شوک مجدد ترامپ به نتانیاهو/ توافق مستقیم با حماس برای آزادی اسیر آمریکایی
در آستانه سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به منطقه، تحرکات سیاسی برای پیشبرد مذاکرات آتش‌بس در نوار غزه شتاب گرفته است. این در حالی است که نشانه‌های متناقضی از افزایش فشارها از یک سو و رشد انتظارات برای دستیابی به توافق‌های احتمالی از سوی دیگر به چشم می‌خورد.
خلیل الحیة، رئیس جنبش حماس در غزه، روز گذشته اعلام کرد که این جنبش قصد دارد عیدان الکساندر، سرباز اسرائیلی-آمریکایی با تابعیت دوگانه را به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای آتش‌بس، بازگشایی گذرگاه‌ها و ورود کمک‌های بشردوستانه به مردم غزه آزاد کند.
این اقدام در چارچوب تماس‌های فشرده‌ای صورت می‌گیرد که طی روزهای اخیر میان حماس، میانجی‌ها و دولت آمریکا شدت یافته است.
انتظار می‌رود این اسیر اسرائیلی- آمریکایی فردا، بدون تبادل اسیران فلسطینی اما با تعهد آمریکا به بازگشایی گذرگاه‌ها، ارسال کمک‌های بشردوستانه و برقراری آتش‌بس موقت با مدت نامعلوم آزاد شود. منابع خبری معتقدند آتش بس مذکور در روز آزادی الکساندر برقرار خواهد شد، این اقدام می‌تواند زمینه‌ساز توافقی گسترده‌تر برای تبادل اسرا و پایان کامل جنگ شود.
همزمان پیش‌بینی می‌شود استیو ویتکوف، فرستاده ویژه آمریکا، امروز برای دیدار با مقامات صهیونیستی و بررسی مقدمات این توافق به تل‌آویو سفر کند.
در واکنش به اعلام حماس، دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، با صدور بیانیه ای مدعی شد «هیچ بهایی برای آزادی عیدان الکساندر پرداخت نخواهد شد».
این بیانیه افزود: دولت آمریکا به تل‌آویو اطلاع داده این گام می‌تواند به توافقی بر اساس پیشنهاد ویتکوف منجر شود.
روزنامه عبری معاریف به نقل از مقامات اسرائیلی گزارش داد آزادی الکساندر مانع از دستیابی به توافق جزئی برای تبادل اسرا نمی‌شود. در همین حال، شبکه ۱۲ عبری این اقدام را «توافقی مستقیم و بی‌سابقه میان حماس و دولت آمریکا» توصیف کرد و افزود: «ترامپ نه تنها به نتانیاهو سیلی زده، بلکه به حماس مشروعیت و پیروزی بی‌سابقه‌ای از آغاز جنگ بخشیده است».
باراک راوید، گزارشگر پایگاه آکسیوس، نیز این توافق را «موفقیتی بزرگ برای ترامپ و فرستاده‌اش ویتکوف و شکستی سنگین برای نتانیاهو، درمر و کابینه» دانست.
منابع آگاه مصری تأکید کردند فشارهای آمریکا برای برقراری آتش‌بس موقت اکنون مؤثرتر از هر زمان دیگری به نظر می‌رسد، با وجود طرح‌های اعلام‌شده اسرائیل برای گسترش عملیات در غزه. یک مقام مصری دخیل در این تماس‌ها به روزنامه الاخبار گفت که واشنگتن ادامه جنگ و گسترش عملیات نظامی را «اتلاف وقت» می‌داند، به‌ویژه در شرایطی که پیروزی قاطع غیرممکن، جان اسرا در خطر و تنش‌های منطقه‌ای رو به افزایش است.
این مقام افزود: مذاکرات جاری با حماس نشانه‌هایی از انعطاف نسبت به پیشنهادهای آمریکا برای آتش‌بس زودهنگام را نشان داده است. مقامات آمریکایی نیز به نقل از منابع آگاه اظهار داشتند که آتش‌بس پیش‌رو «فرصتی برای دستیابی به اهداف از طریق مذاکره» به‌ویژه در زمینه بازگرداندن اسرا فراهم می‌کند.
ویتکوف در دیدار با خانواده‌های اسرا تأکید کرد «دستیابی به توافق در غزه اکنون ضروری است و ما خواستار بازگرداندن ربوده‌شدگان هستیم، اما اسرائیل آماده پایان دادن به جنگ نیست و با وجود عدم پیشرفت، باید به توافق رسید.»
در همین راستا، شبکه ۱۲ عبری گزارش داد که ویتکوف از طریق میانجی‌ها پیشنهاد آزادی ۱۰ اسیر اسرائیلی در ازای توقف ۷۰ روزه درگیری‌ها را مطرح کرده تا در این مدت مذاکرات برای توافق نهایی ادامه یابد. از سوی دیگر، نتانیاهو در جلسه‌ای غیرعلنی در کمیته امور خارجی و امنیت کنست گفت که احتمال آزادی الکساندر توسط حماس را رد نمی‌کند و به رابطه نزدیک خود با ترامپ اشاره کرد و افزود: «من و ترامپ هر چند روز یک‌بار صحبت می‌کنیم. او گفته که دیدگاه مشترکی داریم و به همین دلیل خبری از دولت فلسطینی نخواهد بود.»
نتانیاهو همچنین مدعی شد اسرائیل برای حمله به الحوثی‌ها و طرح‌های جنگی در غزه نیازی به اجازه آمریکا ندارد و افزود: «ما به تخریب خانه‌ها در غزه ادامه می‌دهیم و نتیجه این است که ساکنان غزه خواستار مهاجرت هستند، اما مشکل در یافتن کشورهایی برای پذیرش آنهاست.»
او با حمایت از رویکرد ویتکوف، گفت که ممکن است توافق دیگری با تعداد کمتری اسیر و بهای کمتر مطرح شود.
منابع صهیونیستی به شبکه ۱۲ گفتند که دو روز آینده برای مذاکرات تعیین‌کننده است و در صورت عدم پیشرفت، عملیات نظامی در غزه بلافاصله پس از ترک منطقه توسط ترامپ آغاز خواهد شد.
شبکه ۱۲ همچنین تأیید کرد که طرح گسترش عملیات نظامی از پیش آماده شده و در صورت شکست مذاکرات، قابل اجراست. کابینه کوچک وزارتی رژیم صهیونیستی نیز روز گذشته برای بررسی گزینه‌های توافق تبادل یا بازگشت به عملیات گسترده تشکیل جلسه داد، که نشان‌دهنده اهمیت ساعات آینده در سایه فشارهای آمریکا و احتمالات تغییر محاسبات با سفر قریب‌الوقوع ترامپ است.
