فرهاد قائمیان ـ بازیگر سینما وتلویزیون ـ  اظهار کرد: هنر همواره با وجود تفاوت‌های فراوان و تنوع قومیت‌های گوناگون در قالب یک رسانه جریان‌ساز و جهانی، بیانگر احساس و اندیشه‌ای بوده که بدون توجه به مرزهای جغرافیایی، توانسته با جوامع و تمدن‌های مختلف ارتباط برقرار کرده و آن‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد.

وی گفت: هنر به مثابه رسانه‌ای قدرتمند با تمام ابزارها و توانمندی‌هایش تغییرات شگرفی را در زیست انسان‌ها ایجاد کرده که تانل در این بُعد و توجه تغییرات فرهنگی و اجتماعی در این زمینه تأمل‌برانگیز است.

این هنرمند پیشکسوت با تاکید بر لزوم توجه و تاکید بر گنجینه‌ی غنی ادبیات و فرهنگ و ارزش‌های دینی ایران بر لزوم استفاده از ابزار هنر در مسیر حفظ و پاسداشت این گنجینه تاکید کرد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر شاهدیم به‌واسطه برخی بدخواهی‌ها و کج‌اندیشی‌های تمامیت‌خواهانه فرهنگ بیگانه و مهاجمی که شکوفایی و بالندگی فرهنگ و هنر تمدن‌های بزرگ و دارای ریشه را نشانه رفته، "هنر" تبدیل به اصلی‌ترین سلاح مؤثر برای مبارزه شده تا ارزش‌های اصیل دینی و تمدنی کشورهای اسلامی به ویژه ایران را به حاشیه براند.

قائمیان با اشاره به پیشینه‌ای بسیار ارزشمند مبتنی بر آموزه‌های الهی و عرفانی ایران به پشتوانه سیره و روش ائمه اطهار (ع) پیام‌آور راستین هنر متعهد اشاره کرد و سیره رضوی را به عنوان خوان نعمت ایران زمین بهترین منبع برای خلق اثر در کنار دیگر مبانی دینی قلمداد کرد.

وی با بیان اینکه  هنر، رسالتی عظیم برای انتقال مفاهیم انسانی به دنیای معاصر دارد، متذکر شد: هنر در واقع می‌بایست روشن‌کننده مسیری باشد که به‌واسطه رویدادهای مؤثر و جریان ساز نقش مهمی در اعتلای مفاهیم انسان دوستانه، صلح طلبانه و عدالت‌خواهانه اهل‌بیت(ع) ایفا کند.  

مدیر بیست‌ویکمین جشنواره فرهنگی هنری امام رضا علیه‌السلام  با اشاره به عبور از مسیر بیست ساله این جشنواره نیز گفت: این مهم در قالب جشنواره‌ها و رویدادهای موثر تلاش کرده تا با توجه به ظرفیت‌ها و امکانات محدود خود بازوی قدرتمندی برای عرضه مفاهیم والا و سیره، فرهنگ و معارف رضوی در تمام کشور و حتی دیگر کشورها باشد.

وی تاکید کرد: جشنواره رضوی با اهداف و کارویژه‌های شاخصی که مدنظر دارد، مسیری پر از عطر و ارادت را از نام نامی علی ابن موسی‌الرضا (ع) که سرشار از برکت و مهر و مهرورزی به‌واسطه دریچه و گستره «هنر» است، رقم زده و در این مسیر در تلاش است به اهداف نشر و ترویج فرهنگ رضوی بیش از پیش کمک رسان باشد.

برای فاصله گرفتن از کلیشه‌ها نیازمند اراده و نگاه خلاق هستیم

سید جواد شرافت ـ شاعر ـ  با اشاره به ظرفیت‌های غنی شعر رضوی گفت: شعر رضوی می‌تواند آینه‌ای از معارف متنوع و عمیق مرتبط با حضرت امام رضا (ع) باشد.

وی افزود: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که از نعمت حضور حرم مطهر امام رضا(ع) بهره‌مند است و این از بزرگ‌ترین موهبت‌های الهی برای ایران عزیز است لذا بسیاری از ما خاطراتی شیرین و معنوی از زیارت داریم؛ بخشی از شعر رضوی می‌تواند بازتاب‌دهنده همین حس‌ها، خاطرات، حال خوش زیارت و فضای روحانی حرم، رواق‌ها و ضریح مقدس باشد؛ فضایی که برای مردم بسیار جذاب و دوست‌داشتنی است و نوعی همدلی و فهم مشترک را میان مخاطبان ایجاد می‌کند.

