تغییر در چینش داوران گلدن گلوب

 اضافه شدن چهره‌‌های تازه به داوری گلدن گلوب می‌تواند تا حدودی قواعد تثبیت شده و کلیشه‌ای در روند اهدای جایزه را شکسته و شیوه‌ای غیرقابل پیش‌بینی بر رویکرد این مراسم پربیننده و مطرح حاکم کند. 

البته بروز و ظهور این تغییر به سادگی امکان‌پذیر نیست، چراکه گلدن گلوب شیوه‌های اجرایی تثبیت شده‌ای دارد. 

مانند الزام اکران چند هفته‌ای فیلم‌ها در ایالات متحده که باعث می‌شود بسیاری از فیلم‌های بین‌المللی که از پخش‌کننده‌های قدرتمندی برخوردار نیستند و امکان اکران در ایالات متحده نداشته اند، فرصت حضور در این رویداد را از دست بدهند. باید دید انجمن مطبوعات خارجی‌هالیوود (HFPA) که برگزارکننده گلدن گلوب است تمایلی به تغییر در ساختارها از خود نشان می‌دهد یا همچنان قواعد تجاری و مالی حاکم بر این رویداد سالانه، باعث نادیده گرفته شدن بسیاری از آثار باکیفیت از گوشه و کنار جهان خواهد شد. 

تغییرهای ساختاری  در داوری گلدن گلوب از دوره ۸۲

علی فرهمند، منتقد و پژوهشگر و مدرس سینما از جمله افراد تازه‌ای است که اخیراً به عضویت هیأت داوران مراسم سالانه گلدن گلوب درآمده است.

فرهمند در خصوص اضافه شدن چهره‌های تازه به داوری این رویداد سینمایی می‌گوید: «روند تغییر در ترکیب داوران گلدن گلوب در سال گذشته و از دوره هشتاد و دوم آن آغاز شد. 

تاکنون هیچ داور ایرانی در این رویداد حضور نداشته و برای اولین بار است که از منتقدان ایرانی برای حضور در گلدن گلوب دعوت شده است.»

او ادامه داد: «البته تغییر در چینش داوران این جوایز در سال گذشته به صورت محدود اتفاق افتاد و از میان کشورهای مختلف، تنها ۶ نفر به عضویت هیأت داوران آن درآمدند.» 

پشت صحنه داوری؛ تماشای حدود ۴۰۰ اثر در طول یک سال! 

فرهمند معتقد است: «بررسی آثار حاضر در گلدن گلوب کاری بسیار دشوار و طاقت فرساست و حدوداً یک سال به طول می‌انجامد. هر یک از داوران ملزم به تماشای حدود ۴۰۰ فیلم و سریال در طول یک سال هستند و این اتفاق، مدت زمان زیادی را طلب می‌کند.» 

فرهمند در توضیح معیارهای درنظر گرفته شده برای انتخاب داوران جوایز گلدن گلوب گفت: «نگارش و به چاپ رسیدن نقد و تحلیل در نشریات معتبر بین‌المللی با چندین میلیون خواننده از جمله مهم‌ترین معیارهای بررسی افراد برای داوری است. 

حدوداً ۲ سال است که همکاری خود را با نشریه «ایندی وایر» آغاز کرده‌ام و خوشبختانه مطالبی که در این مدت به نگارش درآوردم، توسط مخاطبان بسیاری دیده شد. 

به علاوه چندین سال است که در نقد فیلم رویکردی فلسفی را در پیش گرفته‌ام و به عقیده گردانندگان این نشریه، جای خالی چنین موضوعی در «ایندی وایر» احساس می‌شد. 

