شراکت پایدار با همسایه میانجی
روابط ایران و عمان را می‌توان تجلی تمام و کمال سیاست همسایگی در منطقه پرآشوب خاورمیانه دانست. روابطی تاریخی با اشتراکات فرهنگی، تماس‌های سطح بالای سیاسی و همکاری اقتصادی در حال ظهور که مسعود پزشکیان را راهی سفری دوروزه به این سلطان‌نشین کرده است. این سفر در اوج مذاکرات ایران و آمریکا به میزبانی و میانجی‌گری عمان انجام می‌شود و طبیعتا یکی از محورها و دستورکارهای گفت‌وگو میان مقامات دو کشور را تشکیل می‌دهد.
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت:
در روزهای گذشته خبرها و گمانه‌های زیادی درخصوص پیشنهادها و راهکارهای مسقط برای برون‌رفت ایران و آمریکا از مساله غنی‌سازی مطرح شده که طبیعتا در این سفر و با توجه به حضور سیدعباس عراقچی وزیر خارجه مورد تبادل نظر قرار خواهد گرفت.
فراتر از این زمینه مهم که طبیعتا در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات و شکل‌گیری توافق می‌تواند سیاست و روابط همسایگی میان ایران و دولت‌های عربی خلیج فارس را بیش از پیش تقویت کند و سایه تهدید و تنش را از سر منطقه‌ای که در حال پوست‌اندازی و گذار به دوران جدیدی از تجارت و فناوری است، بردارد، خود روابط دوجانبه ایران و عمان است که ظرفیت‌های قابل‌توجه و نهفته‌ای دارد که می‌تواند در بستر همین فضای موجود نیز رشد و توسعه پیدا کند.
در این چارچوب مسعود پزشکیان با دعوت رسمی سلطان هیثم بن طارق آل سعید و با شلیک ۲۱ گلوله توپ توسط گارد ویژه تشریفات در قصر سلطنتی «العلم» عمان مورد استقبال قرار گرفت. این سفر پاسخی به پیام سلطان عمان است که در سفر وزیر خارجه این کشور به تهران در تاریخ ۱۰ دی‌ماه ۱۴۰۳ تقدیم رئیس‌جمهور ایران شد. پیش از این هیثم بن طارق ۶ خرداد ۱۴۰۲ به تهران سفر کرده بود.
قدردانی از نقش میانجی‌گری عمان
پزشکیان در جریان دیدار با سلطان عمان، با تاکید بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری‌ها با عمان در همه زمینه‌ها و با اشاره به نقش فعال و سازنده سلطنت عمان در روند مذاکرات غیرمستقیم، اظهار کرد: از تلاش‌های خوب کشور دوست و برادر عمان، در مسیر میانجی‌گری در موضوع مذاکرات قدردانی می‌کنیم و امیدواریم این روند به نتایج خوبی منجر شود. وی با تاکید بر جایگاه راهبردی عمان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران به عمان اعتماد کامل دارد؛ این اعتماد، مسوولیت دو طرف را برای تقویت روابط و پیگیری تفاهمات سنگین‌تر می‌کند.
رئیس‌جمهور با قدردانی از مواضع صریح سلطنت عمان در حمایت از مردم فلسطین تصریح کرد: از مواضع خوب شما درباره مساله غزه و حمایت از مظلومان صمیمانه تشکر می‌کنیم. پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت تسهیل روند مبادلات اقتصادی، تسهیل‌گری تجاری و گسترش همکاری‌های فی‌مابین در حوزه‌های دفاعی و امنیتی تاکید کرد.
در این دیدار، سلطان هیثم بن طارق نیز با استقبال از سفر هیات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران گفت: از فرمایشات خوب شما سپاسگزارم. به لطف خداوند، امروز عمان بدون وابستگی به نفت و گاز و با تمرکز بر تقویت مبادلات تجاری، در وضعیت مناسبی قرار دارد. سلطان عمان افزود: با شما موافقم که اگر مسیر فعالیت تجار گشوده شود، شاهد جهشی معنادار در روابط دو کشور خواهیم بود. روابط بنادر ایران و عمان باید توسعه یابد و ظرفیت ریلی شمال به جنوب ایران نیز از منظر تجاری برای ما بسیار مهم است. وی با اشاره به روابط امنیتی و نظامی موجود میان دو کشور تصریح کرد: در حوزه مذاکره نیز مسقط با جدیت مسیر را پیگیری می‌کند و موفقیت جمهوری اسلامی ایران را موفقیتی برای منطقه می‌داند. باید حمایت بیشتری از همکاری‌ها در حوزه انرژی میان دو کشور صورت گیرد و ما از هرگونه همکاری با ایران به‌ویژه در حوزه‌های نظامی و منافع مشترک استقبال می‌کنیم.
