آزمایش بالینی اولین واکسن آکنه در جهان

متخصصان می‌گویند این واکسن می‌تواند چشم‌انداز درمان آکنه را بازتعریف کند و گزینه‌ای امیدوارکننده برای جایگزینی با داروهای فعلی آکنه مثل رتینوئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدبارداری هورمونی‌ است که درمانی قطعی ارائه نمی‌دهند، باید مدت طولانی استفاده شوند و اغلب هم عوارض جانبی ناخوشایندی دارند.

در حال حاضر، شرکت دارویی سانوفی (Sanofi) در حال اجرای مراحل اولیه یک آزمایش بالینی برای سنجش ایمنی و اثربخشی واکسنی برای بزرگسالان با آکنه صورت در سطح متوسط تا شدید است.

واکسن آکنه جدید چگونه آزمایش می‌شود؟

این شرکت دارویی در حال اجرای فاز ۱ و ۲ آزمایش  است. این آزمایش آوریل ۲۰۲۴ آغاز شد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۷ ادامه یابد. در طول این مدت، شرکت قصد دارد حدود ۴۰۰ بزرگسال بین ۱۸ تا ۴۵ سال را که آکنه صورت متوسط تا شدید دارند، جذب کند. این افراد بنا بر تعداد جوش‌های صورتشان به‌عنوان نمونه انتخاب می‌شوند.

به برخی شرکت‌کنندگان در این آزمایش تا سه بار واکسن تزریق خواهد شد. در عین حال، به سایر شرکت‌کنندگان به جای واکسن اصلی، دارونما تزریق می‌شود. این به دانشمندان کمک می‌کند برای تعیین ایمنی و اثربخشی واکسن یک نقطه مقایسه داشته باشند.

عملکرد واکسن آکنه به چه شکل است؟

این واکسن از نوع ام‌آران‌ای (mRNA) است. به این معنی است که از مولکول ژنتیکی به نام ام‌آران‌ای برای ارسال دستورالعمل‌ها به سلول‌های بدن استفاده می‌کند. واکسن پس از ورود به بدن، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا به پروتئین‌های خاص حمله کند.

در این مورد، پروتئین‌های هدف احتمالا پروتئین‌هایی‌ هستند که باکتری اصلی عامل آکنه به نام سی.آکنه (C. acnes) تولید می‌کنند. هدف واکسن تقویت پاسخ ایمنی بیمار در برابر سویه‌های خاصی از باکتری‌ است که به افزایش آکنه کمک می‌کنند.

چرا به واکسن آکنه نیاز است؟

برای کنترل آکنه داروهای مختلفی وجود دارند که عواملی مانند حساسیت بالای غدد چربی پوست به هورمون‌ها یا باکتری‌هایی را که باعث التهاب می‌شوند، هدف قرار می‌دهند.

برای مثال، آنتی‌بیوتیک‌ها با هدف کنترل جمعیت باکتری‌ها روی پوست تجویز می‌شوند. رتینوییدها تولید سلول‌های پوستی را افزایش می‌دهند و به این ترتیب به باز کردن منافذ مسدودشده کمک می‌کنند. داروهای ضد بارداری هم می‌توانند با تنظیم هورمون‌ها به کاهش آکنه کمک کنند.

با این حال، این درمان‌ها فقط می‌توانند به کنترل آکنه کمک کنند اما علت اصلی را از بین نمی‌برند و ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند؛ به عنوان مثال، مصرف رتینوئیدها می‌تواند باعث خشکی و تحریک پوست شود و به مشکلات روانی، مانند افسردگی هم مرتبط بوده است. استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها هم می‌تواند به ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی در باکتری‌های ایجادکننده آکنه منجر شود. به‌ویژه اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان آکنه معمولا باید تا چند ماه‌ مصرف شوند.

بنابراین متخصصان دارویی در سانوفی استدلال می‌کنند که به گزینه‌های درمانی جدید نیاز است و واکسن آن‌ها می‌تواند یکی از این گزینه‌ها باشد.

یک گروه از متخصصان در کالیفرنیا هم واکسنی ساخته‌اند که یک واریانت خاص از آنزیم هیالورونیداز در باکتری‌های عامل آکنه‌ را هدف قرار می‌دهد. این واریانت هیالورونیک اسید، ماده‌ محافظی را که پوست به طور طبیعی تولید می‌کند، تجزیه می‌کند. آنچه موجب باقی‌ ماندن کمی از این اسید می‌شود که سیستم ایمنی بدن به آن‌ها حمله می‌کند و باعث التهاب ناشی از آکنه می‌شود. این واکسن در موش‌ها، شدت آکنه را به میزان ۵۰ درصد کاهش داده است. آزمایش‌های بالینی این واکسن هنوز شروع نشده است.