مسئله این است ، سوتی یا عمدی؟

اگر در جمع اهالی رسانه از سوتی و اشتباهات رسانه ای حرف بزنید، هر کدام از آنها، بی شک خاطرات بسیاری از سوتی هایی که رقم زده اند و قبل از انتشارمحتوا یا بعد از انتشار آن، کشف شده اند در خاطر دارند، سوتی هایی که گاه به دادگاهی شدن مدیرمسئول و خبرنگار و یا حتی تعطیلی رسانه ای که در آن کار می کرده اند منتهی شده است.

جمله مشترک بسیاری از آنها هم این است که « بعد از انتشار گزارش خبرنگاران صدا و سیما درباره این سوتی، در اخبار سراسری و در سطح گسترده و ملی،دستگاه قضایی به سراغمان آمد »، آنها می گویند که انتشار گزارشی مغرضانه درباره آن اشتباه غیرعمدی، از رسانه ملی و عامدانه نشان دادن آن، نه تنها برای آنها به صورت فردی مشکل آفرین شده که گاهی، تبعات سنگین امنیتی در سطح جامعه را به دنبال داشته و حتی به برگزاری اجتماعات گسترده گروه های قومی، عقیدتی و یا سیاسی و حتی درگیری آنها با نیروهای انتظامی و بخش های امنیتی از سوی افرادی که تهییج شده اند منتهی شده و آنوقت آنها حسابی به دردسر افتاده اند.

  در هفته های اخیر، اما ، رسانه ملی به طرز شگفت انگیزی خودش به مصدر این سوتی ها تبدیل شده است ، سوتی‌هایی که هرکدامشان به تنهایی می‌تواند عظیم‌ترین رسانه‌های کشور را به تعطیلی بکشاند.

اگرچه بررسی سوتی های صدا و سیما ، ده ها صفحه را به خودش اختصاص می دهد اما در این گزارش به سه سوتی جنجالی این رسانه از شروع مذاکرات ایران- آمریکا پرداخته شده است.

سوتی اول – پوشش لب ساحلی

بیست و سوم فروردین ماه، شبکه‌ی سلامت، همزمان با شروع مذاکرات دو کشور ایران و آمریکا، مستندی درمورد تانزانیا پخش کرد که در بخشی از آن، تصویری چند ثانیه‌ای از حضور یک زن و مرد با پوشش لب‌ ساحل نشان داده  شد، زمان زیادی طول نکشید که این اتفاق، دست‌مایه و سوژه طنز فضای مجازی شد، طنزهایی که  از تاثیر مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا بر صدا و سیما حکایت می کرد.

این اتفاق اما چندان مشکل ساز نشد و ساعاتی بعد باعذرخواهی مدیر شبکه سلامت و توضیحات مدیر روابط عمومی شبکه واعلام خبر برخورد و برکناری عوامل برنامه، به فراموشی سپرده شد.

.سوتی دوم- شوخی با وزیرخارجه عربستان 

دومین سوتی جنجالی صدا و سیما، در نخستین روزهای اردیبهشت از شبکه نسیم ، در برنامه ای با عنوان «درنگ» پخش شد، در این برنامه ، محسن افشانی، بازیگر حاشیه ساز و مجری کنونی صدا و سیما، شوخی بی ادبانه ای با وزیر خارجه کشور عربستان انجام داد، این لحن بی ادبانه خصوصا در زمانی که دیداری برای بهبود روابط بین وزیردفاع این کشور و عالیترین مقام کشور صورت گرفته بود، بسیار تعجب آور بود.

بعد از این جنجال، شبکه نسیم طبق روال همیشگی و تکراری صدا و سیما، به جای اصلاح رویه‌ کلی، با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که ضمن تذکرجدی به تیم تولید و تأکید بر لزوم توجه مستمر و جدی به سیاست‌های ابلاغی محتوایی، با عوامل خاطی برخورد انضباطی به عمل آمده است.

سوتی سوم- توهین به مقدسات اهل سنت   

سومین اتفاق اما روز چهارشنبه سوم اردیبهشت در برنامه «سیمای خانواده» شبکه یک سیما رخ داد که در آن، میهمان جوان برنامه، یک روز قبل از سالروز شهادت رئیس فقه شیعه و در شرایطی که جامعه بیش از پیش به وحدت نیاز دارد،   سخنانی موهن و توهین آمیز درباره یکی از خلفای اهل سنت بیان کرد، کاری بسیار ساده لوحانه که می توانست اعتراضات گسترده ای را خصوصا در «استان های تلفیقی» کشور سبب شود.

بعد از این ماجرا، برای سومین بار ، همان روش همیشگی صدا و سیما به کار گرفته شد« انتشار یک اطلاعیه درباره اینکه اولویت موکد رسانه ملی، حفظ وحدت و احترام به همه پیروان مذاهب اسلامی است.»

 البته این بار نسبت به دو سوتی قبلی ، دوز برخورد کمی بالاتر رفته بود و در اطلاعیه اعلام شد که شبکه یک سیما، از لحظه بروز، با حساسیت بالا و اقدام سریع و قاطع معاونت سیما و مرکز صیانت و حفاظت سازمان ، علاوه بر حذف فوری ویدئوی مذکور از سکوهای تلوبیون و سپهر وابسته به سازمان صدا و سیما، بلافاصله در تماس با مقام قضایی برای ۸ نفر از عوامل و متخلفین اعلام‌ جرم کرده و این افراد به دستگاه قضایی معرفی شده اند، همچنین مدیر گروه تولید مربوطه و مدیر پخش شبکه یک سیما از سمت خود عزل شده اند.

در ادامه عنوان شده است که با دستور رئیس سازمان، کمیته ای متشکل از مرکز صیانت و حفاظت سازمان، معاونت سیما، معاونت حقوقی و اداره کل بازرسی سازمان به فوریت برای بررسی و پیگیری این موضوع تشکیل شده  و تحقیقات برای شناسایی سایر عوامل احتمالی ادامه دارد.

دومینوی سوتی ها، چرا به راه افتاده است؟

یکی از سئوالاتی که اکنون بیشتر مخاطبان رسانه ملی، کارشناسان و اهالی رسانه می پرسند این است که دلیل این همه اتفاقات جنجالی در روزهای پس از آغاز مذاکرات چیست؟ آیا این سوتی های دومینووار به دلیل نوع نگاه مدیران ارشد صدا و سیما واستفاده از همفکران کارنابلد رخ می دهد یا آنکه عمدی در کار است؟

 با آنکه عمدی بودن این اشتباهات دور از ذهن به نظر می رسد اما باید پرسید آیا با وجود دستگاه عریض و طویل صدا و سیما و با وجود ناظران پخش و مدیران شبکه ها ، هیچ نظارتی بر برنامه های تولیدی، قبل از پخش صورت نمی گیرد و مدیران صدا و سیما تنها بعد از انتشار برنامه و در شرایطی که برنامه، التهاب آفرین شده است، وارد گود می شوند و با برخوردهای شداد و غلاظ سعی در آرام کردن جامعه دارند؟

آیا این آخرین قطعه از دومینو بود یا آنکه این حرکت دومینوار همچنان ادامه خواهد یافت؟