آیا پزشکان اورژانس، پارتی بازی می کنند؟

آمارهای حمله و حتی قتل کارکنان و پزشکان اورژانس کشور حالا به مراحل وحشتناکی رسیده است، در نبود رسانه هایی که در این باره برای جامعه آگاهسازی کنند و ضعف صدا و سیما در پرداختن به این موضوع، بسیاری از افراد جامعه تصورشان این است که کارکنان و پزشکان اورژانس نسبت به بیمارانی که در شرایط اضطراری به آنها مراجعه می کنند بی تفاوت هستند و حتی گاهی برخی پا را فراتر گذاشته و حملات به آنها را با این بهانه های غیرمنطقی توجیه می کنند، آنها با همان توهم بدبینی که در ته ذهن بسیاری از ماست، فکر می کنند که همیشه افراد آشنا و پارتی داری هستند که پزشکان در اورژانس فقط به آنها رسیدگی می کنند و رسیدگی به سایر بیماران را به تاخیر می اندازند اما چرا این تصور بوجود آمده است ؟ تنها یک دلیل ساده: نوبت رسیدگی به بیماران، با نوبت دهی در آرایشگاه و صف نان سنگکی متفاوت است، هرکسی زودتر آمد زودتر کارش راه نمی افتد.

طب اورژانس چه می کند؟

همین اول گزارش ، چشم هایتان را ببندید و برای یک لحظه به این فکر کنید که شما بیماری هستید که با درد کلیه شدید به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کرده اید، چند ثانیه بعد از ورود شما، بیماری وارد می شود که در تصادف شدید، به شدت مجروح شده و خونریزی شدیدی دارد، چند لحظه نگذشته که پیکر خونین و نیمه جان دختری جوان به اورژانس منتقل می شود که با هدف خودکشی خودش را از مکانی مرتفع پرت کرده است و علایم حیاتی اش بسیار پایین است ، بعد هم کودکی که شیء خارجی در گلویش گیر کرده و نفسش در حال بند آمدن است، بعد از آن هم پیرمردی که افت قند شدیدی پیدا کرده و در یک قدمی سفر ابدی است و ....

در حالی که شما زودتر آمده اید اما پرسنل اورژانس به سراغ آنها می روند و اقدامات نجات بخششان را آغاز می کنند، شما درد شدیدی دارید و طاقتتان تمام شده است اما پزشک اول آنها را که بعد از شما آمده اند ویزیت می کند، شما احساس می کنید که همه آنها آشنایانی در بیمارستان دارند که باعث شده است به شما اجحاف شده و وقت شما گرفته شود اما آیا احساس شما درست است؟

طب اورژانس چه طوری نوبت بندی می کند؟

حالا به سراغ اصل ماجرا می رویم ، در طب اورژانس، هدف از ارائه خدمات درمانی در مرحله اول، برطرف کردن خطر و انجام اقدام‌های فوری برای نجات جان بیمار در شرایط اضطراری است، بنابراین طبیعی است بیماری در اولویت اقدامات کادر درمان قرار می گیرد که بیشتر در معرض خطر جانی است.

دکتر آرش فروزان، متخصص طب اورژانس، دراین باره می گوید : متاسفانه بسیار مشاهده می‌شود که در اورژانس‌های بیمارستانی، بیماران یا همراهان از اینکه به موقع به بیمارشان رسیدگی نمی‌شود معترض و شاکی هستند در حالی که از نگاه اورژانس، کادر درمان وظایف حرفه‌ای خود را به درستی انجام می‌دهند، اورژانس‌ها برای رسیدگی فوری به بیماران ایجاد شده‌اند و دسته‌بندی و سطح‌بندی بیماران در این بخش، از لحاظ فوریت انجام می‌شود تا بهترین خدمت با توجه به بیماری، در کوتاه‌ترین زمان ارائه شود.

دعواهای پایان ناپذیر خانواده بیماران و کارکنان بیگناه اورژانس

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز می گوید: یکی از چالش‌های بیماران و همراهان آن‌ها در اورژانس‌های بیمارستانی این است که بر خلاف انتظارشان، خانواده بیمار احساس می‌کنند به بیمارشان رسیدگی نمی‌شود یا روند رسیدگی و مداوا به کندی پیش می‌رود بنابراین دچار اضطراب بسیاری می‌شوند و این اضطراب را به کارکنان اورژانس نیز منتقل می‌کنند به گونه‌ای که حتی بازتاب این نارضایتی گاه منجر به برخوردهایی بین کادر اورژانس و همراهان بیمار می‌شود.

