فراخوان جایزه آهنگسازی استاد روح‌الله خالقی
فراخوان سومین دوره «جایزه آهنگسازی استاد روح‌الله خالقی» با هدف تقویت زبان آهنگسازی در موسیقی کلاسیک ایرانی و حمایت از نسل تازه آهنگسازان مستقل در بخش‌های رقابتی و پژوهشی منتشر شد.
سومین دوره جایزه ملی آهنگسازی استاد روح‌الله خالقی با هدف ترویج تفکر تألیفی، تقویت زبان آهنگسازی در موسیقی کلاسیک ایرانی و حمایت از نسل تازه آهنگسازان مستقل در بخش‌های رقابتی و پژوهشی با دبیری اجرایی محمدرضا عزیزی و همکاری موسسه فرهنگی و هنری «دلنوازان نغمه چکاوک» و ارکستر موسیقی خالقی برگزار می‌شود.
این جایزه مستقل آهنگسازی که در دو دوره پیشین خود با استقبال هنرمندان و همراهی استادان برجسته برگزار شد، امسال نیز بر آن است تا فضایی جدی، الهام‌بخش و خلاقانه‌ای را برای ارائه آثار نو فراهم کند.
معرفی و حمایت از آهنگسازان جوان در عرصە موسیقی کلاسیک ایرانی در جهت ایجاد فرصت ارائه و اجرای آثار، حمایت از اندیشه‌های نوین در آهنگسازی موسیقی کلاسیک ایرانی در جهت گسترش تفکر نظام‌مند آهنگسازی در گونه موسیقی کلاسیک ایرانی، ایجاد تعامل فکری میان اساتید، پژوهشگران و هنرمندان موسیقی ایران در جهت حفظ و گسترش اندیشە تألیفی بر پایە بنیان‌های آکادمیک و علمی در امر آهنگسازی از اهداف این رویداد است.
بخش رقابتی سومین دوره استاد خالقی شامل آثار بی‌کلام، آثار با الهام از ادبیات و اساطیر ملی ایران و آثار با کلام است. در بخش آثار بی‌کلام، برای حداقل دو ساز از میان سازهای ایرانی مانند تار، سه‌تار، نی، کمانچه، عود، قانون، قیچک، سنتور، تارباس و… آثار باید تألیفی و دارای انسجام موسیقایی باشند. استفاده از سازهای کوبه‌ای یا محلی نیز در صورت رعایت اصول ارکستراسیون مجاز است.
در بخش آثار با الهام از ادبیات و اساطیر ملی ایران، بدون محدودیت در سازبندی، با تأکید بر روایت موسیقایی، عناصر حماسی، اجتماعی و فرم مستقل. استفاده از تلفیق سازهای ایرانی و غربی بلامانع است. در بخش آثار باکلام، برای خواننده یا گروه آوازی همراه با سازبندی آزاد. استفاده از قالب تصنیف، روایت، دکلمه یا ساختارهای نوین آوایی مجاز است.
هر آهنگساز در هر بخش فقط یک اثر می‌تواند ارسال کند. آثار باید تألیفی و برای اولین‌بار ارائه شده باشند و داوری به‌صورت ناشناس انجام خواهد شد. محمدرضا تفضلی، کیوان ساکت، پویا سرایی، محمدرضا فیاض، علی اکبر قربانی و پاشا هنجنی داوران این بخش هستند.
بخش پژوهشی جایزه استاد خالقی
با برگزاری جایزه آهنگسازی استاد خالقی در بخش جنبی «کنفرانس ملی مطالعات میان رشته‌ای در ادبیات و هنرهای کاربردی، موسیقی، نمایش و سینما» دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در سال‌های گذشته؛ و نیز، حمایت فصلنامه مطالعات هنر و زیبایی‌شناسی و نهادهای مختلف علمی و هنری از این رویداد تصمیم بر انتشار فراخوانی مختص به پژوهش درباب آثار و اندیشە استاد خالقی صورت گرفت.
تحلیل موسیقایی و سبک‌شناسی آثار خالقی، یادداشت‌های مروری و میان‌رشته‌ای درباره گفتمان موسیقایی ملی‌گرا، واکاوی روش آهنگسازی خالقی و تأثیر آن بر آهنگسازان بعدی، آنالیز تطبیقی آثار، تألیف و بررسی کتاب‌شناسی خالقی از محورهای این بخش است. مقالات برگزیده نیز در کتاب دوسالانه جایزه منتشر خواهند شد.
بابک خضرایی، سیدحسین میثمی و میرعلیرضا میرعلی‌نقی داوران بخش پژوهش هستند.
مهلت ارسال آثار (در هر دو بخش) تا دهم آبان ماه امسال تعیین شده و آیین اختتامیه ۲۱ آبان‌ماه برگزار خواهد شد. آهنگسازان و پژوهشگران می‌توانند برای مطالعه فراخوان و چگونگی ارسال آثار به وب‌سایت رسمی جایزه مراجعه کنند. همچنین برای مطالعه فراخوان می‌توانید اینجا مراجعه کنید.
