رکورد شگفت‌انگیز حبس نفس در آب

حدود صد تماشاگر در سکوتی پر از اضطراب، شمارش معکوس دقیقه‌ها را دنبال می‌کردند و پنج داور رسمی گینس با دقت لحظه‌ها را ثبت می‌کردند. وقتی عقربه‌ها از مرز بیست دقیقه گذشتند، همه می‌دانستند که او در حال لمس قلمرویی تازه از توانایی‌های انسانی است. در نهایت، با گذشت ۲۹ دقیقه و ۳ ثانیه، او سطح آب را شکست، نفسی عمیق کشید و جهانی تازه از ظرفیت ریه‌ها و اراده انسان به ثبت رسید.

۱- تفاوت رکورد با آپنهٔ استاتیک سنتی (Static Apnea)

این رکورد در دسته «حبس نفس داوطلبانه زیر آب با اکسیژن» (Longest Breath Held Voluntarily Underwater Using Oxygen) ثبت شد، نه در آپنهٔ استاتیک معمولی که غواصان تنها با هوای عادی نفس خود را نگه می‌دارند. در روش سنتی، محدودیت اصلی ناشی از تجمع دی‌اکسید کربن (Carbon Dioxide) در خون است که احساس نیاز فوری به نفس‌کشیدن را ایجاد می‌کند. اما در این رکورد، به دلیل آماده‌سازی با تنفس اکسیژن خالص ، نیتروژن از ریه‌ها حذف شده و ظرفیت اکسیژن به شکل چشمگیری افزایش یافت. همین تفاوت باعث شد که زمان رکوردشکنی به بیش از دو برابر توانایی‌های طبیعی بدن برسد و عملاً این دسته از رکوردها را از رقابت‌های کلاسیک غواصی جدا کند.

۲- تکنیک دِنیتروژناسیون (Denitrogenation) و نقش آن در رکورد

برای رسیدن به چنین رکوردی، ماریچیچ چند دقیقه قبل از ورود به آب اکسیژن خالص را استنشاق کرد. این فرایند به نام «دِنیتروژناسیون» (Denitrogenation) شناخته می‌شود. در این روش، نیتروژن از آلوئول‌های ریوی خارج و با اکسیژن جایگزین می‌شود. در حالت عادی بدن تنها حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر اکسیژن ذخیره دارد، اما با این تکنیک این مقدار می‌تواند به نزدیک ۳ لیتر برسد. چنین افزایشی باعث می‌شود ذخیره اکسیژن در خون و بافت‌ها به بالاترین حد ممکن برسد و زمان پیش از افت خطرناک سطح اکسیژن (Hypoxemia) طولانی‌تر شود. همین موضوع است که به ماریچیچ اجازه داد به عددی نزدیک به نیم ساعت برسد، در حالی که رکوردهای بدون اکسیژن به سختی از ۱۰ دقیقه عبور می‌کنند.

۳- چالش‌های جسمی؛ دیافراگم در برابر ذهن

اگرچه ماریچیچ پس از پایان رکورد گفت که «بعد از دقیقه بیستم همه‌چیز از نظر ذهنی آسان‌تر شد»، اما فشار بر بدن او رو به افزایش بود. انقباض‌های غیرارادی دیافراگم  که پس از مدت طولانی حبس نفس آغاز می‌شوند، باعث ایجاد درد شدید و احساس خفگی می‌شوند. مهار این انقباض‌ها نیازمند کنترل پیشرفتهٔ عضلات و تحمل روانی بالا است. او اعتراف کرد که هر لحظه فشار فیزیکی بیشتر می‌شد، اما آگاهی ذهنی از هدف و تمرکز روی آرام‌سازی بدن به او کمک کرد که تسلیم نشود. این تجربه نشان می‌دهد که در چنین رکوردهایی، نبرد اصلی نه تنها در سطح فیزیولوژی، بلکه در مرزهای ذهن و اراده انسان رخ می‌دهد.

