همسایه بی‌طرف اما فعال در منطقه
دور اول مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا با هدف رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای با وساطت سلطنت عمان روز شنبه بنا به گفته دو طرف در فضایی مثبت برگزار شد، میزبانی مسقط از این مذاکرات حساس و مهم بار دیگر افکار عمومی را نسبت به نقش سازنده این کشور در بحران‌ها متمرکز کرده است.
در تاریخ معاصر خاورمیانه این اولین بار نیست که مسقط به عنوان میانجی برای حل‌و‌فصل بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی پیشقدم می‌شود و تاریخ بحران‌های خاورمیانه از نقش مثبت عمان در این تحولات خبر می‌دهد.
در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، عوامل متعددی در تبدیل یک کشور به میانجی در بحران‌ها تاثیر دارد که می‌توان به موقعیت جغرافیایی، روابط دیپلماسی مناسب با دیگر کشورها، سیاست بی‌طرفی و صادقانه و از همه مهم‌تر آرامش داخلی اشاره کرد که عمان سال‌هاست از همه این عوامل بهره‌مند است.
سنگ بنای سیاست خارجی فعال و تنش‌زدای عمان در زمان سلطان قابوس گذاشته شد که از سال 1970 قدرت را در این کشور در دست گرفت و سیاست خارجی خود را بر سه اصل پایه‌گذاری کرد که عبارت بود از سیاست بی‌طرفی، میانجیگری و سوم دخالت نکردن در امور داخلی دیگر کشورها.
عمان در سال 1971 به عضویت سازمان ملل و در سال 1981 به عضویت شورای همکاری خلیج فارس در آمد و همزمان ارتباط با کشورهای عربی و سیاست بی‌طرفی خود را حفظ کرد.
در سال 1978 با امضای پیمان صلح بین مصر و رژیم صهیونیستی، که به پیمان «کمپ دیوید» معروف شد، برخی از کشورهای جهان عرب روابط خود را با مصر قطع کردند که به بحرانی دیپلماتیک تبدیل شد اما عمان از قطع رابطه با مصر خودداری کرد.
در جریان جنگ تحمیلی سلطنت عمان برخلاف دیگر کشورهای عربی حامی صدام، ارتباط دیپلماتیک خود را با تهران کاملا حفظ کرد. با شروع تجاوز رژیم بعث عراق به کویت و اشغال این کشور، سلطنت عمان با اتخاذ سیاست بی‌طرفی بر راه حل‌های مسالمت آمیز برای حل‌و‌فصل این بحران تاکید کرد، همچنین از عضویت در ائتلاف نظامی جهت آزادی کویت امتناع کرد هرچند در ایجاد این ائتلاف مخالفتی ابراز نداشت.
در جریان جنگ یمن و همچنین محاصره قطر در سال 2017 نیز کشور عمان نسبت به اتخاذ موضع علیه یمن و قطر امتناع کرد و به صورت فعال برای پایان جنگ در یمن و اختلاف کشورهای عربی با قطر وارد عرصه دیپلماتیک شد که با توافق دو طرف همراه بود.
سیاست‌خارجی عمان در بی‌طرفی تعریف نمی‌شود و در سال‌های اخیر مسقط نقشی موثر در میانجیگری در بحران‌های مختلف ایفا کرد که مهم‌ترین آن برگزاری اولین گفتگوی مستقیم و محرمانه ایران و آمریکا در ابتدای دهه 90 شمسی به شمار می‌آید که در نهایت به توافق برجام منتهی شد.
در سال 2015 با میانجیگری عمان «ایزابل پریم»، شهروند فرانسوی، که در یمن ربوده شد آزاد شد و چند دور از تبادل زندانی‌ها بین ایران و آمریکا و بلژیک با نقش آفرینی مستقیم مسقط صورت گرفت.
پس از درگذشت سلطان قابوس، در سال 98 و به قدرت رسیدن سلطان هیثم، سیاست میانجیگری عمان با قدرت بیشتری نسبت به قبل ادامه دارد و رویکرد فعال سلطان هیثم در بحران‌های منطقه‌ای نقش دیپلماتیک این کشور را بیش از پیش پررنگ‌تر می‌کند.
باتوجه به سابقه مثبت عمان در بحران‌های مختلف انتظار می‌رود که در این دور از مذاکرات بین ایران و آمریکا حضور عمان به عنوان میانجی به موفقیت و توافق دو طرف منجر شود.
