جنگ با آتش با دست‌های خالی
اگرچه آتش‌سوزی در جنگل‌های قلارنگ مهار شد اما بار دیگر خطر آتش‌سوزی در جنگل‌ها و وضعیت بحرانی منابع طبیعی را گوشزد کرد.
آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران داستان تازه‌ای نیست اما در سال‌های اخیر، به دلایل مختلف که مهمترین آن را می‌توان خشکسالی دانست، با آتش‌سوزی‌های وسیع‌تری در جنگل‌های کشور روبرو هستیم؛ آتش‌سوزی‌هایی که هر ساله بخش‌های وسیعی از منابع طبیعی کشور را می‌سوزانند و خاکستر می‌کنند.
سیطره‌ی آتش‌سوزی‌ها، بخش‌های مختلفی از جنگل‌های کشور را در بر گرفته‌اند؛ از زاگرس و جنگل‌های هیرکانی گرفته تا عرصه‌های بکر منطقه دالاهو و گلول‌سرانی، این آتش‌ها نه تنها درختان را بلکه بخشی از حافظه زیستی ایران را می‌بلعند.
با گرم‌تر شدن هر ساله هوا و افزایش خشکسالی در کشور، آتش‌سوزی در جنگل‌ها نیز افزایش می‌یابد البته این آتش‌سوزی‌های گسترده تنها به وضعیت اقلیمی مرتبط نیست بلکه بی‌توجهی، بی‌تدبیری و سوءمدیریت نیز بر گسترده‌تر شدن این آتش‌ها دامن می‌زند.
آتش در جنگل‌های قلارنگ، یک هشدار جدی است
به گفته مسئولان منابع طبیعی، طی یک دهه گذشته، هزاران هکتار از جنگل‌ها و مراتع ایران طعمه حریق شده‌اند. آتش‌سوزی‌ها در کشور ما اغلب ریشه در عوامل انسانی دارند؛ از سهل‌انگاری گردشگران و بهره‌برداران محلی گرفته تا آتش‌افروزی‌های عمدی. از سوی دیگر، فقدان تجهیزات کافی، کمبود نیروی انسانی آموزش‌دیده، نبود بالگردهای آب‌پاش در بسیاری از استان‌ها و دشواری دسترسی به مناطق کوهستانی، باعث می‌شود مهار آتش‌سوزی‌ها با تأخیر و دشواری انجام شود. ترکیب این عوامل با پدیده‌هایی مانند خشکسالی، وزش باد شدید و کاهش رطوبت هوا، فاجعه را تشدید می‌کند.
شهرستان سیروان استان ایلام به تازگی، با آتش‌سوزی گسترده جنگل‌های قلارنگ روبرو شد. مدیرکل حفاظت محیط زیست ایلام از وقوع این آتش، در مناطق کوهستانی و سخت گذر منطقه حفاظت شده قلارنگ خبر داده است.
آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع منطقه حفاظت شده‌ی قلارنگ ایلام از بعدازظهر جمعه آغاز شده بود و تا پاسی از شب ادامه داشت. اگرچه این حادثه با تلاش و پشتکار نیروهای حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و آبخیزداری، دستگاه‌های عضو ستاد مقابله با بحران، مردم محلی و گروه‌های مردم نهاد و دوستدار محیط زیست مهار شد اما بار دیگر خطر آتش‌سوزی در جنگل‌ها و وضعیت بحرانی منابع طبیعی را گوشزد کرد.
منطقه قلارنگ که پوشیده از جنگل‌های بلوط و زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری است، یکی از نقاط مهم و استراتژیک اکولوژیکی در غرب کشور به‌شمار می‌رود. این جنگل‌ها نه‌تنها نقش حیاتی در حفظ تعادل آب‌وهوایی و خاک منطقه دارند، بلکه به دلیل موقعیت کوهستانی‌شان محل سکونت گونه‌های بومی و منحصربه‌فردی نیز هستند.
مدیریت پایدار منابع طبیعی، کلید کاهش آتش‌سوزی‌ها
آن‌چه در جریان اطفای حریق قلارنگ بیش از هر چیز جلب توجه کرد، حضور فعال مردم محلی بود؛ زن و مرد، پیر و جوان، با ابزارهای ابتدایی مانند شاخه‌های درخت و دبه‌های آب، برای نجات جنگل‌هایشان به صف شدند. این مشارکت مردمی بار دیگر نشان داد که در غیاب امکانات دولتی، این مردم‌اند که همچنان دل‌سوز طبیعت‌اند. با این حال، عدم دسترسی سریع نیروهای امدادی به منطقه، نبود بالگرد و ماشین‌های مخصوص اطفای حریق، و کمبود هماهنگی میان نهادها، روند مهار آتش را کند کرد.
مسئولان منابع طبیعی استان ایلام در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرده‌اند بررسی علت دقیق آتش‌سوزی در دست انجام است، اما به‌احتمال زیاد عامل انسانی در وقوع آن نقش داشته است.
نبود برنامه‌ریزی بلندمدت برای مدیریت پایدار منابع طبیعی، و بی‌توجهی به آموزش و پیشگیری، ریشه‌ی اصلی تکرار چنین فجایعی است.
جنگل‌های قلارنگ یکی از آخرین بازماندگان پوشش جنگلی زاگرس در غرب کشور هستند. اگر آتش‌سوزی‌ها به همین شکل ادامه یابند، چیزی از این گنجینه‌های طبیعی باقی نخواهد ماند. آن‌چه امروز در قلارنگ رخ داد، زنگ خطری است برای تمامی مناطق جنگلی کشور. تکرار این فجایع فقط یک هشدار نیست؛ اعلام خطر است برای آینده‌ای بی‌درخت، بی‌اکوسیستم، و بی‌امید.