با اینکه داوران ایرانی دیگر این جوایز هر کدام با رسانه‌های مهمی‌در سطح بین‌المللی همکاری دارند. »

وقتی سیاست بر سینما سایه می‌اندازد

این منتقد باسابقه در خصوص اهمیت حضور افرادی با ملیت ایرانی در فهرست داوران رویدادهای مهم و بین‌المللی چون گلدن گلوب و اهمیت آن در معرفی ریشه‌های فرهنگ داخلی در سطح جهانی بیان کرد: «جوایز گلدن گلوب دارای قواعد و ساختارهای ویژه‌ای است و برای مثال تنها فیلم‌هایی می‌توانند در این رویداد مورد ارزیابی قرار بگیرند که حداقل به مدت ۲۰ هفته در ایالات متحده اکران شده باشند. سال گذشته تنها یک فیلم ایرانی به علاوه انیمیشن «در سایه سرو» از ایران توانستند در فهرست آثار این جشنواره قرار بگیرند. 

نکته مهم این است که گلدن گلوب همچنان به قوانین سنتی خود پایبند است، در صورتی که نیاز است تا تغییراتی در ساختارهای آن اعمال شود. اگر گلدن گلوب را به مثابه جشنی درنظر بگیریم که در آن نظر منتقدان در انتخاب آثار برگزیده حائز اهمیت است، در نتیجه باید شرایطی فراهم شود تا هر فیلم خوب امکان ارزیابی در این رویداد را پیدا کند. »

فرهمند گفت: «متأسفانه بسیاری از آثار باکیفیت سینمای ایران به دلیل اکران نشدن در این کشور نمی‌توانند به فهرست جوایز راه پیدا کنند. پارسال فیلمی‌در این جشنواره حاضر بود که متأسفانه هیچ نسبتی با سینمای ایران نداشت، در صورتی که سینمای ما در زمینه جنبه‌های تکنیکی و داستان‌پردازی دارای پتانسیل‌های بسیاری است، اما چنین آثاری به دلیل قواعد فعلی موجود نمی‌توانند در فهرست آثار گلدن گلوب قرار بگیرند.  در نتیجه بسیاری از مواقع شاهد حضور فیلم‌هایی در فهرست این جوایز هستیم که در آن‌ها جنبه‌های سیاسی بر جنبه‌های سینمایی غالب است.» 

اضافه شدن بخش پادکست؛ تحول تازه در گلدن گلوب ۲۰۲۵

فرهمند یادآور شد: «گلدن گلوب برآمده از رویدادی همچون جوایز سالانه اسکار است و تجربه نشان داده است بسیاری از ساختارهای موجود در این دو رویداد سینمایی، کارایی چندانی ندارند و بیش از هر چیز باعث می‌شوند تا فیلم‌های باکیفیت بسیاری از امکان داوری محروم شوند.»

او درباره آخرین تغییرات صورت گرفته در هشتاد و سومین دوره مراسم سالانه جایزه گلدن گلوب گفت: «اخیراً ایمیلی را دریافت کردم که در آن عنوان شده بود بخش پادکست‌های سینمایی به فهرست جوایز اضافه شده است. اتفاقی که برای من بسیار هیجان‌انگیز است. این روزها تولید پادکست در دنیا رونق زیادی پیدا کرده است و حالا داوران ملزم هستند تا علاوه بر تماشای فیلم‌ها و سریال‌ها، شنونده پادکست‌های منتخب نیز باشند.» 

تجربه‌ای منحصر به‌فرد برای داوران

فرهمند با اشاره به اینکه داوران گلدن گلوب بسیار زودتر از تاریخ اکران به تماشای فیلم‌ها می‌نشینند، گفت: «معمولاً هم زمان با رونمایی از آثار مطرح در جشنواره‌های جهانی، داوران گلدن گلوب با استفاده از تمهیدات امنیتی درنظر گرفته شده در جهت حفظ امنیت فیلم‌ها، به تماشای هر اثر می‌نشینند. این روند در خصوص داوری سریال‌ها نیز وجود دارد و پیش از پخش جهانی، هر یک از آثار با قید محرمانگی در اختیار داوران قرار می‌گیرند.» 

