چین و معمای انبار کردن نفت؛ پکن چیزی میداند که ما نمیدانیم؟
در حالی که اقتصاد چین با چالشهای زیادی دست و پنجه نرم میکند، این کشور در مارس ۲۰۲۵ بهطور غیرمنتظره واردات نفت را افزایش و صادرات فرآوردههای نفتی را نیز کاهش داده است.

در ماه مارس 2025 آمارها نشان میدهد چین بهطور غیرمنتظره و عجیبی واردات نفت خود را افزایش داده است. این کشور روزانه ۱۲.۱ میلیون بشکه نفت وارد کرده که بالاترین سطح طی شش ماه گذشته محسوب میشود. نکته عجیبتر اینجاست که این رقم نزدیک به 2 میلیون بشکه بیشتر از ماههای پیش است.
در همین بازه زمانی، صادرات فرآوردههای نفتی چین (از جمله گازوئیل، بنزین، سوخت هوایی و سوخت کشتیها) به ۵ میلیون و ۲۴۰ هزار تن رسیده است. این عدد حدود ۸۰۰ هزار تن کمتر از مدت مشابه در سال گذشته و همچنین پایینتر از ماههای اخیر است.
این تغییرات بهویژه در کنار هم، توجه تحلیلگران را جلب کرده است. چرا کشوری که انتظار میرفت تقاضایی برای واردات انرژی کاهش پیدا کند، اکنون هم نفت بیشتری وارد میکند و هم فرآوردههای نفتی کمتری صادر میکند؟
چینیها یک رازی دارند!
در شرایط عادی، افزایش واردات نفت نشانهای از رشد اقتصادی و فعالیت صنعتی یک کشور است. اما اکنون چین با چالشهای مختلفی در حوزه رشد اقتصادی مواجه است و انتظار میرفت مصرف انرژی در این کشور کاهش پیدا کند.
در چنین وضعیتی، بالا رفتن واردات نفت و در عین حال کاهش صادرات فرآوردههای نفتی میتواند نشانهای از تغییر رویکردی جدی در پکن باشد. به نظر میرسد چین در حال ذخیرهسازی گسترده انرژی است. البته نه برای مصرف داخلی، بلکه برای مواجهه با بحران احتمالی خارجی است که چینیها شروع به انبار کردن نفت کردهاند.
شاید چینیها از رازی اطلاه دارند که به نظر نمیرسد قصدی برای گفتنش به کسی را هم داشته باشند. یکی از سناریوهای محتمل، نگرانی از بروز درگیری در منطقه خلیج فارس و اختلال در عرضه جهانی نفت است.
یک سئوال مهم
برخی کارشناسان انرژی، رفتار اخیر چین را کاملا حسابشده و بر مبنای پیشبینیهای ژئوپولیتیکی میدانند. به گفته یک تحلیلگر بازار نفت در موسسه Energy Aspects «چین وقتی احتمال بحران را احساس کند، سریع وارد عمل میشود. تا زمانی که دیگران در حال بررسی شرایط هستند، آنها ذخایر خود را پر کردهاند.»
یادداشت اخیر این موسسه نیز بر همین تحلیل تاکید دارد؛ تنها در ماه مارس حدود ۳۵ میلیون بشکه نفت به ذخایر چین اضافه شده که معادل واردات سه روزه این کشور محسوب میشود. این میزان از ذخیرهسازی، آنهم در زمانی که هیچ تهدید مستقیمی اعلام نشده، پرسشبرانگیز به نظر میرسد.
چه تاثیری روی ما دارد؟
ایران حدود ۱۳ درصد از نفت مورد نیاز چین را تامین میکند. هرگونه تغییر در الگوی خرید نفت این کشور میتواند بهطور مستقیم بر منافع ایران در بازار انرژی هم تاثیر بگذارد. اما آنچه اینبار اهمیت بیشتری دارد، اطلاعاتی است که شاید پشت تصمیمات پکن پنهان شده باشد.
در شرایطی که تصور عمومی این بود که جنگ تعرفهای میان چین و ایالات متحده باعث کاهش تقاضای چین برای انرژی میشود اتفاقی برخلاف انتظار در حال وقوع است. این کشور نهتنها از واردات نفت کم نکرده، بلکه آن را افزایش داده و همزمان صادرات فرآوردههایش را کاهش داده است.
آیا چینیها نسبت به آینده بازار جهانی انرژی اطلاعاتی دارند که دیگران از آن بیخبر هستند؟
آیا پکن بهدنبال مقابله با جهش قیمتی در آینده نزدیک است؟ اینها پرسشهایی هستند که پاسخشان میتواند وضعیت ایران در بازار انرژی را تحت تاثیر قرار دهد.