نقد و تحلیل انیمیشن «کشتی‌گیران»
فاطمه روزبه خبرنگار سینما و تلویزیون در یادداشتی به نقد و تحلیل مجموعه انیمیشن «کشتی‌گیران» پرداخته است و این اثر را یک تلاش شجاعانه در مسیر بازتعریف قهرمانی بر بستر فرهنگ بومی دانسته است.
در میان انبوه انیمیشن‌های خارجی که کودکان و نوجوانان ایرانی را با قهرمانانی بیگانه و گاه بی‌ریشه اشباع کرده‌اند، «کشتی‌گیران» یک تلاش شجاعانه در مسیر بازتعریف قهرمانی بر بستر فرهنگ بومی است. این مجموعه که از شبکه دو سیما روی آنتن رفته، با محوریت ورزش کشتی و بازخوانی مفاهیم پهلوانی، گامی مؤثر و البته قابل نقد در مسیر تولید ملی انیمیشن به شمار می‌رود.
خط داستانی ساده و قابل درک است: امیرعلی، نوجوانی شهرستانی، در مسیر رسیدن به تیم ملی کشتی، با چالش‌هایی از جنس رقابت، تمرین، اعتمادبه‌نفس و اخلاق روبه‌روست. مربی سخت‌گیر اما دلسوز، رقیب پرحاشیه اما مستعد، و خانواده‌ای که در سایه قرار دارند، عناصر اصلی این جهان هستند. در ظاهر، این ترکیب آشناست؛ اما آن‌چه «کشتی‌گیران» را از یک روایت صرفاً ورزشی متمایز می‌کند، تأکید آن بر اخلاق پهلوانی است. در جهانی که قهرمانی اغلب به‌معنای پیروزی صرف است، این انیمیشن تلاش می‌کند مفاهیمی چون گذشت، احترام، فروتنی و انصاف را بازتعریف کند.
نقطه قوت اصلی «کشتی‌گیران»، نه در پیچیدگی داستان، بلکه در «ساده‌فهم بودن» آن است. مخاطب نوجوان، خیلی زود با قهرمان داستان ارتباط برقرار می‌کند و مسیر پیش‌روی او را دنبال می‌کند. اما همین سادگی، گاه به نقطه ضعف بدل می‌شود. در برخی قسمت‌ها، روایت بیش از حد قابل پیش‌بینی می‌شود و کشش دراماتیک کاهش می‌یابد. تعلیق داستانی، به‌ویژه در مسابقات و درگیری‌های شخصیتی، می‌توانست عمیق‌تر طراحی شود تا مخاطب، هیجان بیشتری را تجربه کند.
از حیث شخصیت‌پردازی نیز، کاراکترها به‌درستی بر پایه تیپ‌های آشنا در فرهنگ ما شکل گرفته‌اند: مربی نماد مرشد، امیرعلی نماد نوجوان در حال رشد، و حتی رقیب مغرور، یادآور چالش‌های درونی در مسیر بلوغ است. با این حال، برخی دیالوگ‌ها، به‌ویژه در قسمت‌های تعلیمی‌تر، حالتی شعاری و مستقیم به خود می‌گیرند که ممکن است برای نسل نوجوان امروز ـ که با روایت‌های غیرمستقیم و لحن آزادتر خو گرفته ـ چندان جذاب نباشد.
از نظر بصری، «کشتی‌گیران» در رده‌ای متوسط قرار می‌گیرد. استفاده از طراحی دوبعدی در کنار بک‌گراندهای دیجیتال سه‌بعدی، باعث شده کیفیت تصویر در برخی صحنه‌ها قابل قبول باشد. اما در لحظات کلیدی، از جمله صحنه‌های مسابقه و حرکات کشتی، کندی و کم‌تحرکی مشهود است و می‌توانست با استفاده از تکنیک‌های انیمیشن‌سازی پویا، پرانرژی‌تر جلوه کند. طراحی محیط تمرین، لباس‌ها و فضاهای مسابقه اما، با دقتی قابل احترام به فرهنگ و جغرافیای ایرانی وفادار مانده است؛ که این خود امتیازی برای هویت بصری اثر به شمار می‌رود.
از منظر رسانه‌ای، جای خالی یک کمپین تبلیغاتی و فضای مکمل دیجیتال برای انیمیشن، به‌وضوح احساس می‌شود. اثری که برای نوجوانان ساخته شده، نیاز دارد در فضای نوجوانانه هم دیده شود؛ یعنی شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های ویدیویی و حتی اپلیکیشن‌های تعاملی. پخش تلویزیونی به تنهایی، به‌خصوص در رقابت با محتوای دیجیتال جهانی، نمی‌تواند بار انتقال پیام را تمام‌وکمال به دوش بکشد.
یکی از وجوه کم‌تر دیده‌شده اما ارزشمند در مورد «کشتی‌گیران»، شرایط خاص تولید آن است. بخشی از تولید این اثر در حلب سوریه انجام شده؛ در منطقه‌ای که خطر امنیتی وجود داشته و حتی گروه تولید مورد تهدید قرار گرفته‌اند. با این حال، پروژه بدون توقف ادامه یافته است. این نکته نه‌فقط به‌عنوان یک پشت‌صحنه جذاب، بلکه به‌عنوان سندی از عزم ملی برای تولید محتوای بومی قابل ذکر است و شاید در آینده نیازمند مستندسازی دقیق‌تری باشد.
در مجموع، «کشتی‌گیران» را می‌توان اثری رو به رشد دانست؛ تلاشی برای ارائه یک قهرمان بومی با شاکله‌ای فرهنگی، نه صرفاً ورزشی. هرچند این انیمیشن در برخی وجوه فنی و دراماتیک نیاز به تقویت دارد، اما در میان تولیدات کودک و نوجوان داخلی، روایتی است امیدوارکننده از بازگشت به هویت. اگر فصل دوم این مجموعه با عمق روایی بیشتر، طراحی بصری ارتقایافته، و همراهی یک استراتژی رسانه‌ای هوشمندانه همراه شود، می‌توان امید داشت که «کشتی‌گیران» نه فقط یک انیمیشن مناسبتی، بلکه آغازگر جریانی تازه در تولید محتوای فرهنگی کودک ایرانی باشد.
منبع: ایلنا
