پاپ فرانسیس، مرد صلح و آزادی

پاپ فرانسیس اولین‌های بسیاری را در کارنامه خود داشت. او نخستین پاپ غیر اروپایی کلیسای کاتولیک در یکصد سال اخیر و نخستین پاپی بود که از جامعه یسوعی انتخاب می‌شد. همچنین نخستین پاپ در واتیکان بود که هرگز از ایجاد اصلاحات در کلیسای کاتولیک دست نکشید. همچنین نخستین پاپی بود که از 600 سال پیش به این سو به جای پاپی که استعفا کرده بود، انتخاب می‌شد. اکنون با مرگش نیز نخستین پاپی است که در جایی غیر از واتیکان دفن خواهد شد. هرچند همیشه مراسم تدفین یک پاپ با آداب بسیاری همراه بوده است اما پاپ فرانسیس چندی پیش ترتیبی داد تا مراسم تدفین او با کمترین آداب و پیچیدگی‌ها انجام شود.

پاپ فرانسیس سال 1936 در بوئنس آیرس در آرژانتین زاده شد. پدرش کارگر راه‌آهن و مادرش خانه‌دار بود. نام او را خورخه ماریو برگولیو گذاشتند. او در دوران کودکی یک ریه خود را از دست داد و در نهایت نیز بخشی از دلیل مرگ او همین بود. او بعد از اینکه دچار ذات‌الریه شد، وضعیت عمومی وخیمی پیدا کرد و بعد از دو ماه نقاهت درگذشت.

او سال 1992 اسقف شد و 9 سال پس از آن نیز از سوی پاپ ژان پل دوم لقب کاردینال گرفت. سال 2013 بعد از استعفای پاپ بندیکت از مقام پاپی، کاردینال‌ها برای انتخاب پاپ جدید نشست برگزار کردند. آنها روز اول به نتیجه نرسیدند و دود سیاه از دودکش کلیسای سیستین خارج شد. اما در روز دوم با اکثریت آرا به خورخه ماریو برگولیو رای دادند و با بیرون آمدن دود سفید از دودکش کلیسای سیستین مقام پاپی او اعلام شد. او با ارادتی که به فرانسیس آسیزی داشت، عنوان فرانسیس را برای خود برگزید و با نام پاپ فرانسیس به جهان معرفی شد.

دوران پر تلاش پاپ در کلیسای کاتولیک

برجسته‌ترین ویژگی پاپ فرانسیس، تلاش او برای ایجاد اصلاحات در کلیسای کاتولیک بود. او در 12 سالی که به عنوان پاپ در واتیکان حضور داشت، بدون توجه و نگرانی از کاهش محبوبیت خود از سوی برخی مسیحیان سنتی، شجاعانه دست به تغییراتی قابل توجه در کلیسای کاتولیک زد. با این حال محبوبیت او کاهش نیافت و حتی مسیحیان سنتی نیز طرفدار او بودند. از جمله اقدامات او در این زمینه تقسیم قدرتش با اسقف‌های واتیکان و اعطای اختیاراتی بیشتر به آنها بود.

او همچنین دیدارهایی ویژه با کسانی داشت که به طور معمول در واتیکان کمتر پذیرفته می‌شدند. کسانی مثل فقرا، مهاجران و قربانیان خشونت جنسی. او همچنین در اقدامی نادر پذیرفت شماری از کشیش‌های کلیسای کاتولیک در گوشه و کنار جهان مرتکب خشونت جنسی شده‌اند.

آمیختگی دین با سیاست

پاپ فرانسیس با وجود مقام مذهبی خود از سیاست هم دور نبود. او نه فقط مانند همه پاپ‌ها با رهبران جهان دیدارهایی داشت که در برخی مسائل و بحران‌های سیاسی جهان نیز وارد عمل می‌شد و توصیه‌های لازم را برای صلح، امنیت و آرامش جهانی ارائه می‌کرد و به همین جهت باید او را مرد صلح نامید. در خلال بحران داخلی سوریه و جولان داعش در این کشور، ادعاهای داعش درباره اینکه بخاطر اسلام می‌جنگد را رد کرد و گفت: «این جنگ یک جنگ واقعی است نه یک جنگ مذهبی.» همین کافی بود تا داعش پاپ فرانسیس را در فهرست ترورهای خود قرار دهد.

او در خلال جنگ اوکراین نیز از اوکراین و روسیه خواست وارد مذاکراتی سازنده شده و این جنگ را که منجر به کشته شدن هزاران نفر شده‌ است، پایان دهند و «صدای اسلحه در اوکراین جنگ زده خاموش شود.»

پاپ فرانسیس در مورد جنگ غزه هم بارها سخنرانی کرده و خواستار پایان خشونت اسرائیل علیه زنان و کودکان فلسطینی شده بود. زمستان سال گذشته نیز بعد ازاینکه پاپ آنچه در غزه رخ می‌دهد را ظلم آشکار خواند، تل‌آویو سفیر واتیکان در سرزمین‌های اشغالی را احضار کرد و مراتب نارضایتی دولت اسرائیل را به اطلاع او رساند.

 پاپ فرانسیس و گفت‌و‌گوی ادیان

پاپ فرانسیس در اقدامی کم سابقه فوریه سال 2021 در سفر خود به عراق و دیدار با مسیحیان این کشور به نجف نیز سفر و با آیت‌الله سیستانی دیدار کرد. این دیدار نقطه عطفی در روابط اسلام شیعی و کلیسای کاتولیک بود.

اکنون چه خواهد شد؟

بعد از مراسم تدفین پاپ فرانسیس کلیسای کاتولیک، وارد مشورت‌هایی طولانی برای انتخاب جانشین او خواهد شد و باید منتظر بمانیم ببینم بعد از بلند شدن دود سفید از کلیسای سیستین واتیکان، چه کسی بر کرسی پاپی کلیسای کاتولیک تکیه خواهد زد.