شرافت خاطرنشان کرد: البته شعر رضوی صرفاً نباید به بیان خاطرات و حال‌وهوای زیارت محدود بماند. شعر رضوی گستره‌ای وسیع‌تر دارد که شامل مدح امام رضا (ع)، بیان جایگاه والای ایشان، تفسیر و شرح شاعرانه و هنرمندانه کلمات نورانی امام و همچنین بازتاب سیره، مرام و ابعاد مختلف زندگی، حرکت‌های اجتماعی و سیاسی، و کرامات حضرت است.

این شاعر در ادامه تاکید کرد: اگر این ابعاد در شعر مورد توجه قرار گیرد، شعر رضوی به شعری متنوع و غنی تبدیل می‌شود و می‌تواند معارف امام رضا (ع) را بهتر و بیشتر در جامعه جاری سازد.

شرافت در بخش دیگری از سخنان خود درباره نوآوری در شعر رضوی اظهار کرد: برای فاصله گرفتن از کلیشه‌ها و تکرار مضامین، نیازمند اراده و نگاه خلاق هستیم. وی افزود: شاعر خلاق می‌تواند با تمرکز، تفکر، خلوت و تمرین، به افق‌های تازه‌ای در شعر رضوی دست یابد. برخی شاعران ذاتاً خلاق‌اند و حتی در ساده‌ترین احساسات نیز نگاه متفاوتی دارند. نمونه بارز این خلاقیت را می‌توان در اشعار مرحوم قیصر امین‌پور دید؛ آنجا که در شعری با ردیف "تو را می‌شناسند"، از مضامین تازه و نگاه نو بهره گرفته و پیوندی زیبا میان امام رضا (ع) و شهیدان برقرار کرده است.

وی ادامه داد: نوآوری می‌تواند هم در قالب و فرم و هم در محتوا اتفاق بیفتد. مثلاً استفاده از قالب‌هایی چون مثنوی طویل یا شعر نیمایی در شعر رضوی می‌تواند راهی تازه باشد.  

شرافت در ادامه ابراز کرد: از سوی دیگر، ورود به مضامینی کمتر پرداخته‌شده، مانند مناظرات علمی امام رضا (ع)، ادعیه و روایات صادرشده از ایشان، و حتی بازتاب حضور حضرت در ایران و تأثیر این حضور در تاریخ تشیع، می‌تواند زمینه‌های جدیدی برای خلق شعر رضوی ایجاد کند.

این شاعر همچنین بر ضرورت تقویت دانش ادبی و معرفتی شاعران تأکید کرد و گفت: شاعر برای نوآوری نیاز دارد هم از نظر ادبی مهارت‌های خود را ارتقا دهد و هم از لحاظ معرفتی با آیات، روایات، سیره امام رضا (ع) و منابع مکتوب و رسانه‌ای آشنا باشد. این شناخت به او امکان می‌دهد حرف تازه‌ای در شعر رضوی بزند.  

وی اشاره کرد: در موضوع شهادت امام رضا (ع) که ظرفیت بالایی برای خلق مضامین دارد، هنوز آن‌طور که باید و شاید شعرهای متنوع و عمیقی سروده نشده و نیاز است شاعران بیش از پیش به این عرصه ورود کنند.

شرافت ابراز امیدواری کرد: در کنار سرودن اشعاری درباره فضای حرم، آن هم با نگاه تازه، بتوانیم سایر مضامین مرتبط با امام رضا (ع) را نیز در شعر رضوی گسترش دهیم.  

به عقیده وی حتی خود زیارت‌نامه امام رضا (ع) می‌تواند الهام‌بخش حرف‌ها و نگاه‌های تازه باشد.

داستان‌های امام رضا (ع) در نمایش ورود کند

کاظم نظری ـ عضو شورای هنرهای نمایشی رضوی ـ  گفت: احادیث، قصه‌ها و داستان‌های هجرت این امام همام و مسیر حرکت ایشان و اوج و فرودها و فراز و نشیب هایی که در این زمینه داشتند به خوبی می‌تواند در پرده نمایش و خلق اثر ورود پیدا کند.

