نشست ژنو: وداع با برجام؟
با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، ۵ عضو دائم آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه بعلاوه آلمان وارد مذاکرات شدند.
نخستین بار برجام با یک گفت‌وگو در نیویورک آغاز شد؛ وقتی حسن روحانی با تیم سیاست خارجی خود در ۳۱شهریور ۱۳۹۲ با هدف شرکت در شصت‌وهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل وارد نیویورک شد، روحانی با شعار «سانتریفیوژ باید بچرخد، اما چرخ اقتصاد هم باید بچرخد» وارد میدان انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری شده بود. مردمی که از سال‌های تحریم و ناامیدی و نشست‌های پرتکرار و بی‌نتیجه سعیدجلیلی با ۱+۵ به تنگ آمده بودند، با شور و اشتیاق وارد فضای انتخاباتی شدند. مردم خسته و ناامید، شیوه‌ی «تدبیر و امید» را برگزیدند. سال ۱۳۹۱ بود. جهان پیش چشم ایران و ایرانیان تیره و تار بود.
هفت قطعنامه سازمان ملل علیه سیاست و اقتصاد ایران، فضای یأس و ناامیدی را در کشور سنگین کرده بود. تورم و گرانی در مقیاس آن روز بیداد می‌کرد. از مذاکرات مذاکره‌کننده‌ی آن روز با کاترین اشتون و نمایندگان ۱+۵ نتیجه‌ای جز تعیین مکان برای نشست دیگر به دست نمی‌آمد. گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران با سه کشور اروپایی از سال ۱۳۸۲ آغاز شده بود؛ پس از آنکه تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز و اراک در پس پرده نماند. در این دور از گفت‌وگوها که در مهر ۱۳۸۲ به توافق سعدآباد انجامید، ایران داوطلبانه تعلیق غنی‌سازی را پذیرفت.
در توافق پاریس (۱۳۸۳) تعلیق و مذاکره ادامه یافت، اما داشتن «حق غنی‌سازی» شکست خورد. در زمستان ۱۳۸۴ پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع شد. با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، ۵ عضو دائم آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه بعلاوه آلمان وارد مذاکرات شدند. به این ترتیب پدیده‌ای به نام ۱+۵ در عالم سیاست ظهور پیدا کرد. از این زمان ایران دیگر با سه کشور اروپایی مذاکره نمی‌کرد، بلکه با ۱+۵ گفت‌وگوی مستقیم داشت. سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ داستان نشست‌های طولانی، پرتکرار و بی‌نتیجه سعیدجلیلی با نمایندگان ۱+۵ بود.
نشست‌هایی که تنها برون‌دادش تعیین شهری دیگر برای نشست ملال‌آور دیگر بود. این دوران البته آن‌چنان بی‌نتیجه هم نبود. در طول این سال‌ها قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان‌ملل متحد یکی پس از دیگری بر سر ملت ایران آوار می‌شد. قطعنامه‌هایی که از سوی دولتمردان وقت مورد تمسخر و استهزا و ریشخند قرار می‌گرفت. سهمگینی ماجرا وقتی احساس شد که خرید و فروش و تبادل ارز و پول ایران در سطح بین‌الملل به در بسته خورد. یازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری سرانجام فرارسید. حسن روحانی با دادن امید برای گشودن درهای دنیا به روی ایران وارد میدان شد.
مردم گفت‌وگو، تدبیر و امید را با دلی رمیده از یأس برگزیدند. گفت‌وگوهای برجامی از نخستین سفر روحانی برای شرکت در شصت‌وهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با نمایندگان ۱+۵ در مقر سازمان ملل شکل گرفت. ایران وارد گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا و دیگر اعضای ۱+۵ شد؛ گفت‌وگوهایی که دو سال آزگار چشم جهانیان را به خود دوخت و سرانجام در تیرماه ۱۳۹۴ به نتیجه رسید.
تجارت، تبادل پول و ارز، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و بسیاری زمینه‌های دیگر به ایران بازگشت. همه چیز خوب پیش می‌رفت تا آنکه در اردیبهشت ۱۳۹۷ ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود از برجام خارج شد. تحریم‌های یک‌طرفه آمریکا با هدف فشار حداکثری گلوی اقتصاد ایران را فشرد. و دیروز ۴ شهریور ۱۴۰۴ واپسین نشست گفت‌وگوهای برجامی با نمایندگان سه کشور اروپایی در ژنو سوئیس برگزار شد. نشستی که یا بازگشت به دوران پیش از برجام را رقم می‌زند و یا گشایشی ایجاد می‌کند.
