رقم بودجه سال آینده چقدر است؟

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، روز سه‌شنبه دوم دی‌ماه لایحه بودجه ۱۴۰۵ را برای نخستین‌بار پس از حذف چهار صفر از پول ملی، تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. بودجه‌ای که با فرض تورم بالای 40 درصد انقباضی بسته شده است. علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، هم مدعی بوده که بودجه سال آینده بدون کسری بسته شده است. 

اعداد بودجه 

بر‌اساس ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۵، حجم کل بودجه کشور از حیث منابع و مصارف به بیش از هزار‌و ۴۴۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. حجم کل بودجه کشور در سال 1404 از نظر منابع و مصارف بودجه کل کشور بالغ بر هزار‌و 189 هزار میلیارد تومان بود.

این لایحه شامل بودجه عمومی دولت، بودجه شرکت‌های دولتی و بودجه‌های جمعی-خرجی است که جزئیات آن به شرح زیر اعلام می‌شود.

مطابق ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ کل کشور، بودجه سال آینده از نظر منابع و مصارف بالغ بر ۱,۴۴۴,۱۴۱,۷۵۰,۵۶۰ تومان تعیین شده است. همچنین منابع و مصارف بودجه عمومی دولت، شامل درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و همچنین هزینه‌ها و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی، در مجموع بالغ بر ۵۹۵,۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان است که شامل موارد زیر می‌شود: یک منابع عمومی دولت؛ بالغ بر ۵۲۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان و دو درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی بالغ بر ۷۳,۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان است.

همچنین بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت از نظر درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار بالغ بر ۸۸۹,۶۶۲,۶۹۸,۲۳۰ تومان است و از نظر هزینه‌ها و سایر پرداخت‌ها نیز معادل همین رقم پیش‌بینی شده است. علاوه‌بر‌این بودجه جمعی-خرجی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ بالغ بر ۱۴۸,۹۲۴,۱۰۵,۲۵۰ تومان تعیین شده است.

بر‌اساس این ماده واحده، از سرجمع بودجه کل کشور مبلغ ۱۸۹,۸۴۵,۰۵۲,۹۲۰ تومان به دلیل دو بار منظور شدن ارقام، کسر شده و در قالب بودجه‌های جمعی-خرجی اصلاح می‌شود.

بر‌اساس جدول شماره یک خلاصه بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۵، مجموع منابع و مصارف بودجه کل کشور برابر با ۱۴۴,۴۱۴,۱۷۵,۰۵۶ «به یکصد ریال» تعیین شده که نشان‌دهنده تراز اسمی بودجه در سطح کلان است. با این حال، بررسی اجزای منابع و مصارف تصویر دقیق‌تری از ساختار مالی دولت ارائه می‌دهد.

در بخش درآمدها، دولت در سال ۱۴۰۵ رقمی معادل ۳۴,۰۱۴,۵۹۳,۳۳۶ پیش‌بینی کرده، در‌حالی‌که هزینه‌های جاری به ۴۰,۱۷۴,۰۰۰,۰۰۰ می‌رسد. این ارقام بیانگر کسری عملیاتی درخورتوجه در بودجه عمومی است؛ به این معنا که درآمدهای پایدار دولت کفاف هزینه‌های جاری را نمی‌دهد. برای جبران این کسری، دولت به واگذاری دارایی‌های مالی به میزان ۱۵,۴۳۴,۴۵۱,۱۰۴ اتکا کرده است. این موضوع نشان می‌دهد بخش مهمی از تراز بودجه از مسیر استقراض، انتشار اوراق یا فروش دارایی‌های مالی تأمین می‌شود؛ مسیری که در صورت تداوم، می‌تواند به افزایش بدهی دولت در سال‌های آینده منجر شود. در مجموع، منابع عمومی دولت با رقم ۵۲,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ و مصارف عمومی دولت نیز دقیقا برابر با همین عدد بسته شده است. این تعادل، نتیجه ترکیب درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی در کنار هزینه‌ها و تملک دارایی‌هاست. در بخش درآمدهای اختصاصی دولت، مجموع منابع ۷,۳۴۰,۰۰۰,۰۰۰ است که از این میزان، ۶,۱۴۷,۶۴۴,۴۴۹ صرف هزینه‌های جاری و ۱,۱۹۲,۳۵۵,۵۵۱ صرف مصارف سرمایه‌ای می‌شود. این ترکیب نشان می‌دهد سهم هزینه‌های جاری همچنان بر مصارف عمرانی و توسعه‌ای غلبه دارد. یکی از نکات برجسته بودجه ۱۴۰۵، سهم بالای شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت است. منابع و مصارف این بخش هر کدام بالغ بر ۸۸,۹۶۶,۲۶۹,۸۲۳ برآورد شده که بیش از نیمی از بودجه کل کشور را شامل می‌شود. این موضوع بار دیگر نقش تعیین‌کننده شرکت‌های دولتی در ساختار مالی کشور را برجسته می‌کند. در نهایت، به منظور جلوگیری از دوباره‌شماری، مبلغ ۱۸,۹۸۴,۵۰۵,۲۹۲ به‌عنوان ارقام دو بار منظور‌شده از منابع و مصارف کسر شده و پس از این اصلاح، بودجه کل کشور با رقم نهایی ۱۴۴,۴۱۴,۱۷۵,۰۵۶ در هر دو سوی منابع و مصارف تراز می‌شود. نگاهی به جزئیات لایحه بودجه 1405 نشان می‌دهد که نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی گمرکی معادل هر یورو 103 هزار تومان و هر دلار 85 هزار تومان در نظر گرفته شده است.