مبارزه با زورگیری ، «طرح دائمی» است، نه «طرح ضربتی»

«کاهش 15 درصدی زورگیری ها»، این خبری است که امروز، 24 اردیبهشت ماه، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری تهران اعلام کرده است این آمارهای رسمی نشان می‌دهد جرایم خشن از جمله زورگیری‌ها در سال جاری نه تنها روند افزایشی نداشته بلکه در مقایسه با سال گذشته کاهش حدود ۱۵ درصدی داشته است.

در شرایطی که تقریبا هر کدام از اعضای خانواده‌های ایرانی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با زورگیری و زورگیران درگیر بوده اند، این خبر را می‌توان به‌عنوان یک خبر مهم در حوزه اجتماعی دانست که می‌تواند بسیار امیدوارکننده و خوشایند باشد. اما سوال اینجاست که چگونه چنین نتیجه‌ای به‌دست آمده و این روند چگونه می‌تواند ادامه یابد

نبرد همزمان «رسانه ای» و عملیات های «میدانی»

شاید بتوان مهمترین دلیل کاهش آمار زورگیری در سال جاری را طراحی یک نبرد همزمان رسانه ای و میدانی دانست، برخلاف گذشته که بسیاری از عملیات های پلیس بدون پیوست رسانه ای انجام می گرفت، این بار نیروی انتظامی، نبرد رسانه ای گسترده‌ای را علیه «زورگیری« و «زورگیران» آغاز کرده است و دوربین های مستندسازان آن، صحنه های عملیات های دستگیری و برخورد با تبهکاران را بدون خودسانسوری نمایش می دهند.

 پلیس در ماه های اخیر نشان داده است در برابر زورگیران که نه تنها امنیت واقعی اجتماع که امنیت ذهنی و روانی افراد را به هم می ریزند، برخوردی قدرتمند و بدون اغماض دارد، حتی سردار رادان، فرمانده انتظامی کشور، در برنامه ای تلویزیونی از شلیک به اراذل و اوباش خبر داد.

اگرچه زیاده روی و عدم توجه به اصول حرفه ای رسانه ای در زمینه انتشار فیلم‌های عملیات‌های پلیسی در مقابل تبهکاران خشن، می تواند ناخودآگاه ناامنی روانی را به جامعه القاء کند و افراد جامعه از خود بپرسند مگرآمار جرم و جنایت در کشور چقدراست که دستگیری ها تا این حد بالاست اما در عین حال این برخوردهای قاطع و پیوست رسانه‌ای آن می تواند پیامی محکم به زورگیران بدهد، اینکه  اگر دست به اعمال خشن بزنید حتما در دام پلیس خواهید افتاد و اگر مقاومت کنید حتما به شما شلیک می شود.

این پیوست رسانه ای، اکنون بهانه مظلوم نمایی را از تبهکاران گرفته است و آنها که تا پیش از این، در زمان دستگیری با انتشار فیلم هایی از برخورد قانونی با آنها، مظلوم نمایی کرده و وانمود می کردند پلیس آنها را به دلایل مختلف بیگناه دستگیر کرده است اکنون خلع سلاح شده اند و با انتشار فیلم های زورگیری و سرقت های خشنی که از آنها ضبط شده است، دیگر امکان سیاه نمایی و تحت فشار گذاشتن پلیس را از دست داده اند و جامعه آنها را سزاور چنین برخوردهایی می داند.

نبرد در سراسر کشور

یکی از شگردهای زورگیران این است که هر چند وقت یکبار، محدوده فعالیت خود و حتی شهر و استانی را که در آن دست به تبهکاری می زنند را تغییر می دهند، به این معنا که  بعد از مدتی زورگیری در تهران، به استان های همجوار و مثلا به استان البرز می روند و در آنجا سرقت می کنند و وقتی که در آنجا آمار سرقت ها بالا رفت و امکان عملیات ضربتی پلیس برای دستگیری بالا رفت دوباره به استان همجوار دیگری رفته یا به تهران بازمی گردند و این شگردی است که سال هاست آن را به کار می گیرند و متهمان چنین پرونده هایی، معمولا در اعترافاتشان از چنین سفرهای تبهکارانه خبر می دهند اما این بار آنچنان که از ویدئوهای انتشار یافته در استان های مختلف دیده می شود، این نبرد رسانه ای و میدانی به صورت کشوری است و فرار از یک استان به استان دیگر ، سودی ندارد.

