، باید مکانی انتخاب شود که همه اعضای خانواده بتوانند در کمتر از یک دقیقه به پناهگاه برسند، داشتن تهویه ضروری و از جمله داشتن لوله های پی وی سی برای جلوگیری از خفگی اهمیت بسیار زیادی دارد .
