خانه جدید برای‌کاسبان علاءالدین
با گذشت سه سال و با وجود ده‌ها اخطار مجتمع بزرگ فروش موبایل ایمن نشد
روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:
با گذشت دو سال از انتشار نام پاساژ علاءالدین در فهرست 93 ساختمان ناایمن و پرخطر پایتخت و در حالی که طی این مدت، اقدام جدی برای توقف فعالیت این مجتمع تجاری در مرکز پایتخت صورت نگرفته بود، دیروز معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران از جابه‌جایی قانونی پاساژ علاءالدین به نقطه دیگری از شهر تهران خبر داد. به دنبال انتشار این خبر، مهدی قمی که شهردار منطقه 11 تهران است هم در گفت‌وگو با مهر، جابه‌جایی این ساختمان را مبتنی بر نظر مراجع ذی‌صلاح و شهرداری منطقه 11 را مکلف به این جابه‌جایی به جهت تامین ایمنی شهروندان دانست و در توضیح دلیل این اقدام گفت: «شرایط ساختمان علاءالدین بسیار خاص است؛ از یکسو این پاساژ سال‌هاست که برای دریافت پایان کار اقدام نکرده و در این مدت، به گفته مسوولان شهری اقدام به تفکیک غیرمجاز واحدها کرده است. بر اساس اسناد شهرداری، روزانه هزاران نفر در پاساژ ناایمن علاءالدین که حتی پارکینگ ندارد، تردد می‌کنند در حالی که ناایمن بودن این ساختمان بارها از طریق نصب بنر مقابل ساختمان مذکور اطلاع‌رسانی شده است. کارشناسان معتقدند در صورتی که اتفاق ناگواری در آنجا رخ بدهد در زمان بسیار کوتاهی در آتش می‌سوزد. شهرداری تهران حکم پلمب این سازه را دارد، اما تاکنون فقط اخطارهای پی‌درپی داده در حالی که این سازه ممکن است در کسری از ثانیه فرو بریزد و تهدید جدی برای سلامت و امنیت عمومی است. البته شهرداری به دنبال برخورد قهری در این موضوع نیست و تمام اقدامات با همکاری مالکان و دستگاه‌های ذی‌ربط خواهد بود ولی با اجرای حکم مهروموم، باید مسوولیت خود را در جلوگیری از وقوع حوادث بزرگ‌تر انجام بدهد.»
مجتمع تجاری علاءالدین واقع در تقاطع خیابان حافظ و جمهوری اسلامی، متعلق به رضا علاءالدین است که عملیات ساخت آن در سال 1374 آغاز شد و در سال 1378 به پایان رسید و در سال 1379 هم افتتاح شد. این ساختمان، یک مجتمع تجاری خرید و فروش موبایل و لوازم دیجیتال و دارای بیش از 900 مغازه است که طبق گفته مسوولان شهرداری تهران، نه تنها طی ۱۵ سال اخیر برای دریافت پایان کار اقدام نکرده، بلکه در این مدت، واحدهای تجاری این مجتمع هم به صورت غیرمجاز تفکیک و واگذار شده است.
نام ساختمان علاءالدین از دوم خرداد 1402 و به دنبال انتشار فهرست ساختمان‌های ناایمن تهران مطرح شد در حالی که پیش از آن هم رسانه‌ها درباره شرایط ناایمن و خطرساز این مجتمع تجاری گزارش‌هایی منتشر کرده بودند. در حالی که شائبه‌هایی درباره روابط سیاسی صاحب اصلی این مجتمع تجاری و نفوذ برخی قدرتمندان در پرونده فعالیت این مجتمع تجاری مطرح بوده، مسوولان شهرداری تهران اذعان داشتند که با وجود اخطارهای پیاپی به مالک این مجتمع و ضرورت ایمن‌سازی، به هیچ کدام از این اخطارها توجهی نشده است. وقوع چند نوبت آتش‌سوزی در این مجتمع تجاری طی دهه گذشته، محرومیت مجتمع از امکانات و زیرساخت‌های اولیه با وجود خیل چند هزار نفری مراجعان این مرکز تجاری، ناایمنی پله برقی‌ها یا آسانسورهای ناامن، ضعف سیستم تهویه و سیم‌کشی‌های غیراصولی و خطرساز و فرسوده و سیم‌های رها شده، راهرو‌های مسدود، پله‌های فرار غیراستاندارد و در نهایت نمای خطرساز و مستعد آتش‌سوزی این ساختمان، از جمله ایرادات پررنگی بوده که بارها توسط سازمان آتش‌نشانی و اعضای شورای شهر تهران مورد اخطار قرار گرفته ولی طبق گفته اعضای شورای شهر تهران، این اخطارها همواره با بی‌توجهی مالک مجتمع مواجه بوده است.