۴- میراث رکوردهای کرواسی در آپنهٔ جهانی

نکته جالب آن است که رکورد قبلی نیز در اختیار یک کرواسیایی بود: بُدیمیر شوبات (Budimir Šobat) که در سال ۲۰۲۱ و در سن ۵۶ سالگی موفق شده بود ۲۴ دقیقه و ۳۷ ثانیه نفس خود را زیر آب نگه دارد. این نشان می‌دهد که کرواسی، کشوری کوچک در حاشیه دریای آدریاتیک، در زمینهٔ غواصی آزاد و آپنه به یک قدرت جهانی تبدیل شده است. سنت دریانوردی، دسترسی به آب‌های آزاد و فرهنگ محلی پیرامون دریا احتمالاً نقشی مهم در پرورش چنین ورزشکارانی دارد. به این ترتیب، رکورد جدید ماریچیچ نه‌تنها یک موفقیت شخصی، بلکه ادامهٔ میراث ملی کرواسی در شکستن مرزهای توانایی انسان به شمار می‌آید.

۵- مقایسه با رکوردهای تنفس روی هوا

رکورد شخصی ماریچیچ در آپنهٔ استاتیک با هوای معمولی تنها ۱۰ دقیقه و ۸ ثانیه است، در حالی که رکورد جهانی این رشته ۱۱ دقیقه و ۳۵ ثانیه محسوب می‌شود. همین مقایسه نشان می‌دهد که استفاده از اکسیژن خالص تا چه اندازه ظرفیت بدن را افزایش می‌دهد. افزایش تقریبی سه برابری زمان نگه‌داشتن نفس نشان‌دهنده مرز باریکی است میان محدودیت‌های طبیعی بدن و امکاناتی که با مداخله علمی و تکنیکی می‌توان فراهم کرد. این تفاوت برای بسیاری از مخاطبان جذاب است، چرا که نشان می‌دهد بدن انسان در شرایط خاص قادر به نمایش توانایی‌هایی است که در زندگی روزمره غیرممکن به نظر می‌رسند.

۶- حضور تماشاگران و نقش روانی آن‌ها

یکی از جنبه‌های مهم این رکورد، حضور نزدیک به صد تماشاگر و پنج داور رسمی گینس (Guinness) بود. برای بسیاری از ورزشکاران، وجود جمعیت می‌تواند هم فشار روانی ایجاد کند و هم انگیزه‌ای قوی برای ادامه باشد. در این مورد، سکوت سنگین سالن و نگاه‌های منتظر تماشاگران فضایی به وجود آورد که شبیه یک آیین جمعی بود. چنین محیطی علاوه بر اینکه باعث ثبت رسمی و معتبر رکورد شد، به ماریچیچ کمک کرد با آگاهی از حمایت جمعی، تمرکز خود را حفظ کند. این نکته نشان می‌دهد که حتی در ورزشی به ظاهر فردی مانند آپنه، تأثیر روان‌شناسی اجتماعی (Social Psychology) غیرقابل انکار است.

۷- اهمیت کاهش ضربان قلب در طول آپنه

برای نگه‌داشتن نفس به چنین مدت طولانی، کنترل ضربان قلب  حیاتی است. در شرایط عادی، قلب یک فرد بالغ حدود ۶۰ تا ۸۰ بار در دقیقه می‌تپد، اما در حالت حبس نفس حرفه‌ای، غواصان آزاد می‌توانند ضربان خود را به شکل چشمگیری کاهش دهند تا مصرف اکسیژن بدن به حداقل برسد. این حالت شبیه به پاسخ غواصی پستانداران  است که در برخی حیوانات دریایی مانند فوک‌ها و نهنگ‌ها مشاهده می‌شود. ماریچیچ با تمرکز ذهنی و آرام‌سازی عضلات، ریتم قلب خود را در پایین‌ترین سطح نگه داشت، چیزی که بدون سال‌ها تمرین غیرممکن است.