فیلم‌ها بر مبنای اصول مشخصی شکل می‌گیرند

امیر گنجوی منتقد و نویسنده سینمایی ایرانی، سال‌هاست که با نشریات بین‌المللی مهم و معتبری همکاری دارد. 

او در خصوص عضویت خود در گروه داوران جوایز گلدن گلوب می‌گوید: «من از طریق نشریات مختلفی که با آن‌ها همکاری داشتم به گلدن گلوب معرفی شدم. در دو سال اخیر دست اندرکاران جشنواره تلاش کرده‌اند تا از داوران بین‌المللی بیشتر برای بررسی آثار بخش‌های مختلف استفاده کنند. در نتیجه فرصتی به وجود آمد تا من هم به عنوان عضوی از هیأت داوران انتخاب شوم. در ابتدا دعوتنامه‌ای ارسال شد و از من خواستند تا مستندات خود را به آن‌ها ارائه دهم و در ادامه به عضویت داوران این رویداد سینمایی درآمدم.» 

گنجوی در خصوص معیارهای خود در ارزیابی فیلم‌های حاضر در گلدن گلوب می‌گوید: «برای من هر فیلم سینمایی یک پروژه است. بنابراین نحوه داوری‌ام بر اساس یک اصول مشخص شکل می‌گیرد.  من متناسب با معیارهای موجود به ارزیابی هر اثر می‌پردازم. بنابراین با وجود تفاوت‌های ساختاری فیلم‌ها، من هر یک را به مثابه پروژه‌ای درنظر می‌گیرم و با الگوهای ساختارمند موجود در هر ژانر مورد ارزیابی قرار می‌دهم. حال اگر فیلمی‌بتواند در مسیر ساختارمند خود الگوهای جدیدی را خلق کرده و مسیر تازه‌ای را طی کند، می‌توان آن را اثری موفق به شمار آورد.»

او در پایان گفت: «برای من اهمیتی ندارد یک محصول سینمایی متعلق به کدام کشور است و تنها کیفیت یک اثر قضاوت نهایی مرا رقم می‌زند. 

همچنین به عقیده من گلدن گلوب جایزه‌ای درباره سینمای آمریکا و هویت بومی‌آن منطقه است. به همین دلیل اگر یک فیلم در الگوها و ساختارهای معمول سینمای این کشور بتواند نقش متفاوتی را ایفا کند برای من موضوع مهمی‌خواهد بود و به آن اثر توجه ویژه‌ای نشان خواهم داد.» 

از کن تا گلدن گلوب 

منصور جهانی خبرنگار مستقل حوزه سینماست که تقریباً در تمام جشنواره‌های مهم سینمایی حضور داشته و مطالب او در نشریه‌های بین‌المللی بسیاری به چاپ رسیده است. 

او درباره انتخاب خود به عنوان یکی از داوران تازه جوایز سالانه گلدن گلوب و اهمیت آن برای سینمای ایران می‌گوید: «برای من باعث افتخار است که اخبار و گزارش‌های سینمای شریف، بزرگ، غنی و ارزشمند ایران را در رسانه‌های معتبر خارجی منتشر می‌کنم. 

سینمای ایران، همیشه با آثار سینماگران مستقل خود در رویدادهای معتبر جهانی حضور داشته و حالا هم این افتخار نصیب من شده که از نزدیک در این جشنواره‌ها حضور پیدا کنم و موفقیت‌های سینمای ایران را برای مردم ایران و جهان، مخابره کنم. 

از آنجایی که من یک روزنامه‌نگار مستقل هستم با اکثر رسانه‌های ایران، خاورمیانه و رسانه‌های معتبر جهانی ارتباط نزدیک و حرفه‌ای دارم و اخبار سینماگران برجسته ایرانی در رویدادهای معتبر جهان را هم در رسانه‌های ایران برای مردم عزیز کشورم و هم در رسانه‌های تأثیرگذار خارجی مخابره کرده‌ام که تا این لحظه، بازتاب بسیار زیادی در رسانه‌های مطرح جهانی داشته است.» 

