تعارف دیپلماتیک امریکا به ایران: بفرمایید صلح

روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، تنها دو روز پس از اعلام رسمی پایان جنگ غزه، در سفری تاریخی وارد اسرائیل شد. این سفر، که به گفته تحلیلگران نقطه عطفی در دیپلماسی خاورمیانه است، با اعلام غیرمنتظره ترامپ برای آغاز مذاکرات با ایران همراه شد. رئیس‌جمهور آمریکا، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از آمادگی واشنگتن برای شنیدن مواضع تهران و باز کردن درهای گفت‌وگو خبر داد.

جنگ غزه، که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ با حملات حماس آغاز شده بود، بیش از ۴۰ هزار کشته و هزاران زخمی بر جای گذاشت و زیرساخت‌های غزه را به ویرانه تبدیل کرد. این درگیری، که با واکنش نظامی شدید اسرائیل همراه بود، موجی از اعتراضات جهانی به دلیل تلفات غیرنظامی و بحران انسانی به راه انداخت. اما پس از ماه‌ها دیپلماسی فشرده با میانجی‌گری قطر، مصر و ایالات متحده، آتش‌بس نهایی در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ اعلام شد.

ترامپ، که پیروزی قاطعش در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴ او را بار دیگر به کاخ سفید بازگرداند، این توافق را “پیروزی صلح از طریق قدرت” خواند. او در پلتفرم ایکس نوشت: “غزه تمام شد! اسرائیل امن است، و حالا وقت معامله‌های بزرگ است.

ترامپ صبح دیروز با استقبال گرم نتانیاهو در فرودگاه بن‌گوریون تل‌آویو فرود آمد. هزاران نفر از حامیان اسرائیلی با پرچم‌های ستاره‌دار و شعارهای “ترامپ، ناجی صلح” به استقبال او آمدند. رئیس‌جمهور آمریکا در بدو ورود، با اشاره به پایان جنگ غزه گفت: “ما کابوس را تمام کردیم. حالا وقت بازسازی و پیشرفت است.

او سپس به دیوار ندبه رفت، جایی که با کلاه سنتی یهودیان دعا خواند و پیام اتحاد با اسرائیل را به جهانیان مخابره کرد. دیدار با خانواده‌های قربانیان جنگ و ژنرال‌های ارتش اسرائیل از دیگر برنامه‌های روز اول بود. نقطه اوج این سفر، سخنرانی در کنست (پارلمان اسرائیل) بود که با تشویق‌های مکرر نمایندگان همراه شد. او گفت: اسرائیل قلب دموکراسی خاورمیانه است، و آمریکا همیشه پشتیبان شماست.

اما آنچه توجه رسانه‌ها را جلب کرد، کنفرانس مطبوعاتی مشترک در کاخ ساخرِوِه بود. ترامپ پشت تریبون ایستاد و با لحنی قاطع اما صمیمی اعلام کرد: جنگ غزه پایان یافت، اما تهدیدهای بزرگ‌تر باقی است. من امروز رسماً می‌گویم: آمریکا آماده توافق با ایران است.

این اظهارات، سالن را در سکوت فرو برد تا اینکه او ادامه داد: می‌خواهم حرف‌های ایران را بشنوم. چرا بر غنی‌سازی اورانیوم تأکید دارند؟ برای انرژی؟ علم؟ یا چیز دیگر؟ بیایید بنشینیم و صحبت کنیم.

این چراغ سبز برای مذاکرات جدید است – مذاکراتی که همه برنده باشند.”این سخنان، که به گفته تحلیلگران “چرخش دیپلماتیک” ترامپ را نشان می‌دهد، واکنش‌های متفاوتی به دنبال داشت.

در تهران، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در پاسخ محتاطانه‌ای گفت: “اگر آمریکا صادقانه گوش دهد، ما هم آماده گفت‌وگو هستیم. غنی‌سازی حق ماست، اما صلح اولویت است.”

رسانه‌های ایرانی این پیشنهاد را “ترفندی آمریکایی” خواندند، اما منابع از احتمال مذاکرات محرمانه در دوحه خبر می‌دهند.

در اسرائیل، نتانیاهو با حمایت محتاطانه گفت: “هر توافقی که امنیت ما را تضمین کند، قابل بررسی است.” اما مخالفان، از جمله یائیر لاپید، هشدار دادند که “ایران قابل اعتماد نیست. ترامپ، که در ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای برجام خارج شده بود، حالا به نظر می‌رسد رویکردی عمل‌گرایانه‌تر در پیش گرفته است. او در گفت‌وگوهای خصوصی با نتانیاهو، از کنفرانس احتمالی در دوحه با حضور کارشناسان هسته‌ای و ارائه مشوق‌های اقتصادی به ایران سخن گفت.

منابع آگاه می‌گویند آمریکا ممکن است پیشنهاد کاهش تحریم‌ها در ازای محدودیت‌های سختگیرانه‌تر بر برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کند.

این سفر، فراتر از سیاست، جنبه‌ای نمادین داشت. کمک آمریکا برای بازسازی بیمارستان‌ها، مدارس و خانه‌های ویران‌شده غزه نیز اعلام شد. در غزه، مردم در مسجدالاقصی نماز شکر خواندند، هرچند سایه بحران انسانی هنوز باقی است.

بازارهای مالی خاورمیانه به این تحولات با صعود واکنش نشان دادند. شاخص بورس تل‌آویو ۳ درصد رشد کرد، و سرمایه‌گذاران از فرصت‌های جدید در منطقه سخن گفتند. اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که صلح غزه شکننده است و موفقیت مذاکرات با ایران به عوامل متعددی، از جمله همکاری تهران و تضمین‌های امنیتی اسرائیل، بستگی دارد.

آیا این پایان یک فصل خونین و آغاز دیالوگی تاریخی است؟ زمان پاسخ خواهد داد.