قالیباف و موازنه سازی‌های سیاسی
تندروها با پشتوانه قوی خود به عنوان یک تهدید برای رئیس مجلس باقی مانده‌اند اما در این روزها، ریزش نیرو در اردوگاه تندروها و افزایش حمایت‌ها از قالیباف به او کمک کرده تا موقعیت خود را در مجلس تقویت کند.
محمدباقر قالیباف در ابتدای سال گذشته به شدت در تلاش برای بازپس‌گیری ریاست مجلس بود و پس از حادثه سقوط بالگرد سید ابراهیم رئیسی، فرصت جدیدی برای رسیدن به مقامی که همیشه از آن دور مانده بود، یافت.
او پس از ناکامی در انتخابات ریاست جمهوری با حمایت یارانش از مسعود پزشکیان در مجلس نقش کلیدی در جلب حمایت نمایندگان برای کابینه ایفا کرد، البته به نظر می‌رسید قالیباف در تلاش است خود را حامی دولت نشان دهد.
با این حال روابط او با پزشکیان زود دچار تنش شد. رئیس مجلس انتصاب محمدجواد ظریف به عنوان معاون رئیس جمهور را مغایر با قانون دانست و در خصوص قانون عفاف و حجاب نیز برخلاف نظر رئیس جمهور بر اجرای آن تأکید داشت. این اختلافات به‌ویژه بر سر انتصابات موجب بروز بحران در روابط آنها شد. همچنین در جلسه سران قوا، او اظهارات رئیس‌جمهور در خصوص تصمیمات ارزی را تکذیب کرد که نشان‌دهنده عمق اختلافات میان دو نفر بود و به رغم تلاش‌های قالیباف برای نزدیک شدن به دولت، او با چالش‌های زیادی روبرو شد.
تکیه مجدد قالیباف بر کرسی ریاست بهارستان
محمدباقر قالیباف در تاریخ هشتم خرداد ۱۴۰۳ در انتخابات هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی شرکت کرد و توانست با کسب ۱۹۸ رای از مجموع ۲۸۷ رای دهنده خود را به عنوان رئیس مجلس معرفی کند. این مقدار آرای دریافتی که معادل ۶۹ درصد از کل آرا بود در شرایطی که اکثریت مجلس در اختیار اصولگرایان است، شاید چندان عجیب به نظر نیاید. اما نکته‌ای که در این میان جلب توجه می‌کند این است که برخلاف دوره‌های گذشته در مجلس دوازدهم به نظر می‌رسد اصولگرایان به دو گروه عمده تقسیم شده‌اند: «طرفداران و مخالفان قالیباف». در حالی که در مجلس یازدهم او غالباً محبوبیت بالایی داشت.
قالیباف که سال‌هاست در میان اصولگرایان از جایگاه بالایی برخوردار است نه تنها از سوی گروه‌های مختلف اصولگرا بلکه از سوی برخی از کسانی که ممکن است با او هم نظر نباشند، لایق ریاست مجلس شناخته می‌شود. در گذشته در مجلس یازدهم او توانسته بود با ۲۳۰ رای از ۲۶۴ رای نمایندگان، رئیس مجلس شود اما این جایگاه در بهار ۱۴۰۳ و در شرایط جدیدی که از نظر سیاسی شکل گرفته بود، تغییراتی را تجربه کرد.
این تغییرات پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ زمانی که قالیباف یکی از کاندیداهای مطرح بود، به او تحمیل شد. در کنار دیگر اصولگرایان تندرو نظیر علیرضا زاکانی و سعید جلیلی، قالیباف تلاش کرد مانع از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری شود اما این رقابت سیاسی به سرعت به یکی از چالش‌های جدی برای قالیباف تبدیل شد. در این دوره فشارهایی از طرف طرفداران جلیلی برای انصراف قالیباف وارد شد اما او همچنان در میدان باقی ماند. در نهایت او در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری شکست خورد اما در دور دوم از جلیلی حمایت کرد و از طرفداران خود خواست به این کاندیدای تندرو رای دهند.
