از چنار «تهران» تا هندسه پنهان؛ رمز و استعاره در پوستر جشنواره فیلم کوتاه
بهرام کلهرنیا، طراح و گرافیست باسابقه، با اشاره به جایگاه درخت چنار در فرهنگ ایرانی، انتخاب این نماد برای پوستر چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را انتخابی «ستودنی و هوشمندانه» دانست. او معتقد است که طراحی این پوستر نه بر صراحت، بلکه بر رمز، استعاره و هندسه استوار است؛ همان چیزی که روح فرهنگ و هنر ایرانی را شکل می‌دهد.
به گزارش ستاد اطلاع‌رسانی و ارتباطات چهل‌ودومین جشنواره فیلم کوتاه تهران، کلهرنیا، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و عضو شورای عالی خانه هنرمندان ایران در توضیحات خود از لایه‌های نمادین برگ چنار، هندسه پنهان در طراحی و انتخاب رنگ‌های ویژه سخن گفت.
ایده محوری پوستر؛ جاودانگی و جستجو
کلهرنیا با تأکید بر انتخاب برگ چنار در این پوستر گفت: چنار در فرهنگ ایرانی و به‌ویژه در تهران، نماد جاودانگی، زندگی دوباره و تقدس بوده است. تهران روزگاری به نام «چناران» شناخته می‌شد و درختان کهنسال آن همیشه کنار چشمه‌ها، امامزاده‌ها و مکان‌های مقدس حضور داشتند. حتی در زندگی روزمره نیز چوب چنار برای ساخت گهواره، ساز یا درهای خانه‌ها به کار می‌رفت، نه فقط به دلیل کیفیت فیزیکی، بلکه به سبب باور به خاصیت تطهیر و حفاظت. برگ چنار با شباهت به دست انسان، در ذهن ایرانی یادآور زندگی و حفاظت بوده است. بنابراین انتخاب این عنصر در پوستر، ارجاعی عمیق به فرهنگ و تاریخ ایران است.
وی افزود: درخت چنار در نگاه ایرانیان مظهر جاودانگی و تجدید حیات است. هر بار پوست انداختن آن، نماد جوانی دوباره تلقی می‌شد. اگر چشمه‌ای زیر سایه چناری جریان داشت، آن آب متبرک و شفابخش به حساب می‌آمد. از همین رو برگ چنار نه‌فقط یادآور تهران، که نماد جستجوگری و پیوند انسان با زندگی و طبیعت است. به کارگیری این نماد در پوستر جشنواره، مخاطب را ناخودآگاه به معناهای عمیق‌تر فرامی‌خواند.
بیان رمزی و جایگاه در فرهنگ ایرانی
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، با اشاره به اهمیت رمزگرایی در فرهنگ ایرانی گفت: ایرانیان در طول تاریخ، کمتر مفاهیم را صریح بیان کرده‌اند و همواره به استعاره و رمز علاقه نشان داده‌اند. این امر بخشی از هویت فرهنگی ماست. وقتی پیامی به‌صورت رمزی ارائه می‌شود، مخاطب با تأمل بیشتری آن را درک می‌کند و همین باعث ماندگاری معنا می‌شود. آقای عباسی با انتخاب برگ چنار، این سنت دیرینه را زنده کرده‌اند. پوستر او نه بر صراحت، بلکه بر رمز و نشانه استوار است؛ درست همان چیزی که یک اثر جدی گرافیکی نیاز دارد.
هندسه و نظم پنهان
این طراح پیشکسوت ادامه داد: یکی دیگر از نکات مهم در این پوستر، استفاده از جدول‌بندی و هندسه پنهان است. ریاضی و هندسه در هنر ایرانی از معماری تا خوشنویسی همیشه حضوری جدی داشته است. طراح با بهره‌گیری از یک هندسه ساده اما دقیق، توانسته نظم و تعادل عناصر پوستر را برقرار کند. این کار علاوه بر ایجاد یکپارچگی بصری، به اثر انسجام و استحکام بیشتری داده است.
پالت رنگی و بیان معاصر
کلهرنیا درباره رنگ‌ها توضیح داد: پالت رنگی پوستر، ضمن آن‌که ریشه در فرهنگ ایرانی دارد، رویکردی بدیع و مینیمالیستی را هم دنبال می‌کند. رنگ‌ها در عین سادگی، جلوه‌ای تازه و زنده به اثر داده‌اند. این ترکیب، گفت‌وگوی میان سنت و معاصرت را ممکن می‌سازد.
او در پایان گفت: پوستر چهل‌ودومین جشنواره فیلم کوتاه تهران اثری است که در آن فرهنگ ایرانی با زبان امروز گرافیک درهم آمیخته است. این طراحی با انتخاب نماد چنار، استفاده از بیان رمزی، هندسه پنهان و پالت رنگی خاص، جایگاه ویژه‌ای در گرافیک معاصر ایران خواهد داشت. به طراح این اثر تبریک می‌گویم که چنین پیوندی میان سنت و نوآوری ایجاد کرده‌اند.
چهل‌‌و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با رویکرد «خِردمحوری و اندیشه‌ورزی» و به دبیری بهروز شعیبی از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۴ در پردیس سینمایی ایران‌مال تهران برگزار خواهد شد.
