دلیل محبوبیت «طلای دست دوم» چیست؟
نوسانات قیمت طلا و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، الگوی خرید در بازار را تغییر داده است. در حالی که تقاضا برای مصنوعات طلای نو کاهش یافته، سهم طلای دست دوم در معاملات بازار افزایش چشمگیری داشته است.
به گزارش سرویس اقتصادی آوش، بر اساس گزارش‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۵ درصد از معاملات در بازار طلا به خرید و فروش طلای دست دوم اختصاص یافته است. این در حالی است که این رقم در سال ۱۴۰۰ تنها ۱۸ درصد بود. رشد ۱۷ درصدی در دو سال اخیر نشان‌دهنده تغییر رفتار مصرف‌کنندگان و تمایل آن‌ها به خرید طلای بدون اجرت است.
طبق داده‌های رسمی بانک مرکزی، میانگین قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در بهمن ۱۴۰۲ به بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، افزایشی حدود ۵۵ درصدی را نشان می‌دهد. افزایش قیمت جهانی طلا و نوسانات ارزی از عوامل تأثیرگذار بر این روند محسوب می‌شوند. همزمان هزینه‌های اجرت ساخت طلا نیز به طور متوسط ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است که باعث شده میزان تقاضا برای مصنوعات جدید کاهش یابد.
رشد معاملات طلای کارکرده در بازار
با افزایش قیمت‌ها، بازار طلای دست دوم رونق بیشتری گرفته است. آمارها نشان می‌دهند که حجم معاملات طلای کارکرده در دی‌ماه ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشدی ۲۵ درصدی داشته است. در برخی از شهرها مانند مشهد و تبریز، این افزایش تا ۳۵ درصد گزارش شده است. همچنین بیش از ۶۰ درصد از واحدهای صنفی فعال در بازار طلا اکنون بخشی از معاملات خود را به خرید و فروش طلای کارکرده اختصاص داده‌اند.
کاهش تولید مصنوعات طلا
بر اساس گزارش انجمن تولیدکنندگان مصنوعات طلا میزان تولید طلای نو در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۲ درصد کاهش داشته است. این کاهش علاوه بر کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان، ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه، مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های جانبی تولید است. بسیاری از کارگاه‌های تولیدی کوچک با افت سفارشات مواجه شده‌اند و برخی از آن‌ها فعالیت خود را محدود کرده‌اند.
ریسک‌های خرید طلای دست دوم
افزایش خرید طلای دست دوم در کنار مزایای قیمتی، چالش‌هایی نیز به همراه داشته است. طبق بررسی‌های انجام‌شده، حدود ۱۵ درصد از طلای دست دوم فروخته‌شده در بازار دچار مشکل عیار پایین یا تقلب در وزن بوده است. در برخی موارد، طلاهای آب‌شده به جای طلای استاندارد به مشتریان عرضه شده‌اند که این امر می‌تواند مشکلاتی برای خریداران به وجود آورد. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد که نظارت بر این بخش از بازار به اندازه مصنوعات نو دقیق نیست و برخی از معاملات بدون ارائه فاکتور رسمی انجام می‌شوند.
تداوم روند بازار در آینده
افزایش چشمگیر معاملات طلای دست دوم، نشانه‌ای از تغییر الگوی مصرف در جامعه است که ناشی از عوامل اقتصادی همچون تورم، افزایش هزینه‌های زندگی و کاهش قدرت خرید مردم است. این روند پیامدهای گسترده‌ای برای صنعت طلا دارد و لازم است سیاست‌گذاران برای متعادل‌سازی بازار اقدامات مناسبی اتخاذ کنند.
برخی کارشناسان پیشنهاد داده‌اند که دولت با کاهش مالیات بر ارزش افزوده در بخش مصنوعات طلا، به افزایش تقاضا برای طلای نو کمک کند. از سوی دیگر، لازم است اتحادیه‌های صنفی بر معاملات طلای کارکرده نظارت بیشتری اعمال کنند تا از عرضه مصنوعات غیراستاندارد جلوگیری شود.
با توجه به روند موجود، انتظار می‌رود که در سال‌های آینده همچنان سهم طلای دست دوم در بازار افزایش یابد، مگر آنکه سیاست‌های جدیدی برای افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و رونق تولید مصنوعات طلا اجرا شود. در غیر این صورت، بازار طلا با تغییرات بیشتری مواجه خواهد شد و نقش مصنوعات جدید در معاملات کمرنگ‌تر خواهد شد.
