چرا ایران با کریدور زنگزور مخالف است؟

الجزیره در گزارشی نوشت: طرح ایجاد کریدور زنگزور که آذربایجان را به نخجوان و سپس ترکیه و آسیای مرکزی متصل می‌کند، با مخالفت جدی ایران روبه‌رو شده است. تهران این مسیر را تهدیدی برای موقعیت ژئوپلیتیکی و امنیت ملی خود می‌داند.

این کریدور پس از جنگ دوم قره‌باغ مطرح شد و هدف آن تسهیل جابه‌جایی کالا میان ترکیه، باکو و آسیای مرکزی است. با وجود ابعاد اقتصادی، ناظران معتقدند پیامدهای ژئوپلیتیکی و امنیتی آن بسیار گسترده‌تر است.

سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرده تهران «هرگز بسته شدن مرز با ارمنستان را نمی‌پذیرد» و دبیر شورای راهبردی روابط خارجی نیز گفته است که ایران «تحمل ایجاد چنین کریدوری را ندارد».

نگرانی‌های تهران

به گزارش الجزیره، ایران توسعه این مسیر را تهدیدی مستقیم می‌داند، زیرا:

* مرز زمینی با ارمنستان، تنها راه ارتباط مستقیم ایران با قفقاز شمالی و اروپا، مسدود خواهد شد.

* نقش ایران در طرح‌های بزرگ ترانزیتی، از جمله ابتکار کمربند و جاده چین، کاهش می‌یابد.

* نفوذ آمریکا، ترکیه و اسرائیل در منطقه تقویت می‌شود.

شعیب بهمن، استاد علوم سیاسی، در گفت‌وگو با الجزیره تأکید کرده این پروژه فراتر از یک توافق دوجانبه میان باکو و ایروان است و تعادل ژئوپلیتیکی منطقه را تغییر می‌دهد.

او توضیح داده که این کریدور:

۱- اتصال مستقیم کشورهای ترک‌زبان به ترکیه را ممکن می‌کند.

۲- امکان حضور ناتو در نزدیکی دریای خزر را فراهم می‌آورد.

۳- موازنه قدرت را به سود باکو تغییر می‌دهد.

۴- می‌تواند بستر فعالیت‌های امنیتی اسرائیل علیه ایران باشد.

پیامدهای گسترده

عالم صالح، استاد مطالعات ایران، نیز به الجزیره گفته است این پروژه تنها یک مسیر ترانزیتی نیست، بلکه اقدامی با پیامدهای ژئوپلیتیکی عمیق است. به باور او، نزدیکی آذربایجان به اسرائیل و نقش فعال ترکیه نگرانی‌های تهران را افزایش داده است.

او همچنین یادآور شد که توافق ارمنستان با آمریکا برای اعطای امتیاز ۹۹ ساله توسعه این کریدور، نشانه‌ای از تلاش واشنگتن برای حضور بلندمدت در منطقه و محدود کردن نقش ایران است.

بر اساس گزارش الجزیره، مخالفت تهران با کریدور زنگزور تنها رد یک مسیر حمل‌ونقلی نیست، بلکه بخشی از تلاش ایران برای حفظ موقعیت ژئوپلیتیکی خود و مقابله با نفوذ آمریکا، ترکیه و اسرائیل در قفقاز جنوبی است.