جایزه ملی آهنگسازی و ارکستر سازهای ایرانی به یاد استاد روح‌الله خالقی، دو مجموعه همسو و مکمل هستند که از سال ۱۴۰۲ به همت محمدرضا عزیزی آهنگساز، نوازنده تار و مدرس دانشگاه با حمایت فصلنامه «مطالعات هنر و زیبایی‌شناسی» بنیان‌گذاری شده‌اند. هدف این دو طرح، پاسداشت میراث موسیقایی استاد خالقی، حمایت از خلاقیت‌های نوین در آهنگسازی ایرانی و تقویت موسیقی ارکسترال ایرانی است.
جایزه ملی آهنگسازی استاد روح الله خالقی به عنوان یک جایزه مستقل موسیقایی به منظور شناسایی، حمایت و معرفی آهنگسازان جوان و خلاق در حوزه موسیقی دستگاهی و ارکسترال ایران طراحی شده است. این جایزه با داوری علمی و تخصصی، بستری برای معرفی آثار بدیع و ارزشمند فراهم می‌کند.
ارکستر سازهای ایرانی به یاد خالقی نیز به عنوان یک بستر اجرایی، مکمل این جریان بوده و با هدف اجرای آثار برگزیده، بازخوانی آثار کلاسیک موسیقی ایرانی و ارتقای فرهنگ شنیداری جامعه فعالیت می‌کند. این ارکستر متشکل از نوازندگان جوان سازهای ایرانی است که زیر نظر هنرمندان برجسته و با مدیریت هنری محمدرضا عزیزی، به فعالیت حرفه‌ای مشغول است.
روح‌الله خالقی (زاده ۱۲۸۵ – درگذشته ۲۱ آبان ۱۳۴۴) موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده ویولن و آموزگار موسیقی، از شاگردان علینقی وزیری بود و در دورانی که توجه به موسیقی سنتی ایران کاهش یافته بود، با آثار و فعالیت‌های خود در حفظ و احیای جایگاه این موسیقی نقش قابل توجهی ایفا کرد.
خالقی چند سال در وزارت معارف خدمت کرد؛ منشی مخصوص دفتر وزیر، معاون دفتر وزارتی، و معاون اداره موسیقی کشور و هنرستان عالی موسیقی، از جمله سمت‌های وی بودند. خالقی سال ۱۳۲۲ با همراهی چند تن از مهمترین چهره‌های موسیقی ایران اعم از ابوالحسن صبا، حبیب سماعی، موسی معروفی، جواد بدیع زاده، احمد فروتن راد و مهدی خالدی «ارکستر ملی» را تشکیل داد که نخستین اجرای آن در اردیبهشت ۱۳۲۳ انجام شد.
خالقی سال ۱۳۲۸ نیز «انجمن دوستداران موسیقی ملی» را تشکیل داد که بعداً به هنرستان موسیقی ملی تغییر نام یافت. این موسیقیدان کنسرت‌های متعددی را توسط ارکستر این انجمن به اجرا درآورد. خالقی نخستین نشریه مستقل موسیقی ایران را با نام مجله «چنگ» تأسیس و مقاله‌های تخصصی بسیاری نیز در مطبوعات مختلف منتشر کرد. رهبری ارکستر «گل‌ها»، سرپرستی ارکسترهای «شماره یک و دو رادیو» و عضویت در شورای موسیقی رادیو از دیگر فعالیت‌های وی بود.
خالقی چندین کتاب مهم در زمینه موسیقی ایرانی و غربی نوشت. «سرگذشت موسیقی ایران» در سه جلد که نام وی را به عنوان «نخستین تاریخ‌نگار موسیقی شهری ایران» مطرح کرد و «نظری به موسیقی» درباره مبانی موسیقی کلاسیک و موسیقی ایرانی در دو جلد، از مهمترین آثار چاپی او محسوب می‌شوند.
از خالقی به عنوان «بنیانگذار موسیقی ملی ارکسترال» نام برده می‌شود؛ به همین دلیل او را از نخستین «آهنگسازان حرفه‌ای کامل در ایران» دانسته‌اند که در این سبک به شهرت رسید. وی قطعات موسیقی بسیاری ساخت که در همه آنها به موسیقی ایرانی توجه و پرداخته شده است.
در آثار خالقی گرایش به کنترپوان، استفاده از هارمونی خاص برای حفظ اصالت موسیقی ایرانی، اهمیت به زیبایی ملودی و ترویج موسیقی بدون کلام مشهود است. قطعات و تصنیف‌هایی همچون «رنگارنگ شماره ۱ و ۲»، «بهار دلنشین»، «حالا چرا»، «خوشه‌چین»، «چَنگِ رودکی»، «میِ ناب» و «سرود نفت» از جمله ساخته‌های خالقی هستند که در میان مردم به شهرت رسیدند. سرود مشهور «ای ایران» که از آن به عنوان سرود ملی غیررسمی ایرانیان یاد می‌شود نیز، از جمله ساخته‌های اوست.
منبع: ایرنا
