مقایسه اقتصادی هند و پاکستان؛ توپ جنگ در زمین روپیه است
در حالی که تنش‌های مرزی میان هند و پاکستان دوباره اوج گرفته، بررسی شکاف اقتصادی و نظامی میان دو کشور نشان می‌دهد برتری دهلی‌نو فراتر از میدان نبرد است.
در حالی که تنش‌های مرزی میان هند و پاکستان دوباره بالا گرفته، بررسی دقیق وضعیت اقتصادی و توان نظامی این دو کشور همسایه، می‌تواند ابعاد تازه‌ای از توازن قوا در جنوب آسیا را روشن کند. در این گزارش، به مقایسه اقتصاد هند و پاکستان پرداخته شده که شاخص‌هایی مانند تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ توزیع ثروت و حتی بودجه نظامی مورد بررسی قرار گرفته است.
هند؛ غولی که تازه بیدار شده
اقتصاد هند در سال ۲۰۲۴ با تولید ناخالص داخلی (GDP) برابر با ۴.۱۹ تریلیون دلار در جایگاه پنجمین اقتصاد بزرگ جهان ایستاده است. رشد اقتصادی هند ۶.۲ درصد اعلام شده که در میان اقتصادهای بزرگ، یکی از بالاترین‌هاست. این رشد سریع، حاصل سرمایه‌گذاری در زیرساخت، دیجیتال‌سازی، صادرات خدمات فناوری اطلاعات و جذب سرمایه خارجی بوده است.
سرانه تولید ناخالص داخلی هند حدود 2 هزار و 710 دلار است. اگرچه هنوز از کشورهای توسعه‌یافته پائین‌تر است، اما فاصله آن با اقتصادهای همسایه، از جمله پاکستان، قابل‌توجه است.
نرخ بیکاری در هند در سال ۲۰۲۴ تنها ۳.۲ درصد بود که نشان‌دهنده بازار کار نسبتاً باثبات در این کشور است. تورم هند نیز در حدود ۳.۳۴ درصد قرار دارد که تحت کنترل بانک مرکزی نگه داشته شده است.
پاکستان؛ فقر خشن زیر سایه ارتش جواهرنشان
در نقطه مقابل، اقتصاد پاکستان در سال ۲۰۲۴ با تولید ناخالص داخلی حدود ۳۷۴.۶ میلیارد دلار همچنان با چالش‌های بزرگی مواجه است. این عدد یعنی اقتصاد هند تقریبا ۱۱ برابر بزرگ‌تر از پاکستان است.
رشد اقتصادی پاکستان به ۲.۶ درصد رسیده که با توجه به نرخ بالای رشد جمعیت، به کاهش درآمد سرانه منجر شده است. سرانه GDP پاکستان فقط ۱/۵۸۷ دلار است.
نرخ بیکاری پاکستان در ۲۰۲۴ حدود ۷ درصد گزارش شده و اگرچه نرخ تورم پاکستان به ۱.۵ درصد کاهش یافته، اما فشار معیشتی به‌دلیل ضعف در زیرساخت‌های انرژی و کشاورزی همچنان ادامه دارد.
شکاف عمیق در توزیع ثروت
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش عدالت اقتصادی، ضریب جینی است. این شاخص در هند ۰.۴۰۲ و در پاکستان ۳۰.۷ است. به‌نظر می‌رسد توزیع درآمد در پاکستان عادلانه‌تر از هند است اما در عمل سطح پائین درآمد عمومی، باعث شده فقر در پاکستان فراگیرتر باشد.
مقایسه بودجه نظامی هند و پاکستان در ۲۰۲۴
یکی از بخش‌های کلیدی این گزارش، مقایسه بودجه نظامی هند و پاکستان است؛ زیرا توان دفاعی و استمرار آن در میدان نبرد، به شدت وابسته به توان اقتصادی کشورهاست.
هند در سال ۲۰۲۴ بودجه‌ای معادل ۷۵ میلیارد دلار برای بخش دفاعی اختصاص داده است. این رقم، معادل ۱۲.۹ درصد بودجه عمومی دولت هند است. دولت دهلی‌نو تصمیم گرفته ۷۵ درصد از تجهیزات نظامی جدید را از صنایع داخلی تأمین کند که نشانه‌ای از تقویت خودکفایی دفاعی است.
در طرف دیگر، بودجه نظامی پاکستان در سال ۲۰۲۴ برابر با ۷.۵۹ میلیارد دلار بوده؛ یعنی تنها یک‌دهم بودجه دفاعی هند. پاکستان ۴۷.۵ درصد این بودجه را به ارتش و باقی را به نیروی هوایی و دریایی اختصاص داده است.
توازن نابرابر؛ اقتصاد قوی‌تر، قدرت نظامی پایدارتر
تفاوت در بودجه نظامی هند و پاکستان تنها بازتابی از اختلاف اقتصادی نیست؛ بلکه بر توان ماندگاری در جنگ هم تأثیر مستقیم دارد. اقتصاد قدرتمند هند می‌تواند از پس هزینه‌های یک جنگ فرسایشی برآید اما پاکستان با محدودیت منابع و فشارهای داخلی، در چنین سناریویی آسیب‌پذیرتر است.
درحالی‌که پاکستان برای تأمین تسلیحات، وابسته به کمک‌های خارجی است، هند از مزیت تولید داخلی برخوردار شده است. این موضوع در صورت تحریم‌های خارجی یا فشارهای دیپلماتیک، به نفع هند عمل خواهد کرد.
اقتصاد چه می‌گوید؟
اگرچه امکان درگیری نظامی میان هند و پاکستان همیشه در سایه اختلافات مرزی وجود دارد اما توازن قدرت اقتصادی به‌نفع بازدارندگی عمل می‌کند. در شرایطی که هند توان تأمین مالی طولانی مدت جنگ را دارد، پاکستان به‌خوبی از پیامدهای سنگین چنین جنگی آگاه است.
برتری اقتصادی هند، نه فقط در حوزه نظامی، بلکه در توسعه فناوری، جذب سرمایه و ساخت زیرساخت نیز نمود دارد. از سوی دیگر، اقتصاد پاکستان همچنان درگیر بحران بدهی، ناپایداری ارزی و ضعف زیرساختی است.
حساب و کتاب در خط مقدم نبرد
شاید گلوله‌ها و تانک‌ها جنگ را پیش ببرند اما پشتیبان آن‌ها همیشه توان اقتصادی یک کشور است. در رقابت میان دو کشور مسلح به سلاح هسته‌ای، اقتصاد می‌تواند عامل بازدارنده یا تشدیدکننده درگیری‌ها باشد. مقایسه اقتصاد هند و پاکستان در سال ۲۰۲۴ به‌روشنی نشان می‌دهد توازن اقتصادی و نظامی جنوب آسیا دیگر متعادل نیست. بنابراین اعداد و ارقام به ما می‌گویند تا به این لحظه، دهلی‌نو بازیگر اصلی این میدان است.
