به جای وام ازدواج خانه قسطی بدهیم
طبق پیش‌بینی‌های انجام شده تا سه دهه آینده، حدود ۳۰ درصد از جمعیت کشور را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دهند و به تعبیری دیگر تا ۲۰ سال آینده جمعیت سالمند کشور به دوبرابر خواهد رسید.
روزنامه ایران در گزارشی نوشت:
طبق پیش‌بینی‌های انجام شده تا سه دهه آینده، حدود ۳۰ درصد از جمعیت کشور را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دهند و به تعبیری دیگر تا ۲۰ سال آینده جمعیت سالمند کشور به دوبرابر خواهد رسید. طبق سرشماری‌های مرکز آمار ایران از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ جمعیت افراد ۶۰ سال به بالا در کشور از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر به ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر افزایش داشته است، اما این روند در سال‌ها و دهه‌های آینده سرعت بیشتری به خود خواهد گرفت، به طوری که براساس پیش‌بینی‌های جمعیتی تعداد سالمندان ۶۰ساله و بالاتر از ۷.۴ به ۳۳.۴ میلیون نفر در سال ۱۴۳۵ خواهد رسید.علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درباره بحران سالمندی جمعیت و برنامه‌های سازمان جوانان در این حوزه به «ایران» می‌گوید: «بحران سالمندی جمعیت، یک چالش جدی برای آینده کشور است که تأثیرات زیادی بر توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خواهد داشت. بر اساس پیش‌بینی‌ها، در دهه‌های آینده، میانگین سنی جمعیت ایران به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت که این وضعیت می‌تواند به مشکلات جدی برای تأمین خدمات اجتماعی و بهداشت و درمان برای سالمندان منجر شود. به همین دلیل، باید برای حل بحران ازدواج و فرزندآوری تمرکز بیشتری داشته باشیم. یکی از راهکارهای ما در وزارت ورزش و جوانان، حمایت از اشتغال جوانان است، چراکه در بسیاری از تحقیقات و نظرسنجی‌ها مشخص شده که یکی از دلایل اصلی کاهش نرخ ازدواج، نبود شغل است.» به گفته وی « اشتغال نه تنها امنیت اقتصادی برای جوانان فراهم می‌آورد، بلکه بستری برای استقلال اجتماعی و خانوادگی آنها به حساب می‌آید. در این راستا، ما در حال اجرای برنامه‌های مختلف مثل طرح‌های مهارت‌آموزی برای جوانان و سربازان وظیفه هستیم. این طرح‌ها به جوانان کمک می‌کند تا در بازار کار رقابتی‌تر باشند و به اشتغال‌پذیری بالاتری دست یابند. همچنین باید در نظر بگیریم که حل بحران سالمندی نیازمند یک رویکرد ملی است و فقط با همکاری تمام نهادهای دولتی و غیردولتی می‌توان به نتایج مؤثری دست یافت.»
تأمین مسکن قسطی برای جوانان
زوج‌های جوان برای شروع زندگی می‌توانند وام ازدواج دریافت کنند که به طور معمول مبلغ این وام به صورت سالانه افزایش دارد. البته در یکی دو سال گذشته تعداد زیادی از متقاضیان در صف دریافت وام هستند و این صف هر روز طولانی‌تر می‌شود. رحیمی‌درباره مشکلاتی که زوج‌های جوان برای دریافت وام دارند، توضیح می‌دهد: «در حال حاضر، مبلغ وام ازدواج برای هر زوج ۳۰۰ میلیون تومان است، اما متأسفانه تعداد کمی‌از جوانان موفق به دریافت این وام‌ها می‌شوند. یکی از مشکلات بزرگ در این زمینه، شرایط سخت دریافت وام و مشکلات اقتصادی است که باعث می‌شود، بسیاری از جوانان نتوانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند. علاوه بر این، اغلب وام‌های ازدواج به جای اینکه برای شروع زندگی مشترک مورد استفاده قرار بگیرد، صرف هزینه‌های غیرضروری یا بدهی‌های قبلی می‌شود.»
او در زمینه حل این مشکل پیشنهاد می‌کند که منابع وام ازدواج به جای پرداخت نقدی، در قالب طرح‌های تأمین مسکن برای جوانان اختصاص یابد. معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان می‌گوید: «این مدل می‌تواند به زوج‌ها کمک کند تا بتوانند اقساط خانه را پرداخت کرده و در نهایت مالک آن شوند. این اقدام نه تنها به پایداری ازدواج کمک می‌کند، بلکه در بلندمدت تأثیر مثبتی در وضعیت مسکن جوانان خواهد داشت.»
