پایان انحصار آمریکا در اسکار انیمیشن
شاخه «بهترین انیمیشن بلند» اسکار که سال‌ها تحت سلطه آمریکا بود، طی دو دهه اخیر با ورود ژاپن، اروپا و تولیدات مستقل جهانی به‌تدریج از انحصار خارج شده است.
شاخه «بهترین انیمیشن بلند» اسکار از زمان تاسیس در سال ۲۰۰۱ تا مدت‌ها قلمرویی بود که به شدت تحت تسلط استودیوها و سازندگان آمریکایی قرار داشت.
در دهه‌های نخست این شاخه، استودیوهای بزرگ هالیوود با بودجه‌های عظیم و اکران‌های جهانی کنترل جریان را در دست داشتند و بسیاری از آثار مطرح دنیا در زیر چتر همین ماشین تولیدی شکل می‌گرفتند.
با این حال، روندی تدریجی آغاز شد که در آن انواع تکنیک‌ها، کشورهای جدید کم‌کم جای خود را در رقابت باز کردند و این شاخه به تدریج جهانی‌تر شد.
دوران انحصار شاخه انیمیشن توسط آمریکا
پیکسار در تاریخ این شاخه نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرده و یازده برد از مجموع 24 جایزه را به‌خود اختصاص داده است.
دیزنی هم سهم بزرگی از جوایز را به‌دست آورده و مجموع آثار هالیوودی با قدرت فنی و سرمایه‌گذاری‌شان عملا استانداردهای این شاخه را تعیین کرده‌اند.
استودیوهایی مانند دریم‌ورکس و چند تولیدکننده دیگر نیز در کنار این دو غول، بخش قابل‌توجهی از افتخارات را در کارنامه اسکار انیمیشن ثبت کرده‌اند و در نتیجه در مجموع آمریکا حدود 83 درصد از جوایز این شاخه را در اختیار داشته است.
مسیر جهانی‌تر شدن اسکار
ورود تکنیک‌های متنوع مانند استاپ‌موشن و طراحی دو‌بعدی سنتی، همراه با رشد تولیدات هنری و محتوای بزرگسالانه، باعث شد که معیارهای رای‌دهندگان اسکار تنها محدود به آمریکا نشود.
ظهور پلتفرم‌های توزیع جهانی مانند نتفلیکس به آثار مستقل و غیرهالیوودی امکان دیده‌شدن در بازارهای بزرگ را داد و نمونه‌هایی مثل پینوکیو نشان دادند که تولیدات غیرسنتی می‌توانند در سطح جهانی موفق باشند.
این تغییرات باعث شد فضای رقابت بازتر شود و کشورهای با زیرساخت کمتر هم شانس دیده‌شدن یا تولید مشترک با شرکای بین‌المللی را پیدا کنند.
ژاپن، رقیب هنری و پایدار آمریکا
ژاپن با تاریخچه غنی انیمه و رویکرد هنری خاص خود توانسته به‌عنوان رقیبی کم‌نظیر در برابر آمریکایی ظهور کند.
آثار شاخص ژاپنی که شامل برنده‌هایی مانند «شهر اشباح» و «پسرک و مرغ ماهی‌خوار» می‌شوند، نشان دادند که کیفیت داستان‌گویی، زبان بصری متمایز و اعتبار فرهنگی انیمه می‌تواند رای‌دهندگان را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین امروز ژاپن نه صرفا یک استثنا، بلکه یک تهدید جدی و پایدار در سطح جوایز محسوب برای سال 2026 هم دو انیمه ژاپنی واجد شرایط اسکار شدند.
چین؛ بازار بزرگ و نیروی نوظهور
چین به‌واسطه بازار داخلی عظیم و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در صنعت انیمیشن، در سال‌های اخیر به‌سرعت رشد کرده و کیفیت فنی تولیداتش را ارتقا داده است.
آثاری که در چین تولید می‌شوند نشان می‌دهند که این کشور توان تولیدات پیچیده و پرجزئیات را دارد و در فهرست ۳۵ انیمیشن واجد شرایط اسکار ۲۰۲۶، فعلا اثری از چین حضور ندارد؛ اتفاقی که نشان می‌دهد صنعت انیمیشن این کشور، با وجود موفقیت‌های قابل توجه در گیشه داخلی و فروش رکورد دار انیمیشن نژا، هنوز نتوانسته در چرخه انتخاب آکادمی راهی برای تثبیت حضور خود پیدا کند.
هرچند نفوذ فرهنگی چین در بازار غرب هنوز با انیمه ژاپن قابل مقایسه نیست، اما این کشور در مسیر تبدیل‌شدن به رقیبی هم‌وزن قرار دارد و در آینده می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌تری ایفا کند.
ایران؛ امید پارسال و غیبت امسال
حضور انیمیشن ایرانی «سایه سرو» در فهرست اولیه اسکار سال گذشته یک موفقیت مهم و نمادین برای صنعت انیمیشن ایران به‌شمار می‌رفت و نشان داد که تولیدات مستقل ایرانی توانایی دیده‌شدن در سطح بین‌المللی را دارند.
عدم حضور هیچ انیمیشن ایرانی در فهرست واجدین شرایطی که تا کنون منتشر شده می‌تواند به دلایل مختلفی مانند عدم اکران در آمریکا، مربوط باشد.
این وضعیت نشان می‌دهد که ایران فعلا در مرز ورود به رقابت جهانی ایستاده و برای تداوم حضورش نیازمند توجه به نحوه اکران بین‌المللی،است.
ردپای اروپا در اسکار
کشورهایی مانند فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی هرچند از نظر تعداد جوایز با آمریکا یا ژاپن قابل مقایسه نیستند، اما با تمرکز بر تکنیک‌های متفاوت و محتواهای هنری جایگاهی تاثیرگذار در گسترش تنوع ژانری و فنی انیمیشن‌ها داشته‌اند.
حضور تولیدات مشترک اروپایی در لیت شرکت‌کننده‌های واجد شرایط اسکار نشان داده که این آثار می‌توانند رای‌دهندگان اسکار را مجذوب سبک و محتوای متفاوت خود کنند.
در عمل، برخی از کشورها در قالب تولیدات مستقل یا تولیدات مشترک راه خود را به اسکار باز کردن و به انحصار آمریکا پایان دادند و همین زیربنای جهانی‌تر شدن شاخه‌ی انیمیشن در اسکار است.
