چرا چین و روسیه دیگر از ونزوئلا حمایت نمی‌کنند/ مادورو، تنها در ونزوئلا

سایت شبکه خبری بی‌بی‌سی در گزارشی نوشت، زمانی بود که نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا، چشم بسته به دو متحد خود چین و روسیه اعتماد بساری داشت اما اکنون دیگر اصلا به چنین چیزی امیدوار نیست.

هر دو کشور از دوره‌ای که هوگو چاوز، (سلف نیکولاس مادورو) رئیس‌جمهوری ونزوئلا، بود تاکنون همواره از ونزوئلایی که تحت حاکمیت‌ دولت سوسیالیست آن بود، چه بلحاظ نظامی و چه اقتصادی حمایت می‌کردند. اما به گفته تحلیلگران این حمایت‌ها اکنون بیشتر سمبلیک هستند و به بیانیه‌هایی حمایتی منحصر می‌شوند و دیگر خبری از کمک‌های نظامی و مالی نیست.

آماده باش در ارتش آمریکا

این تغییر نگاه روسیه و چین به ونزوئلا درحالی رخ داده است که آمریکا نیروی هوایی و دریایی خود از جمله زیردریایی‌های اتمی، هواپیماهای جاسوسی و بیش از 15 هزار نیروی نظامی را در کارائیب در حالت آماده باش نگه داشته است.

ایالات متحده آمریکا علاوه بر آماده‌باش این نیروها و تجهیزات در آب‌های نزدیک ونزوئلا حملاتی را نیز علیه قایق‌هایی انجام داده که آنها را متهم به قاچاق مواد مخدر کرده‌ است. این حملات تاکنون جان بیش از 80 نفر را گرفته است. آمریکا در چند روز اخیر نیز یک نفتکش را در سواحل ونزوئلا توقیف کرده است.

دولت آمریکا مدعی است در این حملات قاچاقچیان را هدف گرفته و نفتکش توقیف شده نیز تحریمی بوده است اما بسیاری از تحلیلگران و البته خود مادورو معتقدند، هدف واقعی ترامپ تغیر رژیم در ونزوئلا است.

تغییر فضای حمایت از مادورو

فرناندو ریس ماتا، مدیر مرکز مطالعات چین در دانشگاه آندره بولو در شیلی، معتقد است ونزوئلا دیگر اولویت اول و حتی چندم مسکو و پکن نیست بویژه از زمانی که دونالد ترامپ به کاخ سفید بازگشته است.

او می‌گوید: «امروز روسیه و چین هیچ دلیلی برای دفاع از ونزوئلا نمی‌بینند. هر کدام از آنها در انبوهی از مشکلات خاص خود فرو رفته‌اند. روسیه درگیر جنگ اوکراین است و چین به دنبال راهکاری مسالمت آمیز برای رفع مسایل جهانی خود با ترامپ است.»

مسکو از سال 2022 که وارد جنگ با اوکراین شد تاکنون درگیر مشکلات بسیاری چه در حوزه نظامی و چه اقتصادی است. مسکو علاوه بر این با تحریم‌های غرب دست و پنجه نرم می‌کند.

به اعتقاد ولادیمیر روینسکی، مدیر لابراتوار سیاسی و روابط بین‌الملل در دانشگاه ایسسی کلمبیا، این کاهش منابع باعث شده است کرملین دیگر نتواند مانند سابق از متحدان خود حمایت کند. به همین دلیل هم هست که سوریه و ایران که مدت‌ها متحد روسیه در خاورمیانه بودند در وضعیتی مشابه ونزوئلا قرار گرفته‌اند.

روینسکی می‌گوید: «روسیه نمی‌خواهد بخاطر مادورو خود را در معرض خطر تحریم‌های بیشتر قرار دهد و چین نیز نمی‌خواهد ترامپ تعرفه‌های بیشتری را به او تحمیل کند.»

جواب رد چین و روسیه به مادورو

بنا بر گزارشی که واشنگتن پست منتشر کرده است، مادورو اواخر ماه اکتبر (اواسط آبان) از هر دو کشور روسیه و چین خواست به او کمک نظامی کنند.

اما در پاسخ به این درخواست سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، گفت: «ما از ونزوئلا حمایت می‌کنیم همانطور که این کشور از ما حمایت می‌کند.» او در عین حال از دولت ترامپ خواسته است از تشدید بحران خودداری کند.

در مورد نفتکش توقیف شده هم کرملین تنها به تماس پوتین با مادورو و تاکید بر حمایت از او بسنده کرد اما دیگر چیزی بیش از این اتفاق نیفتاد.

تغییر نگاه چین به ونزوئلا

پکن هم موضعی شبیه به مسکو دارد و تاکنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه بخواهد با ابزار نظامی از ونروئلا حمایت کند، نشان نداده و فقط بر خویشتنداری طرفین تاکید کرده است.

به گفته تحلیلگران دفاع چین از مادورو می‌تواند در ازای منافع ایدئولوژیک برخی دستاوردهای دیپلماتیک بین چین و ایالات متحده را به خطر اندازد.

روابط چین و آمریکا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و وضع تعرفه‌ها بسیار تنش آلود بوده است. از ماه اکتبر که شی‌جین پینگ و دونالد ترامپ در کره جنوبی دیداری داشتند، این روابط اندک گرم شده و درها را به  یک توافق جدید و کاهش تعرفه‌ها روی برخی محصولات خاص گشوده است.

به گفته تحلیلگران فروپاشی اقتصاد ونزوئلا و وخامت صنعت نفت آن، باعث شده چین از حمایت از آن دلسرد شود و از میزان وام‌هایی که به  این کشور می‌داد، بکاهد و به جای آن خواهان بازپرداخت وام‌هایی شود که پیشتر به آن داده بود.

تنهایی مادورو

ریس ماتا هم می‌گوید که فکر نمی‌کند هیچ‌کدام از دو کشور روسیه و چین بخواهند از ونزوئلا حمایت کنند که از کمترین حمایت داخلی برخوردار است و البته «هر دوی آنها می‌دانند که آخرین انتخاباتی که در ونزوئلا برگزار شد، نشانه‌های تقلب وجود داشت.

از همین رو روینسکی می‌گوید: «بنا بر همین دلایل است که مادورو اکنون تنها است و به نظر نمی‌رسد دیگر فرصت چندانی داشته باشد. شاید چین و روسیه به انتقادهای خود از حملات آمریکا علیه ونزوئلا ادامه دهند اما هیچ‌کدام اقدامی بیش از این انجام نخواهند داد.»