او درباره مهم‌ترین مشکلاتی که زوج‌ها برای دریافت وام ازدواج دارند، توضیح می‌دهد: «یکی از مشکلات اصلی در زمینه دریافت وام ازدواج، سختگیری در انتخاب ضامن‌ها و شرایط پیچیده است. این موضوع مانع از دسترسی جوانان به تسهیلات ازدواج می‌شود و بسیاری از آنها به دلیل ناتوانی در تأمین ضامن، از گرفتن وام منصرف می‌شوند. به نظر من، باید فرآیند دریافت وام ازدواج را تسهیل کرد و ضوابط را به گونه‌ای تغییر داد که بیشتر جوانان بتوانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند. همچنین، پیشنهاد می‌کنم که وام‌های ازدواج به جای پرداخت نقدی، در قالب مشوق‌های شغلی و مسکن در اختیار جوانان قرار گیرد، چرا که اشتغال و مسکن دو عامل اصلی برای پایداری زندگی و ازدواج هستند. از سوی دیگر، تسهیل شرایط دریافت این وام‌ها می‌تواند اعتماد جوانان را به سیستم مالی کشور بیشتر کرده و انگیزه آنها برای تشکیل خانواده را تقویت کند.»
رحیمی‌در ادامه با اشاره به آخرین آمارهای ازدواج می‌گوید: «آخرین آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۲ فقط ۴۸۸ هزار ازدواج در کشور ثبت شده است. این در حالی است که در سال ۱۳۹۲ بیش از ۷۵۰ هزار ازدواج در کشور ثبت شده بود. این کاهش شدید در تعداد ازدواج‌ها نشان‌دهنده یک بحران اجتماعی جدی است که باید مورد توجه قرار گیرد. البته باید توجه داشت که کاهش نرخ ازدواج فقط به دلایل جمعیتی مربوط نمی‌شود. به عنوان مثال، تغییرات فرهنگی، مشکلات اقتصادی و نداشتن شغل، عوامل مهمی‌در کاهش ازدواج‌ها هستند. از جمله دلایل دیگر، تغییر اولویت‌ها و ارزش‌ها در بین جوانان است که تحت تأثیر شبکه‌های اجتماعی و تحولات فرهنگی قرار گرفته‌اند. در نظرسنجی‌ها نیز مشخص شده که ۳۴ درصد از جوانان مجرد اعلام کرده‌اند که اگر شغل داشتند، ازدواج می‌کردند. این آمار نشان می‌دهد که بدون اشتغال، جوانان قادر به ایجاد خانواده نیستند. همچنین وضعیت ازدواج در استان‌ها به طور چشمگیری متفاوت است. استان‌هایی مانند گیلان، مازندران، سمنان و بوشهر از وضعیت ضعیف‌تری برخوردارند و استان‌هایی مانند قم و برخی از استان‌های شرقی و غربی شرایط بهتری دارند.»
ایجاد مراکز همسان‌گزینی مجاز
و مشاوره برای جوانان
معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان یکی از نهادهایی است که به صورت مستقیم در سیاست‌گذاری و ارائه برنامه‌ها در حوزه جمعیت یعنی ازدواج و فرزندآوری اثرگذاری بالایی دارد. به گفته رحیمی، سیاست‌های تشویقی این معاونت در درجه اول روی اشتغال جوانان متمرکز است، چرا که بدون اشتغال، هیچ کدام از سیاست‌های دیگر نمی‌توانند اثرگذار باشند. او می‌گوید: «ما برنامه‌هایی برای افزایش مهارت‌آموزی جوانان در دستور کار داریم تا آنها بتوانند شغل‌های مناسب پیدا کنند و از آن طریق، توانایی مالی برای ازدواج و تشکیل خانواده را داشته باشند. همچنین ایجاد مراکز همسان‌گزینی مجاز و مشاوره برای جوانان در انتخاب همسر، یکی دیگر از اقدامات ماست. این مراکز با همکاری روانشناسان و متخصصان، کمک می‌کنند تا جوانان برای ازدواج انتخاب‌های بهتری داشته باشند.»
