عکس مستند در ارتباطی نزدیک با سینمای مستند

در تاریخ عکاسی، عکاسی مستند سابقه ای طولانی دارد و به نوعی اولین قدم در ثبت تصویر مستند قبل از شکل گیری سینما بوده است. جایی که عکاسی به شیوه مستقیم یا Straight Photography  معنا پیدا کرد و عکاسی از فضاهای بسته به خیابان ها و جامعه ورود جدی پیدا کرد.

 عکاسی مستند به‌عنوان گونه‌ای میان هنر و سند اجتماعی عمل می‌کند. این نوع عکاسی با مجموعه‌ای از تصاویر که حول یک موضوع یا روایت مشترک شکل می‌گیرند، توانایی ایجاد روایت بصری قدرتمند را دارد.

در فرآیند شکل گیری یک فیلم مستند نیز این گونه عکاسی می تواند نقشی مهم داشته باشد. جایی که ایجاز و همچنین تاکید بر روایت بصری نقشی انکار نشدنی در تولید یک مستند تاثیر گذار خواهند داشت و حال تعریف مجموعه عکس یا سکانس عکس مستند اهمیتی دو چندان خواهد یافت.

تعریف «مجموعه عکس مستند (Documentary Photo Series)

در تعریف مختصر این واژه اینطور می توان گفت : مجموعه‌ای از عکس‌هاست که با یکدیگر یک روایت، موضوع یا ایده واحد را دنبال می‌کنند. در عکاسی مستند، این مجموعه معمولاً به ثبت و بازنمایی واقعیت اجتماعی، تاریخی یا فرهنگی می‌پردازد.

مجموعه عکس مستند (Documentary Photo Series) مجموعه‌ای از عکس‌هاست که هرکدام به‌تنهایی قابل خوانش‌اند، اما در کنار هم یک روایت یا مفهوم واحد را می‌سازند و این ویژگی موجب نزدیکی آن به زبان سینما می‌شود. جایی که روایت به عنصری اصلی بدل می شود . در این مسیر می توان این ویژگیها را نیز برشمرد :

. هر عکس به‌تنهایی قابل خوانش است،

. اما در کنار هم یک داستان یا چشم‌انداز کامل‌تر را شکل می‌دهند.

مجموعه عکس مستند

تعریف و ویژگی‌ها

ثبت واقعیت بدون بازسازی مصنوعی.

ارتباط نزدیک با تاریخ اجتماعی.

نمونه‌ها

دوروتیا لانگ و رکود بزرگ (عکس معروف «مادر مهاجر»)

عباس عطار (عکاس ایرانی/مگنوم) و روایت‌های انقلاب ، جنگ و مهاجرت.

تحلیل

هر عکس همچون یک قاب مستقل خواهد بود.

کنار هم قرار گرفتن آن‌ها به ایجاد روایت اجتماعی منجر خواهد شد.

مجموعه عکس مستند توانایی خلق روایت تصویری پیچیده و تأثیرگذار را دارد. برای نمونه «مادر مهاجر» نشان می‌دهد چگونه یک عکس می‌تواند همزمان سند اجتماعی و اثر هنری باشد. عباس عطار نیز با نگاه دنباله گرای خود، روایت‌های پیوسته‌ای از تاریخ معاصر را ثبت کرده است. این هم‌پوشانی‌ها نشان می‌دهد که مرز میان عکاسی و سینما نسبی و انعطاف‌پذیر است.جایی که تصویر عنصر مشترکی خواهد بود که روایت، داستان و شخصیت ها را در سینما شکلی جدی ببخشد و بنیان نگاهی مستند را شکل دهد.

*عضو هیات علمی دانشگاه هنر