تریاژ دیگه چیه؟

دکتر فروزان می گوید: هدف از ارائه خدمات درمانی در اورژانس بیمارستانی برطرف کردن خطر و انجام یک سری اقدام‌های فوری برای نجات جان بیمار در شرایط اضطرار است، بنابراین طبیعی است که بیماری در اولویت اقدامات کادر درمان قرار بگیرد که بیشتر در معرض خطر جانی است. از این رو در بدو ورود به اورژانس، بیمار در تریاژ (Triage)، معاینه و بر اساس حدت بیماری و تسهیلات مورد نیاز، طبق دستورالعمل ابلاغ‌شده از وزارت بهدشت درباره نحوه تریاژ  بر اساس معیار ESI) ) اولویت‌بندی می‌شود، البته انواع متفاوتی از تریاژ وجود دارد؛ در کشور ما روش ESI با توجه به سریع و عملیاتی بودن، به عنوان سبک اصلی تریاژ به رسمیت شناخته شده است اما معمولا بیمار و همراهان، شرایط خودشان را در سطح بالای اولویت احساس می‌کنند.

وی می افزاید: این مساله موجب ایجاد احساس نارضایتی و تلقی آنان از کندی روند رسیدگی و درمان در اورژانس می‌شود در حالی که از منظر کادر درمان در اورژانس، برای رسیدگی بهتر لازم است اولویت‌ها از ابتدا مشخص شود.

تفاوت نوبت در اورژانس با نوبت نانوایی

این متخصص طب اورژانس می گوید: در تریاژ، فرآیند اولویت‌بندی بیماران برای تسریع درمان بر اساس شدت وخامت حال بیمار انجام می‌شود، در تریاژ معمول بیمارستانی، بیمار در بدو ورود به اورژانس، در تریاژ معاینه و اولویت‌بندی می‌شود و سپس بر اساس دستورالعمل، از سطح 1 تا 5 دسته بندی شده و مورد مداوا قرار می‌گیرد.

بیماران سطح 1 تا 5

بیماران سطح 1 ، بیمارانی نیازمند اقدام فوری نجات‌دهنده حیات هستند، بیمارانی که دچارایست قلبی، خفگی و شوک و یا خون‌ریزی داخلی هستند که در دقایق اول، کار رسیدگی و درمان آنان انجام می‌شود و در سطح یک تریاژ قرار می‌گیرند این بیماران، در صورت نیاز، احیای قلبی ریوی می‌شوند، در این بیماران هر ثانیه می‌تواند در روند درمان تاثیر بسزایی داشته باشد.

 بیماران سطح ۲ تریاژ شامل بیماران پرخطر هستند که طیف وسیعی از جمله درد سینه (با احتمال سکته قلبی)، بیماران باردار، بیماران سکته مغزی، مسمومیت دارویی، درد شدید شکم در افراد مسن، کاهش سطح هشیاری و اختلال جهت‌یابی، درد شدید، علائم حیاتی در حیطه پرخطر، دیسترس شدید و... هستند. این بیماران معمولا افرادی با وضعیت پرخطر هستند و بلافاصله پس از بیماران سطح ۱ به آن‌ها رسیدگی می‌شود، سطوح ۳ و ۴ و ۵ بر مبنای تسهیلات مورد نیاز مشخص می‌شود. این افراد بیمارانی هستند که نیازمند مداخله فوری برای نجات حیات نیستند و یا شرایط پرخطر را ندارند. ‌در صورت نیاز به دو تسهیلات در سطح ۳، یک تسهیلات در سطح ۴ و در صورتی که نیاز به تسهیلاتی نباشد در سطح ۵ طبقه‌بندی می‌شوند.

 تسهیلات شامل خدماتی مانند آزمایش، دارو درمانی به صورت وریدی یا عضلانی، نبولایز، مایع درمانی، خدمات پاراکلینیک، ترمیم پارگی‌ها و ... است.

 جامعه ، وظایف اورژانس را نمی داند

دکتر فروزان می گوید: از مهمترین چالش‌های واحد تریاژ، نبود آگاهی عمومی نسبت به اولویت‌بندی رسیدگی به بیماران است. از این‌رو فرهنگ‌سازی در زمینه مراجعه به اورژانس و تریاژ بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد، توجیه برخی بیماران که در سطح‌بندی پایین‌تری قرار دارند و نیاز به درمان‌های فوری و اورژانسی ندارند نیز از جمله اقداماتی است که باید مدنظر قرار بگیرد و نیازمند مهارت‌های ارتباطی کادر درمان اورژانس است، باید به یاد داشته باشیم هدف کادر درمان در اورژانس ارائه بهترین خدمات است ، اما بیماران و همراهان باید همکاری مناسبی داشته باشند.