جهش نوازندگان در جشنواره عودنوازی قشم
کیوان فرزین، دبیر کمیته داوران جشنواره عودنوازی قشم، از پیشرفت چشمگیر نوازندگان در دومین دوره این جشنواره و ایجاد فضای تعامل هنری میان جوانان خبر داد و بر لزوم تدوین چارچوب دقیق برای دوره‌های آتی تأکید کرد.
کیوان فرزین مدرس و منتقد موسیقی، عضو شورای سیاستگذاری و دبیر کمیته داوران دومین جشنواره عودنوازی قشم در ارزیابی این دوره جشنواره گفت: بنا بر مسئولیت‌های متفاوتی که من در ۲ دوره جشنواره داشتم ارزیابی کلی جشنواره را بهتر است به دیگران بسپاریم اما با توجه به پایان دومین جشنواره برای من نتایج دوره اول اهمیت خاصی دارد؛ اینکه دیدیم سطح نوازندگی اغلب شرکت کنندگانی که در هر ۲ دوره شرکت کرده‌اند، نسبت به دوره قبل جهش‌های چشمگیری داشته است. این اتفاق به این معناست که برگزاری جشنواره سبب شده تا در برخی از نوازنده‌ها انگیزه ایجاد شود و همین ایجاد انگیزه می‌تواند یکی از تاثیرات کوتاه مدت این جشنواره باشد که در صورت استمرار به نتایج مهمی منجر شود.
وی عنوان کرد: از دیگر ویژگی‌های برجسته این ۲ دوره فضایی است که نوازندگان جوان در آن قرار می‌گیرند؛ نوازندگان عود در این جشنواره فارغ از مکتب و نوع موسیقی که اجرا می‌کردند چند روزی همه در کنار هم قرار گرفتند و در یک محیط مناسب با یکدیگر ساز زدند، معاشرت کردند، از هم تأثیر گرفتند و بر هم تأثیر گذاشتند و به نظر من جشنواره عودنوازی قشم سبب دوستی، ارتباطات هنری و گسترش دید هنری این هنرمندان جوان شده است.
فرزین همچنین گفت: سال گذشته به علت تجربه اول برگزار شدن چنین جشنواره‌ای و کمبود زمان و منابع مالی، جشنواره به عودنوازی به شکلی تخصصی‌تر اختصاص پیدا کرد اما امسال با پویش‌هایی مثل «با سازت بیا» یا اجراهای مختلف در سه نقطه از جزیره، شاهد اضافه شدن بخش‌هایی که جنبه‌های مردمی‌تر دارند، هم بودیم تا مخاطبان غیرمتخصص موسیقی در سطح جزیره هم به جشنواره اضافه شوند. اینکه این بخش‌ها تا چه حد موفق بوده‌اند باید در طول زمان و در دورهای آتی شاهد بود.
این عضو شورای سیاستگذاری جشنواره عودنوازی درباره حضور داوران خارجی در جشنواره‌ای که به صورت ملی برگزار شده، توضیح داد: از نظر من حضور داوران بین‌المللی یک نقطه قوت برای یک جشنواره است؛ ساز عود در بخش وسیعی از منطقه به ویژه غرب آسیا مانند کشورهای عربی و ترکی رواج دارد و ما نیز بعضاً هنرمندانی را در ایران داریم که از نوازندگی‌های عربی و ترکی نیز متأثر هستند. دیدگاه ما به اجراهای هنرمندان صرفاً نکات تکنیکی یا اجرای ردیف موسیقی دستگاهی یا اجرای دقیق مقام منطقه‌ای از موسیقی نواحی نبود، بلکه به کلیت یک اجرا یا پرفورمنس توجه می‌کردیم؛ یعنی اجرایی که برگرفته از موسیقی ساز عود در مقیاس وسیع آن و البته با گرایش بیشتر به موسیقی ایران باشد. همین موضوع می‌تواند توجیهی بر حضور سه داور خارجی در کنار ۹ داور ایرانی باشد. در حقیقت داوران خارجی یک کنسرت عودنوازی را داوری کردند و به آن امتیاز دادند.