۸- تجربهٔ پیشین در رکورد پیاده‌روی زیر آب

پیش از این موفقیت، ماریچیچ در سال ۲۰۲۱ رکورد جهانی «طولانی‌ترین پیاده‌روی زیر آب با یک نفس»  را با مسافت ۱۰۷ متر به ثبت رسانده بود. این تجربه به او کمک کرد تا توانایی مدیریت مصرف اکسیژن، آرامش روانی در محیط بسته و اعتمادبه‌نفس لازم برای مواجهه با شرایط شدید کمبود هوا را کسب کند. چنین سابقه‌ای نشان می‌دهد که رکورد تازه او اتفاقی یا ناگهانی نیست، بلکه نتیجه سال‌ها آزمون و خطا در رشته‌های مختلف آپنه است. در واقع، موفقیت‌های گذشته برای او به منزله پله‌هایی بودند که به رکورد ۲۹ دقیقه‌ای ختم شدند.

۹- تفاوت میان «زمان ایمن» و «زمان مرگ‌آور»

در علم فیزیولوژی تنفس (Respiratory Physiology)، مفهومی به نام «زمان ایمن» (Safe Apnea Time) وجود دارد که مرزی میان قابلیت ادامه حبس نفس و خطر افت شدید اکسیژن خون است. وقتی اکسیژن به زیر سطح بحرانی برسد، خطر هیپوکسی (Hypoxia) و از دست‌دادن هوشیاری در عرض چند ثانیه به وقوع می‌پیوندد. ماریچیچ با استفاده از تکنیک‌های علمی و پزشکی، زمان ایمن خود را به حداکثر رساند، اما حتی او هم می‌دانست که هر ثانیه اضافی می‌تواند خطر بیهوشی یا آسیب مغزی  را به همراه داشته باشد. بنابراین این رکورد نه تنها نیازمند مهارت، بلکه نیازمند اعتماد کامل به داوران و تیم پشتیبانی بود.

۱۰- اهمیت ریلکسیشن و بی‌حرکتی در طول رکورد

یکی از عوامل کلیدی موفقیت ماریچیچ، توانایی او در حفظ بی‌حرکتی کامل و ریلکسیشن  بود. هر گونه حرکت اضافه می‌تواند مصرف اکسیژن را افزایش دهد و زمان آپنه را کوتاه کند. او در طول رکورد همچون فردی در خواب عمیق باقی ماند، حتی دستانش را پشت سر گذاشت تا کوچک‌ترین انقباضی در بدن ایجاد نشود. این سطح از آرام‌سازی نیازمند تمرینات مدیتیشن  و کنترل آگاهی بدنی (Body Awareness) است. بدون چنین تسلطی بر جسم و ذهن، حتی اکسیژن اضافی هم نمی‌تواند از افت زودهنگام توانایی‌ها جلوگیری کند.

۱- رکورد حبس نفس زیر آب با اکسیژن چه مدت است؟
این رکورد در سال ۲۰۲۵ توسط ویتومیر ماریچیچ به مدت ۲۹ دقیقه و ۳ ثانیه ثبت شد. او برای آماده‌سازی چند دقیقه اکسیژن خالص تنفس کرده بود.

۲- تفاوت رکورد با آپنهٔ استاتیک سنتی چیست؟
در آپنهٔ استاتیک سنتی از هوای عادی استفاده می‌شود و رکورد جهانی آن ۱۱ دقیقه و ۳۵ ثانیه است. اما در رکورد با اکسیژن، بدن چند برابر ظرفیت اکسیژن ذخیره دارد.

۳- چرا تنفس اکسیژن خالص باعث افزایش زمان می‌شود؟
اکسیژن خالص نیتروژن را از ریه‌ها خارج می‌کند و حجم ذخیره اکسیژن را تا حدود ۳ لیتر بالا می‌برد. این موضوع احساس نیاز فوری به تنفس را به‌طور چشمگیر به تأخیر می‌اندازد.

۴- خطرات چنین رکوردی چیست؟
مهم‌ترین خطر افت سطح اکسیژن خون و بیهوشی ناگهانی است. فشار شدید بر دیافراگم و احتمال آسیب مغزی نیز در صورت عبور از زمان ایمن وجود دارد.

۵- ماریچیچ پیش از این چه رکورد دیگری داشت؟
او در سال ۲۰۲۱ رکورد پیاده‌روی زیر آب با یک نفس را در مسافت ۱۰۷ متر به ثبت رسانده بود. این تجربه به آمادگی او برای رکورد طولانی‌مدت کمک کرد.