برپایی نشست مجمع عمومی زیر سایه غزه، اوکراین و ایران

رهبران جهان از عصر دیروز در یکی از پرتلاطم‌ترین روزهای تاریخ 80 ساله سازمان ملل در مجمع عمومی این سازمان گرد هم آمدند تا از چالش‌هایی بگویند که در حال دست و پنجه نرم کردن با آنها هستند؛ چالش‌هایی که یکی از دیگری سخت‌تر و وخیم‌تر‌ است. 

در گوشه‌ای جنگ اوکراین لهیب می‌کشد و درجایی دیگر غزه در حال سوختن است. گرسنگی و فناوری‌های نوینی که سریع‌تر از پیدا کردن راهی برای مدیریت آن در حال پیشرفت بوده از دیگر مشکلات جهانی است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی در این‌باره نوشت، هشت دهه پیش سازمان ملل متحد با این فرض‌که ملت‌ها برای حل مسائل سیاسی، اجتماعی و مالی به کمک یکدیگر نیاز خواهند داشت، موجودیت خود را بر ویرانه‌های جنگ جهانی دوم بنا کرد اما اکنون همان‌طور که آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان، هفته پیش گفت، «همکاری‌های بین‌المللی تحت چنان فشارهایی است که در طول عمر خود ندیده‌ام.»

اما با همه این فشارها نشست مجمع عمومی سازمان ملل با حضور نخست‌وزیرها، پادشاهان و روسای جمهوری حدود 150 کشور از 193 کشور عضو این نهاد بین‌المللی آغاز شده است.

گوترش معتقد است حتی در این شرایط هم نباید از تک فرصت مجمع عمومی غافل ماند و وعده داده است، در گفت‌وگو‌های خود با این رهبران از آنها خواهد خواست راه‌حلی برای پایان درگیری‌ها و افزایش بودجه‌ها پیدا کنند و از مردم خود مقابل خطرات احتمالی هوش مصنوعی محافظت کنند.

اما در نقطه مقابل او ناظران بر مسائل سازمان ملل معتقدند، در دنیای بشدت دوقطبی این روزها یافتن راهی برای آتش‌بس در غزه، اوکراین و سودان و اینکه آیا این نشست خواهد توانست پیشرفتی برای حل این بحران‌ها داشته باشد، علامت سوالی بزرگ است.

موضوعات مهم نشست

یکی از این ناظران ریچارد گوان، مدیر سازمان ملل در گروه بین‌المللی بحران، معتقد است، یک فرد و دو موضوع در راس مباحث سازمان ملل قرار خواهد داشت. فردی که مورد توجه‌ترین فرد این مجمع خواهد بود شخص دونالد ترامپ است که این اولین حضور او در مجمع عمومی در دوره دوم ریاست جمهوری‌اش است. اما موضوعات پیش‌رو بی‌ارتباط با این شخص و سیاست‌های او نیست. یکی از این موضوعات آینده سازمان ملل در مواجهه با کمبود بودجه شدید و کاهش نیروی انسانی در آن است؛ یعنی همان مشکلاتی که از قطع کمک‌های آمریکا به این نهاد بین‌المللی به دستور ترامپ ایجاد شده است.

موضوع بعدی جنگ غزه بوده که اتفاقا مهم‌ترین و اصلی‌ترین موضوع است. زیرا اسرائیل بعد از دو سال جنگ بی‌امان اکنون حمله به شهر غزه را آغاز و هزاران نفر را آواره کرده است؛ آن هم درشرایطی که کارشناسان شورای حقوق بشر آن را متهم به ارتکاب جنایت جنگی می‌کنند.

این موضوع شب گذشته (دوشنبه شب 31 شهریورماه) در یک نشست سطح بالا توسط فرانسه و عربستان درمورد اجرای راه حل دو کشوری مطرح شد و مورد توجه فراوان قرار گرفت.

توجه‌ها به این نشست به خودی خود بالا بود اما خودداری ترامپ از صدور ویزا برای محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، برای سخنرانی و حضور در مجمع عمومی باعث توجه بیشتر به این موضوع هم شده بود. بویژه که مجمع عمومی در مقابله با این اقدام آمریکا در یک رای گیری اعلام کرد، به عباس اجازه داده خواهد شد از طریق ویدئو سخنرانی کند. این نهاد سال ۲۰۲۲ هم برای ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، پس از حمله روسیه همین اقدام را انجام داده بود.

مجمع عمومی همچنین اوایل این ماه با اکثریت قاطع به حمایت از راه حل دو دولتی رای داد و از اسرائیل خواست تا به تشکیل یک کشور فلسطینی متعهد شود. هرچند که ساعاتی قبل از آن رای گیری، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، تاکید کرده بود: «هیچ کشور فلسطینی وجود نخواهد داشت.»

در آن رای گیری بیش از 145 کشور فلسطین را به عنوان یک کشور به رسمیت شناختند. این آمار طی این مدت افزایش یافته و به 151 کشور رسیده است. همچنین به احتمال بسیار زیاد عصر امروز به وقت محلی شورای امنیت نیز نشستی درباره غزه برگزار خواهد کرد.

سخنرانان مهم چه کسانی هستند؟

نشست مجمع عمومی سازمان ملل از صبح امروز به طور رسمی درحالی آغاز می‌شود که ترامپ بعد از گوترش دومین سخنران آن خواهد بود و البته انتظار می‌رود بیش از هرچیز بر آنچه تاکید کند که خود او دستاورد می‌داند و بخاطر آن ادعای دریافت جایزه نوبل صلح را دارد. رهبران جهان بادقت به سخنان او گوش خواهند داد تا ببینند در مورد تعرفه‌هایی که وضع کرده چه خواهد گفت.

دو رئیس‌جمهور دیگر هم هستند که به سخنرانی آنها توجه خواهد شد. یکی احمد الشرع، رئیس دولت موقت سوریه، است و دیگری مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران که کشورش در ماه‌های اخیر در مذاکره با قدرت‌های کلیدی اروپا موسوم به تروئیکای اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان بوده و اکنون نیز در معرض بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل است.

به جز این، نشست‌های متعددی نیز در مورد مقابله با تغییرات آب و هوایی، جنگ بیش از دو ساله در سودان که بدترین بحران آوارگی جهان را رقم زده است، سومالی که گروه افراطی الشباب در آن جولان می‌دهد و هائیتی که باندهای خلافکار بیش از ۹۰ درصد پایتخت آن را کنترل می‌کنند، برگزار خواهد شد.