چرا «سمنان» مستعد بیماری سالک است؟

بیماری پوستی سالک بر اثر گزش نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و در ایران ۲ نوع سالکِ شهری یا نوع خشک و سالکِ روستایی یا نوع مرطوب وجود دارد.

در سالک روستایی، موش‌های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از موش صحراییِ مبتلا، آلوده می‌شود و با گزش فرد سالم، بیماری سالک را به انسان منتقل می‌کند.

در سالک شهری، مخزن بیماری بیشتر بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ها هستند. به این ترتیب پشه خاکی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالک، آلوده و با گزش فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.

بیماری‌ای با زخم عمیق بر پوست

سالک را باید یک بیماری پوستی انگلی و مشترک بین انسان و حیوان دانست که در اثر گزش پشه خاکی ماده و انتقال انگل سالک ایجاد و اغلب به شکل یک زخم دیده می‌شود.

یکی از کانون‌های آلوده کشور به بیماری سالک شهرستان دامغان در استان سمنان است.

طی ۲ سال اخیر، ابتلای شهروندان به سالک در دامغان تک‌رقمی بود اما باید اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از گزش سالک در دستور کار باشد تا بتوان این بیماری را کنترل کرد و به حداقل ممکن رساند.

نگاهی آماری به بیماری سالک

طبق آمارها، سالانه حدود یک میلیون فرد جدید در دنیا به بیماری سالک مبتلا می‌شوند؛ در حالی که طبق گزارش‌های موجود، این آمار در ایران به صورت سالانه حدود ۲۰ هزار مورد جدید گزارش شده است.

بیماری سالک در شهرستان دامغان استان سمنان دارای سابقه ۱۰ ساله است و در فصل تابستان گریبان‌گیر مردم بیش از ۳۰ روستای جنوب و شرق دامغان می‌شود.

بنا به گفته منابع محلی، سال گذشته حدود یکهزار نفر در شهرستان دامغان به زخم سالک مبتلا شدند که لزوم توجه بیشتر به راهکارهای پیشگیرانه و جدیت در مقابله با ازبین بردن کانون‌های شکل‌گیری پشه ناقل این بیماری، لازم و ضروری است.

بیماری سالک قابل ریشه‌کنی نیست، اما قابل‌کنترل است. در این مسیر باید برای کاهش بیماری، از راه‌های کنترلی و افزایش دانش در بین مردم استفاده کرد.

طرح لانه‌کوبی در محیط‌های شهری و روستایی

فرماندار دامغان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت: این شهرستان یکی از خاستگاه‌های موش‌های آلوده و پشه سالک از گذشته بوده است و طی اقدامات چندسال اخیر، گزش سالک در شهرستان طبق گزارش‌های حوزه بهداشت و درمان کاهش یافته است.

علیرضا نوچه ناسار ادامه داد: با وجود کاهش چشمگیر گزش پشه ناقل سالک، اقدام‌های پیشگیرانه در دستور کار است و امسال نیز با آغاز فصل گرما و طی هماهنگی به عمل آمده با مرکز بهداشت و درمان دامغان، برنامه‌های پیشگیرانه در حال انجام است.

ضرورت ساماندهی زباله و ممانعت از انباشت کود در روستاها

نوچه ناسار اضافه کرد: با همکاری بخشداران و دهیاران لانه‌کوبی زیستگاه این نوع موش در روستاها و حاشیه آن انجام شده است.

وی بیان کرد: همچنین توزیع بروشورهای آموزشی نیز انجام شد تا ضمن اطلاع‌رسانی به خانوده‌ها و جلوگیری از ابتلا از راه گزش پشه، آگاهی شهروندان در شهر و روستا افزایش یابد.

نوچه ناسار رعایت بهداشت محیط را از مهمترین عوامل برای جلوگیری از سالک عنوان کرد و گفت: جمع آوری اصولی زباله در سطح روستاها، جمع‌آوری کودهای حیوانی انبارشده در دامداری‌ها و رعایت بهداشت محیط سبب کاهش چرخه زیستی پشه ناقل سالک می‌شود.

فرماندار دامغان خاطرنشان کرد: با توجه به کاهش بارندگی ها، زیستگاه موش‌های ناقل سالک محدود شده ایت و امسال چرخه زیستی موش‌ها و پشه‌های ناقل کاهش یافته است.

نگرانی از موج بازگشت سالک در دامغان

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان نیز در این باره بیان کرد: کاهش چشمگیر موارد بیماری سالک و تک‌رقمی شدن تعداد مبتلایان در شهرستان دامغان، بر اثر تلاش‌های همه‌جانبه نظام سلامت و همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی است.

سیدسعید کسائیان افزود: اگر چه طی ۲ سال گذشته، موارد ابتلای شهروندان به بیماری سالک در دامغان تک‌رقمی شد که دستاورد ارزشمندی محسوب می‌شود، اما حفظ و تداوم آن مستلزم تلاش مضاعف همه نهادهای مرتبط است. 

ثبت کمترین میزان سالک در دامغان طی دهه اخیر

مدیر شبکه بهداشت و درمان دامغان نیز با اشاره به روند شیوع بیماری سالک از سال ۱۳۷۸ تاکنون، گفت: تاکنون در هیچ دوره‌ای تعداد موارد بیماری سالک به این میزان کاهش نیافته است.

سیدحسن تقوی ادامه داد: گزارش‌ها و بازدیدهای میدانی حاکی از وجود تعداد لانه‌های فعال جوندگان در سال جاری است که لزوم همکاری و انجام وظایف قانونی دستگاه‌ها در زمینه کنترل بیماری را بیش از پیش ضروری می‌سازد.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان با تاکید بر اصل «سلامت واحد»، اجرای دقیق برنامه‌های کنترل بیماری سالک از سوی اداره ها و دستگاه‌های مسوول را بر اساس جدول زمان‌بندی ابلاغ‌شده از سوی استانداری و مصوبات کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان خواستار شد.