ساترا؛ سدی بدون وجاهت قانونی در مسیر شبکه نمایش خانگی

وجود نهادهایی که بدون پشتوانه قانونی مشخص، به سانسور و توقیف آثار هنری می‌پردازند نه تنها روند خلاقیت را مختل می‌کنند بلکه باعث سردرگمی تولیدکنندگان و بی‌اعتمادی مخاطبان نیز می‌شوند. یکی از نمونه‌های بارز این مسئله، عملکرد ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) در مواجهه با آثار شبکه نمایش خانگی است.

تجربه‌های اخیر مانند توقف ناگهانی پخش سریال «تاسیان» بار دیگر این سوال را در ذهن‌ها پررنگ کرد: ساترا دقیقا چه جایگاهی دارد و بر اساس کدام قوانین تصمیم به صدور مجوز ، توقیف یا سانسور می‌گیرد؟ این نهاد که نه در چارچوب یک قانون مصوب قرار دارد و نه پاسخ‌گویی شفافی به جامعه هنری و مخاطبان دارد، به ابزاری نامطمئن در مسیر توزیع محتوای نمایشی بدل شده است.

از سوی دیگر، مخاطبان نیز قربانی این فرآیندهای بی‌قاعده شده‌اند. سریال‌هایی که پس از چند قسمت ناگهان ناپدید می‌شوند یا با تغییرات عجیب و حذف‌های متعدد ادامه می‌یابند، مخاطبان را سردرگم و ناامید می‌کنند. نتیجه این بی‌ثباتی، بی‌اعتمادی گسترده به شبکه نمایش خانگی و مهاجرت بخشی از مخاطبان به پلتفرم‌های خارجی است که نه تنها اقتصاد داخلی این عرصه را متضرر می کند بلکه فضای فرهنگی را نیز از دسترس داخلی‌ها دور می‌کند.

ریشه این بحران شاید به تقابل قدیمی میان جریان‌های تلویزیونی و سینمایی بازگردد؛ تقابلی که با قرار دادن شبکه نمایش خانگی زیرمجموعه صداوسیما عمق بیشتری پیدا کرد. در این میان ساترا که باید نقش ناظری بی‌طرف و قانونمند را ایفا کند، به ابزاری تبدیل شده که بیشتر از آنکه حامی تولیدات فرهنگی باشد، مانعی بر سر راه آن‌ها است.

در نهایت اگر قرار است شبکه نمایش خانگی در ایران به بلوغ برسد و بتواند در رقابت با پلتفرم‌های جهانی قد علم کند، نیازمند نهادهای قانونمند، شفاف و پاسخگو است. ساترا، در شکل فعلی خود، نه تنها این نیاز را برآورده نمی‌کند بلکه با عملکردهای سلیقه‌ای و غیرشفاف، آینده این صنعت را در معرض تهدید قرار داده است. برای نجات این مسیر، شاید وقت آن رسیده که نگاه‌ها را از ممیزی‌های سخت‌گیرانه به سمت ایجاد فضای بازتر و حمایت از خلاقیت تغییر دهیم.