جشنواره عودنوازی قشم نشان داد اگر با سیاست درست ادامه یابد به اهداف بزرگی دست پیدا خواهد کرد و در بلند مدت در فضای عودنوازی و موسیقی کشور تاثیر محسوسی خواهد گذاشتوی در مورد اینکه آیا جشنواره عودنوازی توانسته به استانداردهای بین‌المللی نزدیک شود تا دوره آینده بین‌المللی برگزار شود، گفت: با توجه به تجربه حضورم در ۲ دوره جشنواره، می‌توانم بگویم که این استانداردها از همان جشنواره اول هم برای برگزاری به صورت بین‌المللی وجود داشت تا نوازنده‌های بین‌المللی در کنار نوازنده‌های ایرانی حضور پیدا کنند؛ بنابراین قطعاً این ظرفیت وجود دارد. فقط تنها مشکلی که همیشه وجود داشته مشکل زمان است، کلید خوردن هر جشنواره نیاز به تمهیدات اولیه‌ای دارد که بیشتر به برنامه‌ریزی مدیران منطقه آزاد قشم بازمی‌گردد.
فرزین درباره برگزاری منظم جلسات شورای سیاستگذاری جشنواره و نظم داشتن برنامه‌ها، بیان کرد: قرارهایی به صورت شفاهی گذاشته و صحبت‌هایی شده است، البته سال گذشته هم بنا بود تا پس از پایان دوره اول، به سرعت جلسات برگزاری دوره دوم جشنواره سریع‌تر برگزار شود تا در قدم اول آیین‌نامه و چارچوبی برای جشنواره تهیه و اهداف، چشم انداز و استراتژی‌هایی که مد نظر است، مکتوب شود تا با یک نقشه راه دوره‌های بعدی را برگزارکنیم اما ظاهراً بنا به رخدادهایی مثل تغییر دولت، برگزاری آن به تعویق افتاد اما امیدواریم که امسال این جدیت در منطقه آزاد قشم وجود داشته باشد.
او تصریح کرد: جشنواره عودنوازی قشم نشان داد اگر با سیاست درست ادامه یابد به اهداف بزرگی دست پیدا خواهد کرد و در بلند مدت در فضای عودنوازی و موسیقی کشور تاثیر محسوسی خواهد گذاشت. امیدوارم هرچه زودتر جلسات مقدماتی برگزاری سومین دوره جشنواره برگزار شود تا زمان کافی برای برنامه‌ریزی‌های بهتر داشته باشیم.
فرزین در مورد حضورش در «دیده بان موسیقی ایران» به عنوان منتقد موسیقی و برخی انتقادات که به جشنواره از سوی نوازندگان، مخاطبان و داورها در اعطای جوایز وارد شده، توضیح داد: من در «دیدبان موسیقی ایران» تا چند ماه پیش حضور داشتم و فعلا مدتی است حضور و همکاری ندارم هرچند که قرار نیست در حوزه نقد فعالیتی نداشته باشم. به اعتقاد من، نقد برخلاف تصور رایج، یعنی امید داشتن؛ وقتی شما انتقاد می‌کنید و نکاتی را که به ظاهر نمایانگر نقاط ضعف است مطرح می‌کنید در واقع نشان دهنده این است امید دارید که در موضوع مورد انتقاد روند کارها بهتر شود. اگر هم من امروز خیلی وارد نقد جزئیات جشنواره نشدم علت این است که به واسطه نقشم در راه‌اندازی جشنواره و مسئولیتم در دوره قبل، خیلی خودم را گزینه مناسبی برای ارزیابی این‌دوره نمی‌بینم و ممکن است خودم هم دچار مقایسه‌های نادرستی شوم و هم از حرف‌هایم برداشت‌های نادرستی شود پس سعی می‌کنم ضمن اینکه نظرات خودم را دارم بیشتر شنوای نظرات دیگران باشم. اما درباره جشنواره باید گفت که بخش عمده انتقادات و شبهات موجود به این دلیل است که وقتی جشنواره یا رویدادی چارچوب دقیق و مدونی نداشته باشد که بر اساس آن چارچوب سنجیده شود، ممکن است چنین مشکلاتی پیش بیاید. به هر حال هر فرد وقتی در امور اجرایی قرار می‌گیرد، دیدگاه‌های مختلف و سلیقه خود را دارد. این تفاوت سلیقه خوبی‌هایی هم دارد اما وقتی چارچوبی وجود نداشته باشد ممکن است اشکالاتی به وجود بیاورد. طبیعتاً اعضای شورای سیاستگذاری یا مدیریت اجرایی جشنواره پاسخ‌هایی برای برخی از انتقادات خواهند داشت؛ بنابراین انتقادات قابل بحث است.
