سبزنمایی یا اقدامی جدی؟

شهرداری تهران در سال‌های اخیر بارها از لزوم توسعه ساختمان‌های سبز سخن گفته، اما آیا این اقدامات به اندازه‌ای که تبلیغ می‌شوند، مؤثر هستند؟ بررسی‌ ‌ها نشان می‌دهد که این سیاست‌‌ها، با وجود ظاهر جذاب، در عمل با چالش‌‌های بسیاری روبه‌رو هستند.  

در کشورهای توسعه‌یافته، ساختمان‌های سبز بر اساس استانداردهای مشخصی مانند LEED و BREEAM طراحی و ساخته می‌شوند این استانداردها شامل استفاده از مصالح پایدار، کاهش مصرف انرژی و به‌کارگیری سیستم‌های مدیریت هوشمند آب و هوا هستند. اما در ایران، قوانین مربوط به ساختمان سبز هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و در بسیاری از موارد، بیشتر به یک شعار تبلیغاتی شبیه است تا یک سیاست اجرایی.

شهرداری تهران در سال‌های اخیر بارها از ایجاد ضوابط جدید برای توسعه این نوع ساختمان‌ها خبر داده است، اما واقعیت این است که در نبود نظارت کافی، بسیاری از پروژه‌ها صرفاً در حد «سبزنمایی» باقی می‌مانند.

اقدامات شهرداری تهران

شهرداری تهران جایزه ملی به‌عنوان نهاد عمومی برتر کشور را در نوزدهمین همایش ملی مدیریت سبز دریافت کرد. این عنوان به دلیل اجرای ۱۱ ساختمان سبز منتخب در شهرداری تهران به این نهاد اعطا شد، اما سؤالات جدی درباره نحوه اجرا، بودجه اختصاص‌یافته و تأثیر واقعی این پروژه‌ها بر محیط‌زیست مطرح است.

از یک‌سو، این تعداد ساختمان در مقایسه با وسعت و جمعیت تهران بسیار ناچیز است. از سوی دیگر، درحالی‌که آلودگی هوا، مدیریت پسماند و مصرف بی‌رویه آب از معضلات اساسی تهران هستند، اولویت‌دادن به پروژه‌هایی که احتمالاً بیشتر جنبه نمایشی دارند، چندان منطقی به‌نظر نمی‌رسد.

ابهام در تأمین بودجه

طبق بودجه پیشنهادی شهرداری تهران برای سال ۱۴۰۴، میزان افزایش اعتبار در حوزه محیط‌زیست و شهرسازی مشخص نیست. آیا این بودجه برای اجرای ساختمان‌های سبز کافی است؟ یا اینکه مانند بسیاری از طرح‌های دیگر، در میانه راه متوقف خواهد شد؟

فقدان برنامه‌ریزی جامع

تجربه نشان داده که اجرای طرح‌های سبز در تهران اغلب به‌دلیل نبود برنامه‌ریزی و نبود زیرساخت‌های مناسب با شکست مواجه می‌شود. برای مثال، بسیاری از ساختمان‌های دولتی که تحت عنوان «سبز» معرفی شده‌اند، در عمل هیچ تفاوتی با ساختمان‌های عادی ندارند.

اولویت‌های اشتباه

در شرایطی که تهران با بحران آلودگی هوا، فرونشست زمین و بحران آب مواجه است، آیا بهتر نیست به‌جای تمرکز بر چند ساختمان نمادین، سیاست‌های زیربنایی‌تر مانند بهینه‌سازی مصرف انرژی و گسترش فضای سبز شهری اجرا شود؟

دیر و ناکافی

ساخت ساختمان‌های سبز، در نگاه اول، ایده‌ای مثبت و سازگار با محیط‌زیست است، اما اگر این سیاست بدون برنامه‌ریزی دقیق و اجرای درست باشد، تنها به یک پروژه تبلیغاتی تبدیل خواهد شد. آنچه تهران به آن نیاز دارد، نه چند ساختمان پراکنده، بلکه یک تحول اساسی در قوانین شهرسازی، نظارت جدی بر مصرف انرژی و اصلاح زیرساخت‌های شهری است.