چرا علاءالدین اخطار گرفته است؟
اردیبهشت 1402 شورای شهر تهران در جلسه 148 خود خواستار ممنوعیت تردد در ساختمان‌های ناایمن شد و اعلام کرد که سال 1398 مصوبه چگونگی برخورد با ساختمان‌های ناایمن در شورای شهر پایتخت تصویب شده که نحوه برخورد با این ساختمان‌ها شامل اخطار، اطلاع‌رسانی، درخواست قطع انشعابات از مراجع قضایی و پلمب مراحل برخورد با ساختمان‌های ناایمن است.
دوم خرداد 1402 و در اولین سالگرد ریزش ساختمان متروپل آبادان، اولین فهرست ساختمان‌های ناایمن پایتخت با موافقت دادستانی کل کشور در خبرگزاری ایرنا منتشر شد که در این فهرست نام 93 ساختمان و از جمله بازارچه سنتی ستارخان، ساختمان هرمزان، ساختمان افرا، برج نگین رضا، مجتمع تجاری و اداری بوستان، مجتمع ونک پارک، پاساژ مهستان، پاساژ رضوی، مرکز گل شهید محلاتی، بازار گل امام رضا(ع)، پاساژ بهاران، کارخانه ارج و مجتمع تجاری بام لند بود و مجتمع تجاری علاءالدین در این فهرست در ردیف 35 قرار داشت.
مهر 1402 سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران گفت که پاساژ علاءالدین از وضعیت پرخطر خارج شده و نیمه آذر 1402 شهردار منطقه ۱۱ از ایمن‌سازی مجتمع علاءالدین تا پایان سال جاری خبر داد و ضمن اشاره به اینکه نمای ساختمان (حدفاصل نمای اصلی و جداره ساختمان) به دلیل تجمع سیم‌های برق، کولرهای گازی و دیگر مصالح مربوط به تاسیسات ساختمان، دارای پتانسیل بالای وقوع حادثه است، گفت که قرار است نمای فعلی ظرف سه ماه جمع‌آوری و تعویض شود و تا اواخر دی ماه هم کنتورهای برق از طبقات جمع‌آوری و به طبقه منفی چهار منتقل شود علاوه بر اینکه سبک‌سازی پشت‌بام پاساژ با جمع‌آوری ضایعات و تخلیه آن و بررسی ایمنی پله‌های برقی از سوی سازمان آتش‌نشانی و حل ۹۰ درصد از نکات رای ماده صد در مورد تغییر کاربری برخی واحدها نیز انجام شده و همچنین ساختمان به سیستم اعلام و اطفای حریق مجهز شده و به دنبال این اقدامات، این مجتمع تجاری تا پایان سال جاری (سال 1402) از حالت بسیار پرخطر خارج خواهد شد و دی 1402 و در سالگرد فاجعه پلاسکو هم، مدیرعامل وقت سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران به ایرنا گفت که پاساژ علاءالدین از لحاظ ایمنی و حریق، ایمن‌سازی و از فهرست ساختمان‌های پرخطر خارج شده است. با این حال، یک‌سال بعد جلال ملکی؛ سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا در توضیح وضعیت ساختمان‌های ناایمن پایتخت، این ساختمان‌ها را به چند گروه بسیار پرخطر بحرانی، پرخطر، میان‌خطر، کم‌خطر و قابل قبول تقسیم کرد و افزود: «طی دو یا سه سال گذشته، بیش از 70 هزار ساختمان را در سطح شهر تهران مورد بازدید قرار داده‌ایم و پس از بازدید از این تعداد ساختمان، به این نتیجه رسیدیم که دسته‌بندی چهارگانه برای ساختمان‌های پایتخت لحاظ می‌شود و شامل ساختمان‌های بسیار پرخطر یا بحرانی، ساختمان‌های پرخطر، ساختمان‌های میان‌خطر و در نهایت ساختمان‌های کم‌خطر است.ساختمان‌های بسیار پرخطر یا بحرانی، ساختمان‌هایی هستند که هیچ کار خاصی از لحاظ ایمنی برای آنها انجام نشده و در این ساختمان‌ها از هر نوع کاربری استفاده می‌شود، حتی بعضی ساختمان‌های دولتی هم در زمره این ساختمان‌های بسیار پرخطر قرار گرفته‌اند که براساس ارزیابی‌های انجام شده، به عنوان نمونه یک دستگاه خاموش‌کننده در این ساختمان‌ها وجود ندارد. در سال‌های اخیر این ساختمان‌های پرخطر و بحرانی به عدد ۱۲۹ رسیده بود و حتی این ترس وجود داشت که دوباره یک اتفاق تلخی در این ساختمان‌ها روی دهد که در ۱.