وی ادامه داد: به واسطه خلق چنین آثاری در حوزه رضوی می‌توان پند و اندرزهای ارزشمندی را برای بهره‌گیری در زندگی روزمره مردم و مخاطبان ارائه داد.

عضو شورای هنرهای نمایشی رضوی عنوان کرد: نویسندگان خیلی خوبی نیز به واسطه بنیاد امام رضا که چندین ساله جشنواره مهم، سراسری و بین المللی موضوعی را برگزار می‌کند، ارائه آثار فاخر داشته‌اند و لذا تولیدات ارزشمندی در این حوزه رقم خورده است.

وی با بیان اینکه تولیدات جشنواره‌های رضوی به خوبی در اختیار هنرمندان در استان‌ها و شهرهای مختلف قرار می‌گیرد، خاطرنشان کرد: برنامه‌های متعددی که مدیرعامل بنیاد و همکاران این مجموعه طراحی کرده‌اند موجب شد که تولیدات فاخری در این زمینه تولید شده و ابتدا در استان‌های خودشان به اجرا درآید که مورد استقبال بینظیر مردم قرار گرفته است

نظری گفت: به واسطه اجرای عموم تئاترهای رضوی در این جشنواره، مردم به نوعی با خصوصیات، ویژگی‌ها دانش و قدرت و صلابت امام رضا(ع) آشنا می‌شوند و ارتباط برقرار می‌کنند.

وی با بیان اینکه حوزه هنرهای نمایشی کارکرد آموزشی هم دارد گفت: بنیاد به تبع از این کارکرد استفاده بهینه کرده و توانسته با برگزاری جشنواره‌های حوزه کودک و نوجوان، نمایشنامه نویسی، نمایش‌های صحنه‌ای و حرفه‌ای در سراسر کشور به خوبی عمل کند.

نظری با بیان اینکه همکاران بنیاد امام از فرهیختگان و اساتید دانشگاه و سیاست گذاران فرهنگی هستند، تصریح کرد: در این مجموعه روال برگزاری جشنواره‌ها ارزیابی میشود و نقاط قوت و ضعف احصا می‌شود و بر همین اساس است که ریل‌گذاری این رویداد موضوع محور باعث شده بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ نمایشنامه‌ در حوزه رضوی تولید شود که سابقا همچنین میزانی وجود نداشت.

وی خاطرنشان کرد: این بنیاد با همفکری هنرمندان و مشاوران توانمند توانسته چنین جریان موضوع محور و پویایی را خلق کند؛ چراکه باید برای موضوع محور بود آثار هنری در کشور برنامه ریزی و سیاست گذاری شود و حوزه های پژوهشی و آموزشی آن نیز در استان‌ها فعال باشد.

نظری اضافه کرد: بنیاد امام رضا (ع) به واسطه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آستانه قدس رضوی و سایر نهادهایی که این بنیاد رو حمایت می کند، توانسته یک جریان باشکوه هنری را برگزار کند که در شأن این امام رئوفی است که در کشور ماست.

آثار این دوره از جشنواره آمیخته با نگاهی نو بود

مصطفی رحماندوست ـ شاعر و نویسنده پیشکسوت ـ  هم گفت: با توجه به حضور در بخش داوری آثار این دوره از جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی باید بگویم شعرهایی که به عنوان داور خوانده‌ام از نظر فنی شعر متوسط به بالا بودند. او در ادامه بر اهمیت توجه به مضامین این آثار و دوری از تکرار تاکید کرد.

وی با تاکید بر لزوم توجه به نوآوری و گرایش به مضامین مورد نیاز نسل امروز جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان تصریح کرد: گرایش به نوآوری و بهره‌گیری از مضامین به‌روز در خلق آثار رضوی حائز اهمیت است.

این شاعر و نویسنده گفت: برگزاری چنین جشنواره‌های بزرگی در بخش‌های مختلف اتفاق مبارکی است که در حول و هوش زندگی و حرم امام رضا (ع) اجرا می‌شود.

وی با بیان اینکه همیشه بیم من از این بوده که این جشنواره تبدیل به کار تکراری مذهبی معمولی و سطحی شود و اثرگذاری خود را از دست بدهد، تصریح کرد: الحمدالله طی دو سال اخیر در حوزه داوری شاهد بودم آثار خیلی خوبی به جشنواره رسیده که این افزایش کیفی آثار، نشان از تفکر نو گردانندگان این رویداد است.

