فرصت کم نظیر و استثنایی اتحاد منطقهای برای ایران
اختلافات شدید میان ترکیه و اسرائیل در سال ۲۰۲۵، به ویژه پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه و تشدید تنشها بر سر نفوذ در این کشور، فرصتی بینظیر برای ایران ایجاد کرده تا با بهرهگیری از این شکاف، به سمت تشکیل یک اتحاد منطقهای نظامی و اقتصادی حرکت کند.
آرمان امروز در گزارشی نوشت:
اختلافات شدید میان ترکیه و اسرائیل در سال ۲۰۲۵، به ویژه پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه و تشدید تنشها بر سر نفوذ در این کشور، فرصتی بینظیر برای ایران ایجاد کرده تا با بهرهگیری از این شکاف، به سمت تشکیل یک اتحاد منطقهای نظامی و اقتصادی حرکت کند. ترکیه که روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود با اسرائیل را تقریباً قطع کرده، آسمان خود را بسته و حتی تجارت را معلق نموده، اکنون در موقعیت مشترکی با ایران قرار دارد که هر دو از اقدامات اسرائیل در سوریه و غزه انتقاد شدید دارند.
این اختلافات، که ریشه در رقابت بر سر سوریه دارد، جایی که ترکیه پایگاههای نظامی و رادارهایی مستقر کرده و اسرائیل حملات هوایی گسترده انجام داده، میتواند پلی برای نزدیکی ایران به ترکیه باشد، علیرغم رقابتهای گذشته بر سر کردها و نفوذ در عراق و سوریه.
ایران میتواند این فرصت را برای پیشنهاد یک پیمان محکم با ترکیه، پاکستان و عربستان سعودی به کار گیرد تا از شرایط سخت فعلی، شامل تحریمها، فشارهای اقتصادی و تهدیدات امنیتی، عبور کند.
روابط ایران با ترکیه در سال ۲۰۲۵ پیشرفت چشمگیری داشته؛ دیدارهای متعدد وزیران خارجه، توافق بر سر راهآهن تجاری جدید و هدفگذاری تجارت به چند میلیارد دلار، نشاندهنده تمایل مشترک به همکاری اقتصادی است.
ترکیه، که از ضعیف شدن رقیبان در سوریه سود برده اما همزمان با اسرائیل درگیر است، میتواند در یک اتحاد با ایران همسو شود، به ویژه که هر دو کشور منافع مشترکی در ثبات منطقهای و مقابله با نفوذ غربی دارند.
با پاکستان، روابط ایران همواره استراتژیک بوده و در ۲۰۲۵ تقویت شده؛ امضای توافقهای متعدد در زمینههای نظامی، اقتصادی و انرژی، همکاری در تولید تجهیزات دفاعی و حمایت پاکستان از ایران در برابر اسرائیل، پایهای محکم برای پیمان فراهم میکند. پاکستان، به عنوان قدرت هستهای همسایه، میتواند تضمین امنیتی قوی برای این اتحاد باشد و ایران را در برابر تهدیدات خارجی تقویت کند.
عربستان سعودی نیز، پس از آشتی ۲۰۲۳ با میانجیگری چین، روابط خود با ایران را حفظ و حتی تقویت کرده؛ دیدارهای سطح بالا، حمایت از شهروندان ایرانی و همکاری در مسائل منطقهای، نشان میدهد که ریاض دیگر ایران را تهدید اصلی نمیبیند و بیشتر بر توسعه اقتصادی تمرکز دارد.
این نزدیکی میتواند به یک پیمان اقتصادی گسترش یابد که شامل تجارت انرژی، سرمایهگذاری مشترک و کریدورهای ترانزیتی شود.
چنین پیمانی یک اتحاد چهارجانبه ایران، ترکیه، پاکستان و عربستان، میتواند بلوکی قدرتمند در برابر نفوذ اسرائیل و غرب ایجاد کند. از نظر نظامی، این اتحاد میتواند شامل تبادل اطلاعات، مانورهای مشترک و حمایت متقابل در برابر تهدیدات باشد، بدون نیاز به درگیری مستقیم.
اقتصادی، با جمعیت بیش از ۵۰۰ میلیون نفر، منابع انرژی عظیم و موقعیت ژئوپلیتیکی استراتژیک، این بلوک میتواند جایگزینی برای وابستگی به غرب ارائه دهد؛ پروژههایی مانند اتصال راهآهن ایران-ترکیه-پاکستان، تجارت آزاد و سرمایهگذاری در انرژی پاک، میتواند رشد اقتصادی ایران را تسریع کند و تحریمها را خنثی نماید.
این اتحاد نه تنها ایران را از انزوا خارج میکند، بلکه تعادل منطقهای جدیدی ایجاد مینماید که در آن قدرتهای منطقه بر مسائل خود مسلط باشند. اختلاف ترکیه-اسرائیل، همراه با ضعیف شدن محور مقاومت، فرصتی طلایی است تا تهران با دیپلماسی فعال، این کشورها را به سمت یک پیمان محکم سوق دهد.
اگر ایران این لحظه را از دست بدهد، ممکن است ترکیه و عربستان به سمت بلوکهای رقیب مانند نزدیکی به اسرائیل گرایش یابند. اما با پیگیری هوشمندانه، این پیمان میتواند ایران را به قدرتی مرکزی در منطقه تبدیل کند و از بحرانهای فعلی عبور دهد، ضمن اینکه ثبات و توسعه را برای همه اعضای آن به ارمغان آورد. زمان اقدام فرا رسیده؛ دیپلماسی منطقهای میتواند کلید عبور از این شرایط سخت باشد.
