از بیرانوند تا تراکتور؛ فدراسیونی که خودش را هم جدی نمی‌گیرد!
کمیته استیناف فدراسیون فوتبال دوباره در مرکز حاشیه‌ای عجیب قرار گرفته؛ نهادی که به‌جای بازدارندگی، به شوخی ناخواسته فوتبال ایران بدل شده است.
پس از ماجرای رأی ۴۰۸ روزه پرونده بیرانوند، حالا «اصلاح رأی» پرسپولیس و تراکتور بعد از ۲۱۶ روز، بار دیگر اعتبار قضایی فدراسیون را زیر سؤال برده است. این‌بار همه می‌پرسند: آیا عدالت در فوتبال ایران با یک «سهو تایپی» جابه‌جا می‌شود؟
از رأی قطعی تا عقب‌گرد ۲۱۶روزه
۱۸ فروردین‌ماه سال جاری، کمیته استیناف رأی قطعی خود درباره تخلفات دیدار پرسپولیس و تراکتور را صادر کرد. رأی واضح و بدون ابهام بود: «هواداران دو تیم در تمام مسابقات رودررو، اعم از لیگ برتر، جام حذفی و سوپرجام، تا دو فصل آینده از حضور در ورزشگاه‌ها خواهند بود». اما درست پیش از قرعه‌کشی جام حذفی، ناگهان ورق برگشت. خداداد عزیزی، مدیر تیم تراکتور، رأی را «مختص لیگ» خواند و ۲۴ ساعت بعد، سایت رسمی فدراسیون از «اشتباه تایپی» در رأی خبر داد. نتیجه؟ دیدار حذفی با حضور هواداران برگزار خواهد شد؛ گویی قانون در فوتبال ایران با یک جمله جابه‌جا می‌شود.
پرسپولیس معترض، تراکتور راضی؛ عدالت کجاست؟
باشگاه پرسپولیس در بیانیه‌ای تند، این تصمیم را «تغییر ماهوی رأی قطعی» و خروج از حدود صلاحیت کمیته استیناف دانست. در این بیانیه تأکید شده بود که اصل «قطعیت آرا» از مبانی بنیادین عدالت قضایی است و نقض آن باعث تزلزل در نظم حقوقی می‌شود.
در مقابل، تراکتور در بیانیه‌ای متفاوت، این «اصلاحیه» را مطابق با مقررات دانست و به بند ۱۵ ماده ۲۱ آیین‌نامه انضباطی استناد کرد که به نهاد صادرکننده اجازه اصلاح سهو قلم را می‌دهد. با این حال، کارشناسان معتقدند آنچه رخ داده، صرفاً یک اشتباه تایپی نبوده، بلکه بازنویسی یک رأی قطعی و تغییر محتوایی آن است؛ تغییری که شأن و اعتبار دستگاه قضایی فدراسیون را زیر سؤال برده است.
از بیرانوند تا پرسپولیس؛ استیناف در مسیر معکوس
کمیته استیناف پیش‌تر نیز با عملکردش در پرونده علیرضا بیرانوند، رکوردی عجیب بر جا گذاشت. این پرونده ۴۰۸ روز در کشوی فدراسیون خاک خورد تا سرانجام در مردادماه رأی آن اعلام شود؛ در حالی که بر اساس گفته‌های رسمی، رأی نهایی ماه‌ها پیش آماده شده بود. تأخیری که نه‌تنها پرسپولیسی‌ها، بلکه افکار عمومی را حیرت‌زده کرد. حالا با گذشت چند ماه، همان کمیته در پرونده جدیدی پس از ۲۱۶ روز به یاد آورده که رأی‌اش «سهو تایپی» داشته است! این حجم از تساهل، اعتماد به نظام قضایی فدراسیون را به‌شدت تضعیف کرده و حتی اهالی فوتبال را به طنزگویی واداشته است؛ طنزی تلخ از جنس بی‌اعتمادی.
عدالت با چشم بسته یا با چشمان نیمه‌باز؟
سؤال مهم این است: چگونه ممکن است رأیی با چنین اهمیت و حساسیتی، چندین بار در مراحل مختلف از انشاء تا انتشار عمومی مرور شود و هیچ‌کس متوجه اشتباه نشود؟ اگر واقعاً اشتباه تایپی بوده، پس روند نظارت کجاست؟ و اگر نبوده، پس چه کسی اراده تغییر آن را داشته است؟ در هر دو حالت، کمیته استیناف در مظان بی‌اعتباری است؛ نهادی که باید مرجع اطمینان باشد، نه منشأ تردید.
قضایی که بازدارنده نیست، بازتولید بحران می‌کند
ناکارآمدی نظام قضایی فدراسیون تنها به این پرونده محدود نمی‌شود. از کمیته انضباطی که آرای پرابهام صادر می‌کند، تا کمیته اخلاقی که با احضارهای بی‌ثمر خبرساز می‌شود، زنجیره‌ای از تصمیم‌های متناقض و غیرشفاف شکل گرفته است. نتیجه آن، فضایی پر از بی‌اعتمادی و تنش است؛ فضایی که به جای مهار بحران‌ها، خود بحران می‌سازد. این همان ساختاری است که نه نظم را برقرار می‌کند و نه اقتدار را.
وقتی «سهو تایپی» جای قانون را می‌گیرد
امروز، بحث فقط پرسپولیس یا تراکتور نیست؛ موضوع اصلی اعتبار نهادی است که باید ضامن عدالت در فوتبال باشد. وقتی آرای قضایی با یک «سهو قلم» تغییر می‌کند و پرونده‌ها ماه‌ها بلاتکلیف می‌مانند، دیگر از چه قانونی می‌توان سخن گفت؟ فوتبال ایران به جای اصلاح متن رأی‌ها، باید ساختار تصمیم‌گیری خود را اصلاح کند.
