دوستی که همه فکر می‌کنند می‌شناسند
۱۲ آوریل، روز جهانی همستر است؛ روزی برای توجه به موجودی کوچک، ساکت، دوست‌داشتنی. اما کافی است در ایران کلمه‌ی «همستر» را در موتور جستجو وارد کنید تا با فهرستی از نتایج عجیب روبه‌رو شوید: از پلتفرم‌های معاملات رمزارز گرفته تا فروشگاه‌های آنلاین و حتی اپلیکیشن‌های مدیریت مالی!
واقعاً چه شد که این حیوان کوچک و بی‌دفاع، اسمش به چنین فضاهایی گره خورد؟ شاید چون همستر همیشه در حال دویدن روی چرخ است، و این استعاره‌ی خوبی برای دنیای مدرن سرمایه‌داری است. اما امروز، فرصتی‌ست که درباره خودِ واقعی همستر بنویسیم؛ نه نسخه‌ی دیجیتال و اقتصادی‌اش.
همستر یک جونده‌ی کوچک از خانواده‌ی موش‌سانان است، با گونه‌های مختلف که عمدتاً در بخش‌هایی از آسیا و اروپا زندگی می‌کرده‌اند. امروزه اما، همسترها در سراسر دنیا به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شوند. آن‌ها به خاطر اندازه‌ی کوچک، ظاهر بانمک، نیاز به فضای محدود و طبیعت نسبتاً آرامشان به یکی از محبوب‌ترین حیوانات خانگی در جهان تبدیل شده‌اند.
گونه‌هایی مثل همستر سوری، همستر کوتوله روسی، و همستر روبورفسکی از جمله نژادهایی هستند که در خانه‌ها نگهداری می‌شوند. با این حال، نگهداری از همستر هم مسئولیت‌پذیری می‌خواهد. همسترها ممکن است کوچک باشند، اما نیازمند توجه، فضای مناسب، رژیم غذایی متعادل و البته آرامش هستند. این موجودات به‌خصوص نسبت به استرس بسیار حساس‌اند و رفتار نامناسب یا محیط پرسر‌و‌صدا می‌تواند به سلامت روان و جسم آن‌ها آسیب برساند.
همستر در ایران: میان علاقه‌مندان، ترس‌ها و ممنوعیت‌ها
در ایران، رابطه‌ی ما با همستر چندان روشن و بی‌حاشیه نبوده. برای بسیاری از خانواده‌ها، ظاهر همستر یادآور موش است و همین باعث ترس یا نگرانی می‌شود. برخی هنوز تفاوت میان همستر و موش را نمی‌دانند و تصور می‌کنند هر حیوان کوچکی که دم ندارد، جُزئی از حشرات موذی خانه است!
با این حال، در سال‌های اخیر و با گسترش آگاهی عمومی، علاقه به حیوانات خانگی کوچک، به‌ویژه همسترها، در میان خانواده‌های جوان افزایش یافته. در شبکه‌های اجتماعی صفحات زیادی به معرفی نکات نگهداری از همستر اختصاص یافته و محتوای فارسی درباره‌ی رفتارشناسی و تغذیه‌ی این حیوان نیز در حال رشد است.
در عین حال، قوانین مشخص و یک‌دستی درباره‌ی نگهداری از همستر در ایران وجود ندارد. برخی فروشگاه‌های حیوانات خانگی این حیوان را عرضه می‌کنند و برخی دیگر از فروش آن خودداری می‌کنند. این وضعیت خاکستری نشان می‌دهد که هنوز نیاز به تدوین قوانین مشخص‌تری در حوزه حیوانات خانگی در کشور وجود دارد.
چرا روز جهانی همستر وجود دارد؟
هدف از تعیین روزی برای همستر، افزایش آگاهی درباره‌ی نگهداری درست و مسئولانه از این حیوان است. همان‌طور که برای سگ‌ها و گربه‌ها روزهای جهانی تعیین شده تا فرهنگ همزیستی با حیوانات خانگی ارتقا پیدا کند، همستر هم به عنوان یکی از محبوب‌ترین حیوانات خانگی نیازمند دیده شدن و احترام است.
این روز همچنین فرصتی‌ست تا با کلیشه‌هایی مثل «موش بودن»، «بی‌اهمیت بودن»، یا «فقط برای بچه‌ها بودن» مقابله کنیم. نگهداری از همستر می‌تواند برای هر فردی، در هر سنی، تجربه‌ای آموزنده از مسئولیت‌پذیری، همزیستی با طبیعت و درک رفتار موجودات زنده باشد.
شاید همستر در نگاه اول فقط یک حیوان خانگی کوچک باشد، اما در واقع نماینده‌ای از دنیای بزرگ‌تری‌ست: دنیای حیوانات خاموش، بی‌ادعا و نیازمند احترام. نگهداری از همستر یعنی پذیرش این نکته که هر موجودی حتی یک جونده کوچک می‌تواند بخشی از زندگی ما باشد و چیزی برای یاد دادن داشته باشد و اگر دفعه‌ی بعد، کسی از شما پرسید: «این همستر همونیه که توش می‌شه بیت‌کوین خرید؟»
می توانید بگید: نه! اون فقط اسمش رو دزدیده. همستر واقعی توی قفسه، روی چرخ می‌دوه و دنیای خودش رو می‌سازه!