«اقتصاد»، «صنعت» و «رسانه»؛  سه ضلع رویدادهای هنری

او ادامه داد: «یک جشنواره و رویداد هنری بر پایه سه عنصر اصلی برگزار می‌شود: بخش مسائل مالی، بخش صنعت سینما و عنصر رسانه؛ که یکی از پایه‌های اصلی برگزاری یک رویداد؛ بخش اطلاع‌رسانی و حضور رسانه‌ها اعم از نویسندگان، خبرنگاران، منتقدان، روزنامه‌نگاران و همچنین عکاسان و فیلمبرداران است که در معرفی هر چه بیشتر آن رویداد، نقش تأثیرگذار و غیرقابل انکاری دارند.» 

این روزنامه‌نگار مستقل با بیان اینکه حضور روزنامه‌نگاران ایرانی در رویدادهای بزرگ سینمایی در کنار خبرنگاران، روزنامه‌نگاران، منتقدان و نویسندگان سینمای جهان، خود مسیر جداگانه‌ای است که به اعتلای هنر و معرفی هر چه بیشتر صنعت سینمای ایران کمک خواهد کرد، گفت: «من هم این شانس را داشته‌ام که در جشنواره‌های معتبر سینمایی حضور پیدا کنم و اخبار مربوط به سینماگران ایران و همچنین سینماگران برجسته جهان را ارسال کنم و در معرفی سینمای ایران به مردم دنیا تا حدودی نقش کوچکی داشته باشم.» 

جهانی بیان کرد: «مهم‌ترین جشن سینمای جهان، مراسم جوایز اسکار است و بعد از آن هم مراسم جوایز گلدن گلوب در جایگاه دوم قرار دارد که توسط انجمن مطبوعات خارجی‌هالیوود برگزار می‌شود و در آن، بهترین تولیدات سینمایی و تلویزیونی معرفی خواهند شد. 

البته من در طول سه سال گذشته یعنی در سال‌های ۲۰۲۳.۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ در نظرسنجی منتقدان جشنواره بین‌المللی فیلم «کن»، از طرف مجله «ایندی‌وایر» Indiewire که جزو مجله‌های معتبر سینمای جهان است؛ به عنوان داور در فرآیند رأی‌گیری برای معرفی مهم‌ترین فیلم‌ها، سینماگران و آثار سینمایی جهان حضور پیدا کردم. »

جهانی در پاسخ به این سؤال که چه عواملی باعث شد تا از شما برای داوری در جوایز گلدن گلوب دعوت شود، بیان کرد: «تیم گری» Tim Gray معاون اجرایی رئیس جوایز «گلدن گلوب» از روزنامه‌نگاران باسابقه و بسیار سرشناس در سینمای جهان به شمار می‌رود که سردبیر سابق مجله معتبر سینمایی «ورایتی» Variety را در کارنامه دارد و تاکنون جوایز زیادی به دست آورده و پیش از این نیز جشن‌های مجله «ورایتی» را برگزار کرده است. 

او همچنین سردبیر سابق این مجله بوده و الان هم چندین سال است که در برگزاری جوایز گلدن گلوب حضور فعالی دارد. »

این روزنامه‌نگار ادامه داد: «من تا کنون با رسانه‌های معتبر زیادی در جهان و همچنین با پروژه‌های سینمایی مهمی‌که افتخارات زیادی در دنیا کسب کرده‌اند؛ کار کرده‌ام و از طرف آن‌ها به «تیم گری» معرفی شده بودم. 

