قدرت گرفتن گروهک داعش در شرق سوریه

روزنامه الاخبار در گزارشی نوشت؛ مناطق شمال شرق سوریه تحت کنترل «نیروهای دموکراتیک سوریه» (قسد) از ابتدای سال جاری شاهد افزایش نگران‌کننده فعالیت‌های گروه‌های وابسته به داعش بوده است. این تحرکات در کنار نشانه‌های فزاینده شکنندگی امنیتی، می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت داعش به صحنه عملیاتی شود.

 این وضعیت در حالی است که تنش‌ها میان قسد و دولت جدید سوریه رو به افزایش است و نگرانی‌هایی از احتمال درگیری نظامی میان این دو وجود دارد؛ درگیری‌ که ممکن است گروه‌های داعش از آن برای بازسازی نفوذ خود بهره‌برداری کنند.

بر اساس گزارش «دیده‌بان حقوق بشر سوریه»، گروه‌های داعش از ابتدای سال تاکنون ۷۱ عملیات در مناطق تحت اداره خودمختار قسد انجام داده‌اند که شامل حملات مسلحانه، انفجارها و ترور بوده و به کشته شدن ۲۸ نفر، از جمله ۱۸ عضو قسد، ۵ غیرنظامی و ۵ عضو داعش منجر شده است. این حملات عمدتاً در مناطق شرقی سوریه متمرکز بوده و ۵۹ مورد در دیرالزور، ۹ مورد در حسکه و ۳ مورد در رقه رخ داده که نشان‌دهنده تمرکز فعالیت داعش در شرق به‌ویژه در مرزهای سوریه و عراق است.

در مقابل قسد با پشتیبانی ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا عملیات‌های جست‌وجو و بازداشت را در مناطق ناآرام تشدید کرده که به دستگیری دو سرکرده برجسته داعش در رقه و حومه دیرالزور، یک عضو دیگر در حومه دیرالزور و بیش از ۲۰ مظنون به ارتباط با داعش در اردوگاه الهول همواره کانون تنش‌های امنیتی است، منجر شد.

با این حال این تلاش‌های نظامی همزمان با اعلام برنامه واشنگتن برای کاهش حضور نظامی خود در سوریه به نصف شامل تخلیه سه پایگاه اصلی در «القریه الخضراء» در میدان نفتی عمر، «پایگاه فرات» در کارخانه گاز کونیکو و پایگاهی دیگر در منطقه مرزی باغوز شده است. 

این تصمیم پرسش‌هایی جدی درباره اثربخشی این عقب‌نشینی نسبی به‌ویژه در زمانی که فعالیت‌های داعش در این مناطق به اوج خود رسیده است ایجاد کرد. با این حال آمریکا همچنان حضور خود را در پایگاه‌هایی در حومه حسکه که سال‌هاست هدف حمله قرار نگرفته‌اند، حفظ کرده است.

در همین راستا به نظر می‌رسد آمریکا در حال بازنگری تاکتیک‌های عقب‌نشینی خود است و احتمالاً نیروهای محدودی را در پایگاه‌های عمر و کونیکو نگه خواهد داشت تا حمایت از قسد در برابر حملات فزاینده داعش ادامه یابد و از کسب دستاوردهای میدانی توسط این گروه جلوگیری شود.

در تحولی مرتبط روز شنبه پایگاه میدان عمر شاهد مانورهای هوایی گسترده‌ای از سوی ائتلاف بود که با انفجارهای شدید همراه شد. رسانه‌های نزدیک به اداره خودمختار ابتدا این انفجارها را به حملات هوایی ائتلاف برای تخریب مقرهای پیشین خود پس از عقب‌نشینی کامل نسبت دادند اما قسد این روایت را رد کرد و این اقدامات را مانورهایی توصیف کرد که «پیامی روشن در حمایت از نیروهایش و نشان‌دهنده ادامه همکاری با آمریکا» است، به‌ویژه در حالی که گمانه‌زنی‌ها درباره خروج کامل آمریکا طی دو ماه آینده افزایش یافته است.

منابع میدانی به روزنامه «الأخبار» گفته‌اند؛ این تمرینات از نظر تعداد نیروها و نوع مهمات استفاده‌شده، گسترده‌ترین در سال‌های اخیر بوده و نیروهای آمریکایی و فرانسوی در آن مشارکت داشتند. این امر می‌تواند نشانه‌ای از تصمیم واشنگتن برای حفظ حضور نظامی نمادین در منطقه باشد در حالی که پاریس تلاش می‌کند با تقویت حضور نظامی خود نفوذ سیاسی‌اش در پرونده سوریه را گسترش دهد.