همدلی اجتماعی در فضای مجازی

تا چند سال قبل با آغاز عملیات های ضربتی پلیس، معمولا روال به این صورت بود که برخی از رسانه های آن ورآبی، با ادعای عدم رعایت حقوق متهمان و متهم کردن پلیس به برخوردهای خشن با افراد بیگناه  با برجسته سازی و حتی قهرمان سازی از تبهکاران خشن و تراشیدن بهانه هایی از جمله کم سن و سال بودن متهمان، درگیری با مشکلات خانوادگی، بیکاری ، سرخوردگی اجتماعی و ... ، متهمان خشن و خطرناک را به عنوان افرادی بیگناه که به ناحق مورد حمله قرار گرفته اند نشان می دادند اما اکنون جامعه به این آگاهی رسیده است که نوجوان و جوان بودن، زندگی در خانواده‌ای پیچیده در مشکلات اجتماعی و... هیچکدام مجوزی برای ارتکاب سرقت های خشن و زورگیری و به خطر انداختن جان و مال دیگران نیست و وظیفه و مسئولیت پلیس و دستگاه قضایی برخورد مقتدرانه با آنهاست، اکنون حتی قهرمان سازی های دروغین و رابین‌هود سازی از تبهکاران از سوی رسانه های آن ور آبی هم به کار نمی آید ومردم خواستار برخورد قاطع با چنین متهمانی هستند.

شکایت می‌کنند

انتشار گزارش های مربوط به موفقیت در مبارزه  قاطع پلیس و قضات با زورگیران، سبب شده است امیدی در جامعه جان بگیرد و مال باختگان بعد از سرقت اموالشان ، اقدام به شکایت از تبهکاران زورگیر کنند و این در حالی است که در سال های گذشته در بسیاری از پرونده ها از آنجا که مالباختگان امید چندانی به بازگرداندن اموال به سرقت رفته ‌اشان نداشتند شکایت نمی کردند و در این شرایط بود که زورگیران به راحتی به اقدامات مجرمانه خود ادامه می دادند اما اکنون جامعه به این نتیجه رسیده است که اگر می خواهد دیگرافراد جامعه به دام نیفتند، باید خودش قدم پیش بگذارد و شکایت کند، با افزایش شکایت ها، پلیس راحتتر می تواند به سرنخ های مختلف از باندهای تبهکاری دست پیدا کند و به این صورت است که زورگیران با نتایج رفتارهای تبهکارانه شان روبرو می شوند.

دوربین‌های مداربسته

دوربین های مداربسته و دوربین های موبایل، تکنولوژی های نسبتا جدیدی است که به کمک مبارزه با سارقان زورگیر آمده است ،  این دوربین ها سرنخ های مهمی را در اختیار کارآگاهان پلیس می گذارند تا در نبرد با تبهکاران، دست بالا داشته باشند.

با افزایش اعتماد عمومی به موفقیت پلیس در مبارزه با تبهکاران ، بعد از وقوع سرقت های خشن زورگیری، کسبه و ساکنان محلی، فیلم های ضبط شده در دوربین های مداربسته بسته و موبایل خود را در اختیار پلیس می گذارند تا پلیس با استفاده از آنها بتواند رد و سرنخی از تبهکاران پیدا کند و مستندات معتبرتری برای ارائه به مرجع قضایی را داشته باشد و به این ترتیب هزینه ارتکاب جرم توسط زورگیران بسیار بالاتر رفته است.

این امید، ناامید نشود

با چنین مبارزه قاطعی ، امیدی قابل توجه در جامعه شکل گرفته است و همزمان هراس شدیدی در دل زورگیران و تبهکاران پدید آمده است، اما این دوره از مبارزه پلیس و زورگیران شاید مهمترین دوره مبارزه با چنین تبهکارانی در چند دهه اخیر است، امیدی بزرگ در جامعه شکل گرفته است که باید از آن به دقت حفاظت و حراست شود، واقعیت این است که اجرای طرح های ضربتی و کوتاه مدت و بعد رها کردن مبارزه، اعتماد عمومی به دستیابی به عدالت را نابود می کند.