کمپین‌های بی‌سرانجام وزارت نیرو؛ کولرهای آبی درجه‌پذیر نیستند
توانیر در حالی کمپین 25 درجه را برای تابستان امسال طراحی کرده است که رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران معتقد است: بخشی از سیستم سرمایشی منازل مربوط به کولرهای آبی است که درجه پذیر نیستند.
بروز هر ناترازی در بخش انرژی ایران به طراحی یک کمپین ختم شده است اما از نتایج این کمپین‌ها اطلاعات چندانی در دست نداریم. طراحی این کمپین‌ها حتی مردم را سردرگم هم کرده است. زیرا دمای مطلوب برای زمستان و تابستان با هم فرق دارد و حاصل کمپین‌هایی که توضیحات درستی به مخاطب ارائه نمی‌دهند، باقی ماندن اعداد متنوع در ذهن مردم است و ثمر دیگری ندارد.
در ادامه همان کمپین سازی‌ها، توانیر که سال گذشته کمپین باانرژی را طراحی کرده بود و برای صرفه‌جویی کنندگان جایزه تعیین کرده بود، امسال تمرکز بر دمای 25 درجه منازل را هدف قرار داده است. آیا این هدف‌گذاری زمینه کاهش ناترازی پیک تابستان را فراهم می‌کند؟ آیا واقعا سیستم‌های سرمایشی 20 درصد از انرژی کشور را مصرف می‌کنند؟
مهدی بستانچی، رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران در گفت‌وگو با آوش در این‌باره بیان کرد: اینکه در فصل تابستان حدود 20 درصد از انرژی کشور صرف سرمایش می‌شود به این مفهوم نیست که لزوما این انرژی صرف سرمایش بخش خانگی می‌شود.
او افزود: ما در تابستان بحث سرمایش صنعتی را داریم تا دستگاه‌ها و ماشین‌آلات در حوزه‌های مختلف صنعتی خنک شود. این بحث خیلی گسترده است.
بستانچی ادامه داد: اینکه میزان انرژی مصرف شده در بخش سرمایش 20 یا 22 درصد است، مثل بقیه آماری است که در کشور ارائه می‌شود. متاسفانه در این رابطه دسترسی به آمار قابل اتکا نداریم. در فصل گرم حدود 20 درصد به مصرف برق به خاطر ادوات، تجهیزات و دستگاه‌های صنایع مطبوع اضافه می‌شود.
وی با اشاره به نبود برنامه جامع در حوزه مصرف برق تاکید کرد: ما دقیقا نمی‌دانیم در هر بخش چقدر انرژی مصرف می‌شود که بتوانیم برنامه ارائه دهیم. به‌عنوان یک صنعتگر برداشت من این است که وزارت نیرو این مبحث را رها کرده است، آن را به امان خدا گذاشته و اصلا برایش مهم نیست که چه اتفاقی می‌افتد.
کمپین‌های بدون برنامه
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران درباره راه‌اندازی کمپین برای صرفه‌جویی انرژی گفت: اینکه ما کمپینی برای درجه دما راه بیاندازیم، اگر آن کمپین مهندسی شده و استاندارد باشد، خیلی قابل توجیه است ولی وقتی در حوزه‌های برودتی اطلاعات پایه را نداریم، راه به جایی نمی‌بریم.
او افزود: در ایران بحث بازیابی حرارت (هیت ریکاوری) موضوعی الزامی نیست. کشورهایی مثل امارات که به هیچ وجه با مشکل کمبود برق روبرو نیستند و مازاد تولید برق هم دارند، در حوزه ساخت و ساز به بحث بازیابی حرارتی توجه کرده و هیت ریکاوری برایشان الزامی است. یعنی شما نمی‌توانید هوای جایی را خنک کنید و بعد آن را بیرون بفرستید تا به دمای محیط برسید. اصلا چنین چیزی وجود ندارد.
بستانچی افزود: بالعکس در کشورهایی مثل شمال اروپا و کشورهای اسکاندیناوی که هوای سردسیر دارند، الزام بازیابی حرارتی برای گرمایش وجود دارد یعنی نمی‌توانید جایی را گرم کنید و کلا آن گرما را بیرون بریزید.
او با تاکید بر اینکه وزارت نیرو اصلاحات را باید از خود شروع کند، افزود: چند درصد برق تولید شده در ایران در شبکه فرسوده تلف می‌شود؟ وزارت نیرو آماری از تلفات خود ارائه دهد و بگوید فاصله‌اش با استانداردهای جهانی چقدر است.