این حمایت به دلیل نزدیکی قالیباف به جلیلی و هم‌پیمانانش نتوانست نظر تندروها را جلب کند. طرفداران جلیلی انتظار داشتند قالیباف قبل از آغاز انتخابات از رقابت کنار بکشد اما این اتفاق نیفتاد و آنها امیدوار بودند در نتیجه این انصراف جلیلی بتواند در دور اول انتخابات پیروز شود. در همین حین، بسیاری از طرفداران اصولگرای میانه‌رو به ویژه کسانی که به جلیلی نزدیک نبودند از این تصمیم قالیباف ناخشنود شدند و در نهایت تصمیمات او را نپذیرفتند.
این تنش‌ها تنها به رقابت‌های انتخاباتی محدود نماند و حتی در رابطه با سیاست‌های دولت پزشکیان نیز تنش‌هایی میان قالیباف و برخی دیگر از اصولگرایان به وجود آمد. در زمانی که پزشکیان تلاش می‌کرد دولت خود را با ائتلافی از اصولگرایان معتدل تقویت کند، قالیباف به عنوان یکی از چهره‌های کلیدی این جریان به ویژه در روند رای اعتماد به وزرای دولت نقش مؤثری ایفا کرد. به طوری که تمام وزرای پیشنهادی پزشکیان توانستند در مجلس رای اعتماد دریافت کنند چیزی که در تاریخ سیاسی ایران بی‌سابقه بود و در نهایت به پای قدرت اقناع قالیباف گذاشته شد.
با این حال، روابط میان دولت و مجلس به ویژه پس از پذیرش لایحه اصلاح قانون انتصاب اشخاص در مشاغل حساس از سوی دولت دچار تغییراتی شد. در پاییز ۱۴۰۳ پس از آنکه دولت برای تصویب این لایحه اقدام کرد و آن را به مجلس برد، نمایندگان مجلس با ۲۰۷ رای مخالف آن را رد کردند. این لایحه به دلیل تاثیراتی که بر تصمیمات دولت در زمینه انتصابات داشت به شدت با مخالفت اصولگرایان میانه‌رو مواجه شد.
در همین زمینه قالیباف که خود از مخالفان اجرای برخی از تصمیمات دولت به شمار می‌رود در برابر این لایحه موضعی قاطع گرفت و حمایت خود از رای مجلس برای رد فوریت لایحه را اعلام کرد. این اقدام از سوی برخی تحلیل‌گران به دلیل تنش‌های میان دولت و قالیباف در موضوعات مختلف سیاسی ارزیابی شد. برخی بر این باورند که قالیباف این موضع‌گیری را به نوعی پاسخی به برکناری یکی از نزدیک‌ترین همکارانش در دولت یعنی مهدی مسکنی از صندوق بازنشستگی می‌داند.
در کنار این مسائل قانون عفاف و حجاب که به یکی از مسائل حساس در جامعه ایران تبدیل شده نیز به موضوعی داغ در مجلس بدل شد. اگرچه قالیباف هیچ‌گاه به طور مستقیم مخالف این قانون نبوده است اما در برخورد با این موضوع از خود انعطاف‌پذیری نشان داد و در برابر فشارهایی که برای اجرای قانون وارد می‌شد تا حدودی فاصله گرفت. این رویکرد نشان می‌دهد که رئیس مجلس به دنبال اجتناب از مواجهه مستقیم با تندروهایی است که در حمایت از این قانون دست به تجمعات اعتراضی می‌زنند.
این وضعیت و سیاست‌های اخیر او به ویژه در خصوص رویکردش در قبال موضوع عفاف و حجاب، باعث شد تا میان او و برخی از نمایندگان تندرو نظیر حمید رسایی و علی‌اکبر نبویان اختلافات تازه‌ای ایجاد شود. به طوری که حتی برخی از نمایندگان جبهه پایداری نیز از تصمیمات رئیس مجلس حمایت کرده و این موضع‌گیری‌ها را در راستای حفظ انسجام در جبهه اصولگرایان میانه‌رو قلمداد کردند.
با همه این تحولات به نظر می‌رسد که قالیباف در حال جمع‌آوری دوباره حامیان خود در مجلس است. هرچند که جبهه تندروها هنوز با پشتوانه قوی خود به عنوان یک تهدید برای او باقی مانده‌اند اما در این روزها، ریزش نیرو در اردوگاه تندروها و افزایش حمایت‌ها از قالیباف به او کمک کرده تا موقعیت خود را در مجلس تقویت کند.