۵ سال گذشته با همکاری شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران و البته با ورود بسیار موثر دستگاه قضایی، تعداد این ساختمان‌ها از 129 به ۶۸ کاهش یافت. حالا بسیاری از مالکان این ساختمان‌ها که پیش از این به اخطارهای آتش‌نشانی توجه نمی‌کردند، چون ضمانت اجرایی برای این اخطارها وجود نداشت، به دنبال ورود دستگاه قضایی، انشعاب برخی ساختمان‌های پرخطر قطع و بعضی دیگر به واسطه گذاشتن نیوجرسی و پلمب و بعضی دیگر نیز منجر به تخریب و نوسازی شد.دسته دوم ساختمان‌های پرخطری هستند که تا حدودی وضعیت بهتری نسبت به دیگر ساختمان‌های پرخطر دارند، زیرا با برخی اقدامات در حوزه ایمنی همچون نصب ۲ مدل خاموش‌کننده مناسب، ۲ مورد تابلو برق و همچنین ایجاد راه‌پله اضطراری برای ایمنی‌بخشی گام‌هایی برداشته‌اند البته در این زمینه هم حتی وسایل اضافی از مقابل راه‌پله‌ها برداشته شده که همین عوامل باعث می‌شود این‌گونه ساختمان‌ها از پرخطر به دسته میان‌خطر تبدیل شود.ساختمان‌هایی هم که سیستم هشدار نصب کرده‌اند به وضع کم‌خطر رسیده‌اند.صاحبان املاک تجاری و غیرتجاری و همه واحدهای غیراستاندارد و ناایمن، به لحاظ ایمنی دقت کافی داشته باشند و نسبت به ایمن‌سازی سیم‌کشی‌های برق واحدهای خود نیز برنامه‌هایی داشته باشند و برای ایمنی‌بخشی این‌گونه ساختمان‌ها، باید حتما این مراکز تولیدی به خاموش‌کننده دستی مجهز باشند و هزینه کردن در ساختمان‌های تولیدی، تجاری، مسکونی و خدماتی به عنوان یک ضرورت در دستور کار صاحبان املاک، بازاریان و کسبه‌ها باشد.» در همین زمان و دی 1403، رییس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر تهران اعلام کرد که بررسی وضعیت بیش از 36 هزار ساختمان ناایمن در دستور کار آتش‌نشانی قرار گرفته و شهردار منطقه ۱۱ تهران اعلام کرد که با وجود مهلت 2 هفته‌ای شهرداری، مالک علاءالدین غیر از جمع‌آوری نمای کامپوزیت و اقدام برای نصب نمای جایگزین، هنوز اقدام موثری برای ایمن‌سازی پاساژ انجام نداده است. رییس شورای شهر تهران هم از قوه قضاییه، خواستار صدور حکم تعطیلی این مجتمع تجاری تا زمان رفع نواقص ایمنی شد. این درخواست در حالی مطرح شد که اولین روزهای دی 1403 شهرداری تهران برای جلوگیری از فعالیت این مجتمع تجاری، یک نیوجرسی در مقابل ورودی اصلی مجتمع قرار داد، اما به فاصله کمتر از 12 ساعت، این نیوجرسی از مقابل ورودی مجتمع برداشته شد . تداوم ناامنی پاساژ علاءالدین در حالی ادامه داشت که رییس کمیته ایمنی و بحران شورای اسلامی شهر از ابلاغ آخرین اخطارها بابت ایمنی این مجتمع تجاری به مالک پاساژ علاءالدین خبر داد که البته این اظهارات با آنچه مسوولان حوزه شهری در سال 1402 مطرح کرده و مدعی رفع خطرات این ساختمان بودند در تناقض آشکار بود. حالا قرار است مجتمع علاءالدین از محل فعلی خود جابه‌جا شود. البته این وعده هم فعلا در حد یک خبر است و هنوز مالک مجتمع و حتی کاسبان فعال در این مرکز تجاری هیچ اظهارنظری نکرده‌اند. محل جدید نامعلوم است و حتی زمان جابه‌جایی هم مشخص نیست. در حالی که اخبار پیشین در مورد این مجتمع تجاری و بی‌توجهی به ضرورت ایمن‌سازی این مرکز تجاری در مقابل اخطارهای مکرر حاکی از آن است که حتی اخطارهای مسوولان شهری را هم نادیده می‌گیرند، خوش‌بینی به تحقق جابه‌جایی این مرکز تجاری با بیش از 900 مغازه، هم ممکن نیست.