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران اضافه کرد: اختلاف فاحشی بین اتلاف شبکه در ایران و دنیا وجود دارد. باید جلوی این اتلاف گرفته شود. اگر این میزان صرفه‌جویی انجام شود، معادل 10 درجه تغییر دماست. وزارت نیرو باید اول از خودش شروع کند، چرا همیشه اول از مردم شروع می‌کند و مردم تاوان سوء مدیریت و بی‌عملی این وزارتخانه را می‌دهند؟
او خطاب به وزارت نیرو تاکید کرد: اول از خودتان شروع کنید. شبکه را اصلاح کنید و زیرساختتان را درست کنید. قوانین و مقررات متناسب با حوزه مصرف برق بگذارید. آیا همه این کارها را کردید و آخرش همین دو درجه صرفه‌جویی مانده است؟ اشکالی ندارد، این دو درجه صرفه‌جویی هم اتفاق بیفتد اما آیا کمپین طراحی شده مهندسی شده است و توجیه دارد؟
بستانچی گفت: بخشی از سرمایش کشور ما وابسته به کولر آبی است و اصلا درجه‌پذیر نیست. به کولر آبی نمی‌توان دستوری برای دو درجه خنک‌تر یا دو درجه گرم‌تر داد. آیا بررسی کرده‌اید که چقدر از برق در کولر آبی مصرف می‌شود؟
وی با اشاره به متفاوت بودن اعداد ارائه شده در زمینه مصرف برق توسط کولرهای آبی بیان کرد: برخی‌ها می‌گویند که این کولرها تا 10 هزار مگاوات برق مصرف می‌کنند آیا این عددها را مقایسه کرده‌اید؟ اصلا کمپین برای کولر آبی جواب می‌دهد یا نمیدهد؟
تفاوت دمای مطلوب زمستان و تابستان
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران درباره مطلوبیت دمای 25 درجه برای تابستان توضیح داد: در حوزه تهویه مطبوع اصطلاح دمای آسایش را داریم که این اصطلاح میزان دمای متناسب برای یک محیط را مشخص می‌کند.
او ادامه داد: دمای آسایش به تناسب حوزه‌ها و کاربری‌های مختلف متفاوت است. لزوما دمای آسایش در یک بیمارستان با دمای آسایش در یک منزل مسکونی یا جای اداری یکسان نیست و این موارد متفاوت است. اصولا دمای آسایش را به دو فصل تقسیم می‌کنیم. دمای آسایش در تابستان بین 20 تا 24 درجه و در زمستان بین 23 تا 26درجه اعلام می‌کنند اما برای افراد نشسته با روابط معمولی، دمای آسایش بین 22 تا 23 درجه در نظر گرفته می‌شود.
بستانچی افزود: ولی دمای آسایش به احساس فرد بستگی دارد. یک نفر در دمای پایین‌تر احساس راحتتری دارد و یکی در دمای بالاتر احساس بهتری دارد، بنابراین بستگی به افرادی دارد که از آن دما استفاده می‌کنند. نمی‌توان برای همه یک معیار گذاشت و گفت همه افراد باید در 24 درجه احساس آسایش کنند.
او درباره مدیریت سیستم‌های سرمایشی برای کاهش مصرف برق بیان کرد: این اقدام نیاز به کار کارشناسی دارد. بخش زیادی از بررسی‌های کارشناسی را در انجمن تهویه مطبوع انجام دادیم. سیستم‌های سرمایشی کشور باید بهینه شود. سیستم‌های سرمایشی قدیمی داریم که انرژی زیادی مصرف می‌کنند از جمله چیلرها و سایر سیستم‌های مصرف کننده که امروزه با راندمان‌های بالا تولید می‌شوند و می‌توان آنها را جایگزین کرد.
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران اضافه کرد: در ایران بحث هدر رفت انرژی را هم داریم. در حوزه گرمایش یک کارهایی برای جلوگیری از هدر رفت انرژی انجام داده‌ایم که آن هم خیلی ناقص است اما درحوزه سرمایش برای هدر رفت انرژی تقریبا کاری انجام ندادیم و هیچ ایده‌ای هم ندارند.
او افزود: در گذشته شرکت گاز چهار تا کلیپ می‌ساخت که زمان روشن کردن بخاری پنجره را باز نکنید اما اکنون نه تنها آن کارها انجام نمی‌شود بلکه در حوزه هدر رفت انرژی سرمایشی مردم چیزی به گوششان نخورده است و نمی‌دانند در شرایط سرمایشی چگونه رفتار کنند.
بستانچی یادآور شد: ما در ایران اقلیم‌های مختلفی داریم. در کشورمان امکان استفاده از سیستم‌های سرمایشی متفاوت وجود دارد. کشورهایی مثل امارات، قطر، کویت و عربستان اقلیم مشخص و ثابتی دارند. اگر نسخه‌ای بپیچید آن نسخه در همه اقلیم کار می‌کند.
از سوی دیگر کشورهای حاشیه خزر مثل قزاقستان، آذربایجان و تاجیکستان هم یک اقلیمی دارند و عمدتا شرایطشان به هم نزدیک است و نسخه یکسان آنجا کار می‌کند.
او افزود: اما کشور ایران این‌گونه است که به سمت جنوب و بخشی از فلات مرکزی یک اقلیم دارید. در کوه‌های زاگرس، همدان، آذربایجان و کردستان اقلیم دیگری دارید و در شمال کشور هم اقلیم متفاوت است. یک نسخه واحد برای سرزمین به این پهناوری با اقلیم‌های مختلف نمی‌توان پیچید.
بستانچی ادامه داد: در چنین شرایطی نمی‌توان گفت که توصیه ما کولر آبی است و همه جا کولر آبی بگذارید یا توصیه ما کولر گازی است. ما کشور چهار فصلی هستیم. به تناسب شرایط اقلیمی باید قوانین و مقررات آن منطقه جغرافیایی در آن لحاظ شود و نسخه مناسب پیچیده شود.