سلطان عمان با قدردانی از حسن اعتماد رهبر معظم انقلاب اسلامی به نقش میانجی‌گرانه عمان تاکید کرد: ما در این روند، هیچ منفعت و مصلحت شخصی را دنبال نمی‌کنیم و صرفا با نیت خیرخواهانه وارد شده‌ایم. مطمئن باشید که مواضع ایشان که از سوی شما به ما منتقل می‌شود، با دقت و احترام کامل مورد توجه و پیگیری ما قرار می‌گیرد.
هدف‌گذاری تجارت ۵ میلیارد دلاری
از ده بازار اول کالاهای صادراتی طی هفت ماه ۱۴۰۳ عمان در رتبه هشتم با نزدیک به یک‌میلیارد دلار قرار داشته است. درصد این تغییر نسبت به سال قبل ۱۸درصد رشد و به لحاظ وزنی نیز ۳۹درصد افزایش را نشان می‌دهد. در ۱۰مبدا اول واردات ایران طی این مدت مشابه عمان در رتبه دهم قرار دارد که نزدیک به نیم‌میلیارد دلار کالا از این کشور عربی وارد شده است. تجارت ۵میلیارد‌دلاری یکی از اهداف اصلی ایران و عمان در چند سال آینده است که می‌تواند این کشور را در حوزه تجارت به یکی از ۵ شریک اول ایران تبدیل کند.
در همین ارتباط موسی فرهنگ، سفیر ایران در عمان، در گفت‌وگو با «ایسنا»با اشاره به رشد آمار تجارت ایران و عمان گفت: حدود ۱۰سال قبل حجم روابط تجاری ایران و عمان حدود ۲۰۰میلیون دلار بود ولی طی ۱۰سال گذشته این رقم به ۲.۵میلیارد دلار رسیده است و ما در واقع یک روند آرام را در ارتباط با افزایش حجم روابط تجاری دو کشور طی کرده‌ایم؛ به‌رغم اینکه رقابت تجاری و اقتصادی در منطقه زیاد است و از دیگر سو تعامل اقتصادی ایران با برخی دیگر از کشورهای منطقه سابقه دیرینه‌تری دارد و انتقال این روابط تجاری از آن کشورها به عمان، قطعا زمان‌بر است. به گفته فرهنگ در حال حاضر حدود ۲۵هزار ایرانی در عمان زندگی می‌کنند و صدها شرکت ایرانی در این کشور به ثبت رسیده و فعال هستند.
پیش‌تر در سرمقاله «دنیای اقتصاد» با عنوان «چشم‌انداز اقتصادی همسوی ایران و عمان» به تاریخ ۱۱دی‌ماه اشاره شد که با وجود تفاهمات سطح بالای سیاسی و همسویی دیپلماتیک ایران و عمان در بسیاری از موضوعات منطقه‌ای، تجارت بین این دو همسایه اما وضعیت مطلوبی ندارد و لازم است طرفین خیز جدی‌تری را برای ارتقای جایگاه اقتصادی روابط مدنظر قرار دهند. چشم‌انداز اقتصادی عمان با تمرکز بر بندر الدقم به‌عنوان قلپ تپنده اقتصاد سیاسی این سلطان‌نشین در سال‌های آینده و همسویی آن با بندر چابهار به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین شاخه‌های کریدور شمال-جنوب، بستر مناسبی برای ارتقای روابط تجاری فراهم کرده است.
امضای اسناد راهبردی
در جریان سفر رسمی مسعود پزشکیان به عمان، ۱۸ سند همکاری میان مقامات عالی‌رتبه دو کشور به امضا رسید. این اسناد با هدف نهادینه‌سازی همکاری‌های دوجانبه و گسترش روابط در حوزه‌های حقوقی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، دفاعی، رسانه‌ای، فناوری، انرژی و معدن، میان مسوولان دو کشور به امضا رسید. همچنین در حاشیه این مراسم، از تمبر یادبود مشترک جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان به‌عنوان نمادی از پیوندهای فرهنگی و تاریخی دو کشور رونمایی شد. پیش‌تر سفیر ایران در عمان با اعلام اینکه «در سفر رئیس‌جمهور به عمان حداقل ۱۴سند همکاری در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین مقامات دو کشور امضا می‌شود»، خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین اسنادی که در این سفر امضا خواهد شد، سند چارچوب همکاری بلندمدت سیاسی بین ایران و عمان است و این سند در واقع افق همکاری‌های دو کشور در سال‌های آینده را ترسیم می‌کند.
