از جنگ سرد مدودف تا جنگ هسته‌ای ترامپ
رئیس‌جمهوری آمریکا در واکنش به پیام توئیتری دیمیتری مدودف با صدور فرمان حرکت دو زیردریایی هسته‌ای خود به سمت روسیه ناقوس جنگ سردی را که نخست وزیر و رئیس‌جمهور پیشین روسیه به صدا درآورده بود، تبدیل به هشداری برای جنگ هسته‌ای کرد.
پرده جدید بحران در روابط مسکو و واشنگتن با دستور هفته پیش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، آغاز شد؛ زمانی که ترامپ خبر داد، مهلت 50 روزه به روسیه را به 10 روز کاهش داده است.
بلافاصله بعد از آن مدودف که اکنون سمت معاونت رئیس شورای امنیت روسیه را در دست دارد، در پیامی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «ترامپ با کارت مهلت‌دهی در حال بازی با روسیه است. اما باید دو چیز را به یاد داشته باشد. 1. روسیه اسرائیل یا حتی ایران نیست. 2. هر مهلت‌دهی جدیدی یک تهدید جدید تلقی می‌شود و یک گام به سوی جنگ است. نه جنگ روسیه با اوکراین که جنگ با کشور خودش.»
پیام مدودف با مکثی کوتاه از سوی ترامپ همراه شد اما در پَس این مکث، طوفانی نهفته بود. او در پاسخ به مدودف نوشت: «به دو زیردریایی هسته‌ای آمریکا دستور دادم تا به سمت مناطق مورد لزوم (روسیه) بروند.» هرچند پیام او طولانی بود اما همین جمله ابتدایی بیان‌گر یکی از جدی‌ترین بحران‌ها در روابط دو کشور بود.
یک تئاتر محض
آناتول لیون، پژوهشگر، معتقد است: «هر دو پیام چه آنچه مدودف نوشت و چه پاسخ ترامپ به او یک نمایش محض بود. روسیه که در سه سال گذشته از هیچ‌گونه تسلیحات هسته‌ای علیه اوکراین استفاده نکرده است از این پس نیز چنین کاری نمی‌کند و سعی خواهد کرد مانند همه تنش‌های قبلی این بحران را نیز به گونه‌ای برطرف کند.»
لیون همچنین می‌گوید: «ترامپ و مدودف هر دو سعی می‌کنند از تندترین و گزنده‌ترین کلام‌ها استفاده کنند اما نیت آنها مصرف داخلی است. اما این را هم نباید از نظر دور داشت، به همان اندازه که پوتین باید تلاش کند، زیردستان خود را ساکت نگه دارد تا باعث تحریک دیگران و آشوب و جنجال نشوند، ترامپ هم باید مراقب کلماتی که از دهانش خارج می‌شود، باشد تا تهدید را از حد نگذراند.»
فرمان برای چیزی که لازم نیست
هانس کریستنسن، تحلیلگر آمریکایی، هم مثل دیگر تحلیلگران معتقد است، زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا (مانند کلاس اوهایو) همواره در حالت آماده‌باش هستند و نیازی به جابه‌جایی برای تهدید روسیه ندارند. آمریکا ۱۴ زیردریایی کلاس اوهایو دارد که ۸ تا ۱۰ فروند آنها در هر زمان در حال گشت‌زنی هستند و قادر به پرتاب موشک‌های هسته‌ای هستند. از همین رو طبق برآورد او، اقدام ترامپ بیشتر یک «سیگنال سیاسی» است تا «تغییر واقعی در آرایش نظامی» و به عبارتی صرفاً یک «ژست دیپلماتیک» است.
با این حال این تهدید ولو کلامی می‌تواند موجب افزایش فشارها بر روسیه شود. چیزی که ترامپ از روزی که پا به کاخ سفید گذاشته و بویژه در هفته‌های اخیر، درجه آن را هر روز بیش از روز قبل بالا برده است با تحریم‌ها و تهدیدهای مختلف قصد دارد ولادیمیر پوتین را مجاب کند هرچه زودتر به جنگ اوکراین خاتمه دهد.
با این حال بعید است این تهدیدها به تغییر رفتار مسکو در قبال اوکراین منجر شود زیرا پوتین نشان داده که به ضرب‌الاجل‌ها و تهدیدهای خارجی پاسخ مثبت نمی‌دهد.
ژست زشت
در همین حال داریل کیمبال، مدیر انجمن کنترل تسلیحات، می‌گوید: اقدام ترامپ ولو در حد تهدید و ژست دیپلماتیک اقدامی «غیرمسئولانه» است و بدون مشورت با تیم مشاوران استراتژیست او انجام شده است زیرا تهدیدهای هسته‌ای حتی به‌صورت کلامی می‌توانند نتایجی غیر قابل پیش‌بینی داشته باشند.
نخستین تأثیر چنین اقداماتی را می‌توان بر بازارهای مالی دید. در همین مورد اخیر بلافاصله بعد از دستور ترامپ بازار سهام مسکو بشدت دچار افت شد که نشان‌دهنده تأثیر روانی این دستور بر اقتصاد روسیه بود.
وضعیت اقتصادی خطرناک‌تر خواهد شد اگر جنگ لفظی دو طرف ادامه یابد و کشورهایی که از روسیه نفت می‌خرند، مانند چین، هند یا ترکیه از رکود در سهام مسکو تأثیر بگیرند و دومینوی رکود اقتصادی در جهان به راه افتد و بهای نفت افزایش قابل توجه یابد.
تنزل جایگاه رئیس‌جمهوری آمریکا
در این میان جان بولتون، استراتژیست آمریکایی، که مشاور ترامپ هم بوده است، دستور ترامپ را اشتباه برآورد کرده و گفته است که او اصلا نمی‌داند یک زیردریایی هسته‌ای چطور کار می‌کند. او ترامپ و مشاوران او را بخاطر اینکه جایگاه رئیس‌جمهوری آمریکا را در دستوری که صادر شده رعایت نکرده‌اند، مورد انتقاد قرار داده و گفته است: «آنها باید جایگاه مدودف به عنوان یک مقام غیر رسمی که فقط زمانی رئیس‌جمهور بوده را می‌دانستند و بر اساس سخنان او چنین تصمیمی را نمی‌گرفتند.»
با این تفاسیر به اعتقاد ناظران تهدید جدید ترامپ علیه روسیه نمی‌تواند به چیزی بیش از یک جنگ لفظی منجر شود و شعله آن خیلی زود فروکش خواهد کرد.
