مخالفان واردات واگن و لوکومتیو کار دست کشور دادند

به گزارش گروه اقتصادی آوش، موضوع کمبود بلیت‌های نوروزی موضوع تازه‌ای نیست و از سال 1392 تا 1403 یعنی طی 11 سال گذشته، همواره مطرح بوده است اما در آستانه تعطیلات نوروز 1404، ماجرای کمبود بلیت به یک چالش بزرگ برای کشور تبدیل شد. بر اساس گزارش‌ها، پیش‌فروش بلیت‌های نوروزی از ۷ تا ۹ اسفند ۱۴۰۳ آغاز شد، اما بسیاری از مسافران نتوانستند بلیت دلخواه خود را تهیه کنند یا حتی برای مسیر برگشت، با مشکل مواجه شدند.

تقاضا برای سفر با قطار در این ایام به حدود ۳۲ میلیون نفر رسید اما تنها برای ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار صندلی بلیت عرضه شد. به این ترتیب فقط حدود ۵ تا ۶.۵ درصد از متقاضیان توانستند برای تعطیلات نوروز و این ایام پرتقاضای سفر، بلیت تهیه کنند و نزدیک به ۳۰ میلیون نفر از دسترسی به بلیت جا مانده‌اند.

پیگیری وزیر راه

کار به جایی رسید که فرزانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی، در دومین نشست ستاد سفرهای نوروزی ۱۴۰۴ که در ۱۲ اسفند امسال برگزار شد، موضوع کمبود بلیت قطار را پیگیری کرد. در این جلسه وزیر راه به‌طور مشخص به نارضایتی مردم از دسترسی سخت به بلیت قطار اشاره کرد و خواستار توضیح شد. پیگیری وزیر راه درباره کمبود بلیت نوروزی نشان می‌داد که این مسئله به یک چالش مهم وزارت راه تبدیل شده است.

در این جلسه، جبارعلی ذاکری مدیرعامل راه‌آهن نیز توضیحاتی درباره کمبود بلیت ارائه کرد. به گفته وی در برابر ۲۵ میلیون تقاضای ثبت‌شده در سامانه، تنها ۱.۵ میلیون بلیت عرضه شده است. این نشان‌دهنده شکاف عمیق بین نیاز مسافران و ظرفیت موجود ناوگان ریلی است.

البته مدیر عامل راه آهن بخشی از تقصیرها را هم به گردن ربات‌‎هایی انداخت که به صورت انبوه بلیت برای برخی افراد یا آژانس‌ها به صورت شبانه خریداری کرده‌اند. آن‌طور که وی اعلام می‌کند در مواردی برخی از این ربات‌ها در عرض یک دقیقه 100 هزار بلیت از سامانه خریداری کرده‌اند.

به گفته ذاکری برای حل این مشکل، شرکت حمل و نقل ریلی رجا سیستمی با عنوان «من ربات نیستم» راه‌اندازی کرده است تا با تایید هویت انسانی متقاضی، مانع خرید انبوه بلیت توسط ربات‌ها شود.

فرسودگی ناوگان به دلیل اقتصادی نبودن فعالیت ریلی

مسئله کمبود بلیت قطار فقط خاص ایام نوروز نیست. در طول سال هم مردم برای تهیه بلیت مسیرهای پرتردد همواره با گزینه ظرفیت تکمیل مواجه هستند. بسیاری از کارشناسان قیمت‌های دستوری و عدم صرفه فعالیت سیستم ریلی در بخش مسافری را عاملی برای این کمبودها و حتی جمع شدن ارائه خدمات به خطوط کم مسافرتر اعلام کرده بودند.

شهریور ماه امسال هم جلال مختاری مدیر روابط عمومی راه آهن تقاضا برای سفر با قطار را تقریبا 10 برابر ظرفیت ناوگان ریلی اعلام کرده بود.

وی درباره دلیل کمبود ناوگان توضیح داد: با توجه به اقتصاد ضعیف حوزه مسافری ریلی و به دلیل اینکه بین قیمت تمام شده این خدمات با قیمت بلیت عرضه شده فاصله قابل توجهی وجود دارد، هزینه‌ها و درآمد‌های شرکت‌های ریلی مسافری هماهنگ نیست و این شرکت‌ها عمدتا توان مالی لازم برای تعمیرات به موقع واگن‌ها و همچنین خرید واگن‌های نو را ندارند.

به گفته مدیر روابط عمومی شرکت راه‌آهن اکنون کمتر از هزار واگن فعال مسافری در شبکه ریلی داریم ولی با توجه به تقاضای بالای مردم، حداقل به ۳ هزار واگن مسافری نیاز است. ضمن اینکه منابع کافی برای افزایش آماده به کاری لکوموتیو‌ها نیز لازم است تا با توسعه ناوگان مسافری بتوانیم بخش بیشتری از تقاضای سفر با قطار را پاسخ دهیم.

مجلس پای کار کمبود بلیت قطار

به دنبال حاشیه‌های پیش آمده برای فروش بلیت قطار نوروزی، پای مسئله کمبود بلیت قطار به مجلس هم باز شد. حمیدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس از برگزاری جلسه‌ای در هفته آینده با هدف کنترل قیمت بلیت‌های نوروزی خبر داد.

اگرچه وی مهمترین دلیل کمبود بلیت را کسری تعداد واگن، کشنده و لوکومتیو دانست که ناشی از قیمت‌گذاری دستوری بلیت و کمبود منابع مالی بوده اما باز هم بر کنترل قیمت‌ها که مهمترین عامل ایجاد این کسری است، تاکید کرد.

به گفته رئیس کمیسیون عمران مجلس، از سال‌های گذشته بحث نوسازی ناوگان ریلی مطرح بوده، اما برخی به بهانه اینکه ما می‌توانیم در کشور واگن و لوکوموتیو تولید کنیم، مانع واردات آن شده‌اند. ما حتماً از تولید داخلی حمایت می‌کنیم به شرطی که نیاز کشور تأمین شود، اما اکنون وضعیت واگن‌ها و کشنده‌های ما اصلاً مناسب و متناسب با نیاز جامعه نیست.

وی ادامه داد: از سوی دیگر و با توجه به اینکه در حال حاضر قیمت بلیت هواپیما بسیار افزایش یافته است، بسیاری تمایل دارند به جای هواپیما از قطار استفاده کنند، اما تناسبی بین نیاز جامعه به بلیت قطار و آنچه موجود است، وجود ندارد.

رضایی کوچی توضیح داد: واگن‌های ما فرسوده هستند، البته مدیرعامل راه‌آهن قول داده تا قراردادی با وزارت نفت برای نوسازی ناوگان ریلی کشور امضا شود.