او سوابق کاری مرا بررسی کرده بود؛ سپس به‌صورت رسمی‌از من به عنوان داور و رأی‌دهنده از کشور ایران، برای حضور در مراسم گلدن گلدن گلوب در سال ۲۰۲۶ دعوت به عمل آورد و من نیز پذیرفتم. »

جهانی همچنین در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه که به نظر شما چه تفاوت‌هایی بین روند داوری برای نمونه در جوایز گلدن گلوب و جشنواره کن از نظر معیارها و فرآیندهایی که در روند داوری وجود دارد، گفت: «فرآیند داوری در جشنواره «کن» برای مجله «ایندی‌وایر» به این صورت است که آنجا فیلم‌ها برای اولین بار نمایش داده می‌شوند و ما آن‌ها را مشاهده و بعداً داوری می‌کنیم، اما در جوایز گلدن گلوب؛ باید فیلم‌ها، سریال‌ها و امسال هم که بخش پادکست‌ها به این جشن اضافه شده است را در طول یک سال گذشته ببینیم. 

از وقتی که از طرف رئیس جوایز گلدن گلوب به این مراسم دعوت شده‌ام؛ هر روز، از طرف تیم اجرایی این مراسم، فیلم و سریال به من معرفی می‌شود تا آن‌ها را مشاهده کنم و باید فیلم‌ها و سریال‌های شاخص سینمای جهان را زیر نظر داشته باشم، سپس این آثار، پالایش شده و قبل از برگزاری مراسم کاندیداها معرفی خواهند شد. »

فرآیند ثبت‌نام آثار برای شرکت در هشتاد و سومین دوره مراسم جوایز سالیانه گلدن گلوب از یکم اوت آغاز شده و فهرست نامزدهای بخش‌های مختلف روز هشتم دسامبر (۱۷ آذرماه) اعلام می‌شود. همچنین مراسم پایانی روز یازدهم ژانویه (۲۱ دی ماه) سال آینده در هتل بورلی هیلتون واقع در بورلی هیلز کالیفرنیا برگزار خواهد شد. 

ورود منتقدان ایرانی  به حلقه داوران گلدن گلوب

در سال ۲۰۱۲ و زمانی که اصغر فرهادی با فیلم «جدایی نادر از سیمین» موفق شد جایزه بخش بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان را به خود اختصاص دهد، گلدن گلوب به نامی‌شناخته شده برای بسیاری از ایرانی‌ها تبدیل شد. اتفاقی که چند هفته پیش از مراسم سالانه اسکار صورت گرفت و همین باعث شد تا برای بسیاری، موفقیت این فیلم در اسکار نیز موضوعی قابل پیش‌بینی باشد. 

حالا و طبق اطلاع‌رسانی صورت گرفته، مشخص شده که در فهرست جدید داوران گلدن گلوب، نام چند ایرانی نیز به چشم می‌خورد. اتفاقی که نشان می‌دهد عده‌ای از منتقدان و صاحب نظران سینمایی کشور، علاوه بر مرزهای داخلی، در خارج از کشور نیز فعالیت‌های نوشتاری مؤثری را صورت داده و توانسته‌اند با نشریات بین‌المللی مهم و معتبر جهانی همکاری‌هایی مداوم داشته باشند. 

سینمای ایران سال‌هاست در جهان آوازه‌ای بین‌المللی پیدا کرده و توانسته جوایز مهمی‌از جشنواره‌های رده الف جهانی را کسب کند. 

انتخاب چهره‌های ایرانی برای ارزیابی آثار یکی از پرآوازه‌ترین و پربیننده‌ترین مراسم سینمایی جهان، می‌تواند حکم گشوده شدن دریچه‌ای تازه پیش روی سینمای ایران را داشته باشد، زیرا این موضوع نشان می‌دهد علاوه بر فیلمسازان، منتقدان و تحلیلگران سینمایی نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارند و توانسته‌اند همپای جریان روز نقد در جهان حرکت کرده و در حوزه‌های مطالعات میان رشته‌ای نیز صاحب عقیده و نظر باشند.