وقتی بازار دیگر عاشق اپل نیست

در ظاهر اپل همچنان یکی از سودآورترین شرکت‌های جهان باقی مانده است. اما آنچه در پشت این ظاهر پنهان است، کاهش تدریجی نفوذ این برند در بازارهایی کلیدی مانند چین و افتی بی‌سابقه در فروش محصول پرچم‌دارش آیفون است. این اتفاق را می‌توان آغاز دوران افول است یا تنها وقفه‌ای موقت دانست.

عددهایی که نگران‌کننده شدند

آمارهای سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که اپل با چالش‌های تازه‌ای در زمینه فروش مواجه شده است. با وجود اینکه درآمد کل شرکت به ۹۰.۸ میلیارد دلار رسیده و سود خالص آن نیز همچنان رقم بالای ۲۳.۶ میلیارد دلار را نشان می‌دهد، اما کاهش ۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته برای شرکتی در ابعاد اپل نشانه‌ای از تغییر روند است.

نکته نگران‌کننده‌تر در دل این گزارش مالی افت فروش آیفون است. محصولی که همیشه ستون فقرات درآمد اپل محسوب شده است. فروش جهانی آیفون در این دوره نزدیک به ۱۰ درصد کاهش داشته که این موضوع بیش از پیش زنگ خطر را برای مدیران اپل به صدا درآورده است.

این افت در بازار چین که یکی از بازارهای کلیدی و حساس برای اپل به‌شمار می‌رود، حتی شدیدتر بوده و تا ۳۳ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. پیام این آمارها روشن است و آن اینکه آیفون دیگر آن موتور محرکه‌ای نیست که اپل بتواند صرفا با تکیه بر آن رشد خود را تضمین کند.

در چین رقابت جدی‌تر از همیشه است

چین برای اپل فقط یک بازار بزرگ نیست؛ بلکه بازاری استراتژیک است. اما حالا اپل در این کشور با موج جدیدی از رقابت روبه‌روست که به طور عمده از سوی برندهای بومی مثل هواوی، ویوو، شیائومی و آنر شکل گرفته است. این شرکت‌ها نه‌تنها در زمینه قیمت‌گذاری رقابتی‌تر عمل می‌کنند، بلکه در طراحی و نوآوری هم با قدرت بازگشته‌اند.

برجسته‌ترین نمونه هواوی Mate 60 Pro است که با وجود تحریم‌های آمریکا به لطف فناوری 5G داخلی و چیپ‌ست بومی توجه کاربران را جلب کرده است. برندهایی مانند ویوو و آنر نیز گوشی‌هایی با طراحی مدرن، دوربین‌های پیشرفته و قیمت مناسب‌تر ارائه کرده‌اند.

افزایش سطح کیفیت گوشی‌های چینی در کنار گرایش فزاینده به حمایت از برندهای داخلی در چین باعث شده که اپل جایگاهش را از دست بدهد. از طرف دیگر چین بازار حساسی نسبت به شرایط ژئوپلیتیک است و همزمان با تنش‌های آمریکا و چین مردم به‌صورت نمادین نیز به خرید محصولات بومی تمایل بیشتری نشان داده‌اند.

تکرار و دل‌زدگی در قلب برند اپل

یکی از انتقادهای اصلی که حتی طرفداران قدیمی اپل هم مطرح می‌کنند، کاهش محسوس نوآوری در نسل‌های جدید آیفون است. در حالی که شرکت‌هایی مانند سامسونگ یا حتی شیائومی در حال معرفی گوشی‌های تاشو یا قابلیت‌های انقلابی‌اند، اپل همچنان بر طراحی آشنا و تغییرات جزئی تاکید دارد.

حتی آیفون ۱۵ که با تبلیغات گسترده معرفی شد، در عمل فقط تغییرات محدودی در دوربین، پورت USB-C و برخی ویژگی‌های نرم‌افزاری داشت. تغییراتی که برای بسیاری از کاربران آن‌قدر قانع‌کننده نبود که بخواهند گوشی قدیمی‌شان را کنار بگذارند.

از طرفی سیکل ارتقا گوشی در میان کاربران جهانی طولانی‌تر شده است. زمانی مردم هر سال گوشی‌شان را عوض می‌کردند، اما حالا به دلیل قیمت بالا و کمبود نوآوری این چرخه گاه به سه تا چهار سال رسیده است. در این شرایط برندهایی که گوشی‌های اقتصادی و کاربردی تولید می‌کنند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

واکنش اپل و مسیر پیش‌رو

اپل نسبت به این کاهش واکنش نشان داده، ولی هنوز مسیر روشنی برای برون‌رفت از آن ترسیم نکرده است. یکی از اولین اقدامات تخفیف کم‌سابقه روی مدل‌های آیفون ۱۵ در بازار چین بود که تا ۵۰۰ یوان (حدود ۷۰ دلار) کاهش قیمت داشت. برای شرکتی که معمولا سیاست‌های سختگیرانه در قیمت‌گذاری دارد، این یک عقب‌نشینی بزرگ محسوب می‌شود.

همچنین اپل با اعلام بازخرید ۱۱۰ میلیارد دلار از سهام خود و افزایش سود سهام تلاش کرده تا اعتماد سرمایه‌گذاران را حفظ کند. اما این اقدامات مالی برای حفظ برند کافی نیست. به نظر می‌رسد اپل باید به ریشه‌هایش یعنی نوآوری، طراحی پیشرو و تجربه کاربری منحصربه‌فرد بازگردد.

چالش دیگر پیدا کردن یک محصول آینده‌دار جدید مانند آنچه آیفون در سال ۲۰۰۷ بود، است. آیا هدست‌های Vision Pro می‌توانند این نقش را بازی کنند؟ بعید نیست، اما هنوز فاصله زیادی با همه‌گیر شدن دارند.

این فقط یک آمار ساده نیست

افت فروش اپل در سال ۲۰۲۴ صرفا یک آمار ساده نیست. این یک هشدار درباره‌ی تغییر رفتار بازار، کاهش وفاداری مشتریان و بازگشت قدرتمند رقبا است. اپل همچنان یکی از قوی‌ترین برندهای دنیا باقی خواهد ماند، اما اگر می‌خواهد در صدر بماند، باید فراتر از آیفون فکر کند و سریع‌تر از همیشه عمل کند.