نقد برخلاف تصور رایج، یعنی امید داشتن؛ وقتی شما انتقاد می‌کنید و نکاتی را که به ظاهر نمایانگر نقاط ضعف است مطرح می‌کنید در واقع نشان دهنده این است امید دارید که در موضوع مورد انتقاد روند کارها بهتر شودوی درباره انتقاد از غیررقابتی بودن بخش دوم جشنواره بیان کرد: باید قبول کنیم عنوان غیررقابتی شاید مقداری ابهام داشت چون در بخش دوم منظور از رقابتی نبودن این بود که اجراها مثل سال اول جشنواره داوری نمی‌شود و امتیاز داده نخواهد شد و نفر اول، دوم و سومی نخواهیم داشت ولی در عین حال در فراخوان نوشته شده بود حداکثر در هر رده سنی اگر اجرای درخشانی دیده شود، تندیس داده می‌شود و ابهام هم در همین‌جاست که این موضوع می‌تواند نوعی رقابت تلقی شود.
این منتقد موسیقی درباره چگونگی تعیین افراد برای گرفتن تندیس جشنواره، اظهار کرد: در مرحله نهایی سال گذشته داوران بر اساس قواعدی که ارائه شده بود امتیاز می‌دادند و امتیازها معدل‌گیری می‌شد و نفرات اول، دوم و سوم در هر رده سنی در ۲ دسته موسیقی ایرانی و نواحی مشخص می‌شد. امسال سازوکار متفاوت و اینگونه بود که از نظر جشنواره همه افراد منتخب که در دوره نهایی حضور پیدا می‌کنند، برگزیده هستند و به همه آنها مبلغی به عنوان دستمزد داده شود. اما اگر اجرای درخشانی در میان اجراها دیده شد به صورت نمادین، تندیسی به آن نوازنده اهدا شود.
او عنوان کرد: بر همین اساس شورای سیاستگذاری پس از پایان اجراها با کسب نظرات برخی اساتید، متخصصان و داورانی که در جشنواره حضور داشتند یک نفر را در هر رده سنی انتخاب کرد. به طور کلی برای بررسی و اصلاح تمام آسیب‌ها و یا تقویت نقاط قوت به زمان نیاز داریم تا نتیجه جشنواره‌ای بهتر، موثرتر و با حداقل ممکن اشکالات باشد.
فرزین در پایان گفت: امیدوارم که به زمان توجه شود و مقدمات دوره بعدی در دستور کار قرار گیرد. جشنواره عودنوازی قشم می‌تواند تاثیرگذار باشد بنابراین امیدوارم مانند سایر رویدادها متوقف نشود و ادامه پیدا کند تا با تداوم خود بتواند از طریق شاخه ساز عود در آینده کل موسیقی ایران تاثیرگذار باشد.
منبع: مهر
