بودجه نهادهای بی‌گزارش؛ ۷۰ همت پنهان در سایه معیشت مردم
مسعود پزشکیان، رییس جمهوری در هفته‌ای که گذشت با حضور در مجلس شورای اسلامی روی معیشت مردم تاکید کرد و از مجلسی‌ها خواست تا در تصویب بودجه سال 1405 تمرکز خود را روی معیشت مردم بگذارند.
تاکید رییس جمهوری بر تمرکز بودجه روی معیشت مردم و حذف بودجه نهادهای ناکارآمد، جدید نیست. او پیش از این هم بارها بر این موضوع پافشاری کرده است. اما اینبار از مجلسی‌ها هم کمک خواست تا شاید در حذف بودجه برخی نهادها تنها نباشد.امیرمحمد گلوانی، اقتصاددان، راهکار تحقق پیشنهاد رئیس‌جمهور در دومین روز بررسی و ارزیابی نحوه اجرای سال اول قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه و پیشرفت کشور از سوی دولت مبنی بر حذف بخش‌های اضافه و ناکارآمد را تحول در نظام بودجه‌ریزی می‌داند.
او در خصوص سخنان رئیس جمهور درباره کوچک‌سازی دولت و حذف بودجه بخش های اضافه و ناکارآمد در گفت‌وگو با آوش می‌گوید: دولت ما در واقع به لحاظ بودجه شفاف و آشکاری که دارد، چندان بزرگ به نظر نمی‌رسد، اما وقتی که بودجه پنهان و یارانه های پنهان و نهادهای فرابودجه‌ای را وارد بودجه کنیم، ما دولت بسیار بزرگی داریم. مازاد بر این اگر میزان مداخلات و تصدی‌گری دولت را هم لحاظ کنیم، باز هم ما یک دولت بسیار بزرگ داریم در حوزه بنگاه داری تصدی‌گری و مداخلاتی که انجام می‌دهد.
پرسش مهم درباره بودجه نهادهایی که نسبت به معیشت مردم اولویت ندارند این است که بودجه آنها چقدر است و حذف آن می‌تواند به کمک چه بخش‌هایی بیاید؟
گلوانی در این زمینه می‌گوید: این نهادها کمترین گزارش را به مردم نمی‌دهند و میلیون‌ها ایرانی بی‌خبر هستند از اینکه اگر این نهادها نباشند واقعا چه اتفاقی می‌افتد و حوزه کاری آنها هم شاید دقیق مشخص نباشد. نزدیک به ۸۰-۷۰هزار میلیارد تومان رد پای این نهادها در بودجه است که در کلیت بودجه عدد بالایی نیست اما اگر از نگاه دیگری به بودجه بنگریم، وزن این ۸۰-۷۰همت در برابر بودجه عمرانی عدد قابل توجهی است. بودجه مصوب ما تقریبا پنج شش برابر این عدد هست و چیزی که تخصیص داده می‌شود و چه بسا خیلی کمتر باشد و ۸۰-۷۰همت عدد بالایی است.
او همچنین می‌افزاید: در اقتصادی که رفع ناترازی برقی آن در گرو ۳۰ میلیارد دلار است، ۲۰درصد از این اقتصاد در قالب بودجه‌های پنهان و یارانه پنهان تخصیص داده می‌شود که این عدد در بعضی از سال‌ها به بالای ۱۲۰میلیارد دلار رسیده و ما الان در واقع منتظر هستیم که ۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داشته باشیم تا بتوانیم مشکل ناترازی برق را حل کنیم.
گلوانی در پایان خاطرنشان می‌کند: به نظر می‌آید که اگر دولت می‌خواهد تحول جدی در بودجه‌ریزی ایجاد کند و در کنار حذف این نهادها و در واقع این بودجه‌های غیرشفافی که برای برخی از سازمان‌ها و ارگان‌ها وجود دارد، حتما باید برود به سمت اصلاحات بنیادین در بودجه که عموما به شکل یارانه‌ها و آن هم یارانه پنهان تخصیص داده می‌شود و آن موقع می‌شود گفت که یک تعامل بنیادین در بودجه‌ریزی و نظام بودجه‌ریزی کشور رخ داده است.