رحماندوست گفت: مسئولان جشنواره‌های رضوی باید واقف باشند جشنواره ای که دید نو و فکر نو داشته و به نیازهای مخاطبان امروز فکر کند مسلما کار نو و آثار نو و گیرا نیز ارایه خواهد کرد.

وی با بیان اینکه سال گذشته در این جشنواره آثار قوی و تازه‌ای دیدم که مایه امید است عنوان کرد: این آثار آمیخته با نگاه تازه هنری بودند که امیدوارم در ادوار آینده این نگاه نو حفظ شود و با شیوه‌های مختلف و ابزارهای متفاوت هنری به موضوع رضوی و شخصیت امام رضا علیه السلام پرداخته شود.

این شاعر و نویسنده پیشکسوت تاکید کرد: اگر این جشنواره در مسیر درست خودش همچنان حرکت کند و از عوام‌زدگی و سطحی نگری به دور باشد، می‌تواند درگاهی برای خلق آثاری فاخر و اثرگذار در حوزه رضوی تبدیل شود.

شعر رضوی نیازمند نگاهی تازه و وحدت‌آفرین است

سعید سلمانپور  ـ از شاعران کشور ـ  با اشاره به اهمیت محفل شعر ارادت در ارتقای جایگاه شعر آیینی گفت: محفل شعر ارادت، ابتکاری مؤثر و خلاقانه در عرصه شعر آیینی است.  

وی گفت: ایرانیان همواره از موالیان خالص اهل بیت (ع) بوده‌اند و امام رضا (ع)  تنها امام معصومی است که مرقد شریفش خاک ایران را متبرک کرده است. از این‌ رو، زیارت مشهد مقدس و پیوند روحی و قلبی مردم ایران با این امام بزرگوار بخشی از هویت فرهنگی و دینی ملت ایران به شمار می‌رود. بر همین اساس، لزوم ایجاد محفلی ویژه برای شعر رضوی احساس می‌شد.

وی ادامه داد: یکی از نقاط قوت محفل شعر ارادت این است که محدود به مکان خاصی نیست و دامنه آن سراسر کشور را پوشش می‌دهد. مطمئناً این محفل در معرفت‌افزایی شاعران رضوی نقش مهمی ایفا خواهد کرد و تلاش می‌کند شعرهای پرشور رضوی از حکمت و معارف رضوی بیش از پیش بهره‌مند شوند.

سلمان‌پور ابراز امیدواری کرد این رویکرد تنها به شعر رضوی محدود نخواهد ماند و به سایر حوزه‌های شعر آیینی کشور نیز گسترش خواهد یافت.

این شاعر و طنزپرداز درباره محورهای محتوایی مهم برای شعر رضوی گفت: با توجه به شرایط سیاسی امروز جهان و تلاش دشمنان برای ضربه‌زدن به وحدت مسلمانان و اختلاف‌افکنی بین شیعه و سنی، یکی از مهم‌ترین ابعاد شخصیتی امام رضا (ع) که باید در اشعار برجسته شود، تأکید آن حضرت بر حفظ امت واحده و همگرایی امت اسلام است.  

وی ادامه داد: جایگاه والایی که اهل سنت در طول تاریخ برای ایشان قائل بوده‌اند و حضور پررنگ زائران اهل سنت از ایران و کشورهای دیگر در حرم مطهر، اهمیت این بُعد شخصیتی امام رضا (ع) را دوچندان می‌کند.

وی درباره نوآوری در شعر رضوی افزود: نوآوری در شعر رضوی، همچون هر موضوع دیگر، قبل از هر چیز به نگاه تازه و جست‌وجوگر شاعر بستگی دارد؛ این‌که شاعر چگونه از زاویه‌ای جدید و بدیع به این موضوع نگاه کند.

این شاعر ادامه داد: همین تغییر زاویه و کشف منظرهای نو اگر با خلاقیت همراه شود، نوآوری‌های مؤثری را در شعر رضوی رقم خواهد زد. از سوی دیگر، پرداختن به بخش‌هایی از فرهنگ رضوی که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند نیز از منظر محتوایی نوعی نوآوری محسوب می‌شود.