بدرقه بهمن رجبی به خانه ابدی؛ هنرمندی که آزاداندیش بود

آیین تشییع پیکر زنده‌یاد بهمن رجبی نوازنده صاحب سبک و مدرس پیشکسوت تنبک امروز (دوشنبه ۲۴ شهریورماه) با حضور بابک و مزدک رجبی فرزندان بهمن رجبی، بابک رضایی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی، حمیدرضا عاطفی معاون اجرایی این نهاد، کیهان کلهر، مرتضی اعیان، علی اکبر شکارچی، حسام اینانلو، حسین علیشاپور، امیر اثنی‌عشری، آرش فرهنگ‌فر، شروین مهاجر، نیما جوان، امیر شریفی و جمعی از هنرمندان در مقابل خانه هنرمندان برگزار شد. پیش از آغاز رسمی مراسم قطعاتی از تنبک‌نوازی زنده‌یاد رجبی پخش شد.

مرتضی اعیان نوازنده پیشکسوت تنبک و از دوستان زنده‌یاد رجبی در این آیین با بیان خاطراتی از دوستی و همکاری خود با این هنرمند اظهارداشت: آشنایی من و بهمن از دهه ۵۰ و در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی بود که در این مرکز نشست‌هایی با یکدیگر داشتیم، در تولید و انتشار آثاری باهم همکاری داشتیم و درباره شیوه‌های مختلف نوازندگی تنبک بحث و تبادل نظر داشتیم که تجربه‌های ارزشمندی بود، روح این هنرمند شاد باشد.

علی اکبر شکارچی نوازنده و مدرس کمانچه نیز در این آیین با گرامیداشت یاد زنده‌یاد رجبی گفت: ای کاش قبل از مرگ این هنرمند، او را می‌دیدم، بسیار از این موضوع متاسفم، آشنایی من با رجبی نیز به دهه ۵۰ و مرکز حفظ و اشاعه موسیقی بازمی‌گردد، در این مرکز همکاری‌های مشترکی با یکدیگر در تولید و اجرای موسیقی داشتیم و خاطرات بسیاری باهم داریم، همه بر توانایی‌های رجبی واقف هستند و نیازی به تعریف و تمجید ندارد.

وی افزود: زنده‌یاد رجبی در کارش وسواس، دقت و ظرافت خاصی داشت و توانست ملودی‌هایی را با ریتم‌های موسیقی شهری آمیخته کند که یادگار خوبی باقی ماند، رجبی برای مردم و هنر موسیقی احترام و یک حرمت خاصی قایل بود که ستودنی است، رجبی همواره یکی از پرچمدارانی بود که جان و وجودش را برای مردم می‌گذاشت و آزاداندیش بود، زمانی که وصیت‌نامه او را خواندم افسوس خوردم چرا چنین هنرمندی باید چنین وصیت‌نامه غم‌انگیزی داشته باشد اما چه کنیم، زندگی تولد و مرگ است.

شکارچی بیان کرد: کاش در مراسم تشییع این هنرمند، همه تنبک‌نوازان حضور داشته و قطعاتی را در یادبود این هنرمند اجرا می‌کردند، آرزو دارم پس از مرگم نوازندگان کمانچه در مراسم تشییع‌ام کمانچه بنوازند. وقتی ما به موسیقی وابستگی بسیاری داریم، باید احترام به هنرمندان درگذشته نیز چنین باشد. اقداماتی که رجبی برای موسیقی انجام داد بیش از تیراژ کتاب‌هایش است و شایسته چنین نکوداشتی است.

اجرای قطعه‌ای توسط پارسا حسندخت خواننده از دیگر بخش‌های این آیین بود.

پیمان سلطانی آهنگساز و رهبر ارکستر نیز در این آیین اظهارداشت: آقای رجبی بسیار انسان تنهایی بود، او نگاه متفاوتی به فرهنگ و موسیقی داشت که گاهی درباره نظرات او اغراق شده و یا به اشتباه در جامعه موسیقی معنا شده است، طی ۲۸ سال ارتباط و همکاری که با مرحوم رجبی داشتم او با مهربانی و لطف نسبت به اهالی موسیقی سخن می‌گفت اما گاهی تحت تاثیر گفته‌های برخی هنرمندان قرار می‌گرفت و احساساتی می‌شد و در لحظه‌هایی صحبت‌هایی را عنوان می‌کرد که به آنها اعتقاد قلبی نداشت.

وی گفت: کدورت‌های میان زند ه‌یاد رجبی، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان ایجاد شد که سعی کردیم این اختلافات را طی نشست ‌هایی برطرف کنیم، اختلاف‌ها و کدورت‌ها از بین رفت و قرار شد همکاری‌هایی با این هنرمندان برقرار شود که متاسفانه فرصت و شرایط همکاری پیش نیامد و رجبی همواره دلتنگ همکاری با علیزاده و مشکاتیان و سایر دوستانش بود، نام آقای رجبی جاودان باشد.

مصطفی محرمی نوازنده تنبک و از شاگردان مرحوم رجبی نیز در این آیین با گرامیداشت این هنرمند اظهارداشت: از طرف فرزندان و شاگردان استاد رجبی از همه شما که در این مراسم حضور پیدا کردید، قدردانی می‌کنم، در این مدتی که کنار مرحوم رجبی بودم، بیشتر از اینکه نوازندگی تنبک بیاموزم، درس دقت و وفاداری به عقیده و هنر را آموختم.

محرمی افزود: از مرحوم رجبی همیشه معتقد بود که ریشه آدمی در هر جایگاهی که هست، وابسته به اندیشه اوست، آقای رجبی اندیشه و راهی را در زندگیش انتخاب کرد که با تمام وجودش تا دقیقه‌های آخر عمرش به آن پایبند ماند و بهای آن را تمام و کمال پرداخت کرد به نظر من میراثی که آقای رجبی به جای گذاشت، راهی را برای شاگردانش باز کرد، نوع اندیشه و هنر تنبک‌نوازی بود که برای ما به جای گذاشت و چه میراثی زیباتر از اینکه ما راه، اندیشه و مکتب استاد را همیشه زنده نگه داریم و چراغ این مکتب همیشه روشن بماند.

پیکر این هنرمند پس از مراسم تشییع برای خاکسپاری به قطعه ۳۰۱ بهشت زهرا(س) منتقل شد.

بهمن رجبی نوازنده صاحب سبک و مدرس پیشکسوت تنبک ۱۹ شهریورماه بر اثر عارضه قلبی در ۸۶ سالگی در منزل خود درگذشت. زنده‌یاد رجبی متولد بهمن ماه سال ۱۳۱۸ در رشت بود، او از سال ۱۳۵۰ فعالیت حرفه‌ای خود را در زمینه تک‌نوازی و دونوازی تنبک و همکاری با سازهای ملودیک آغاز کرد. آخرین اجرای او در این زمینه مربوط به سال ۱۳۸۴ با ارکستر ملل به رهبری پیمان سلطانی بود.

از آثار شاخص او می‌توان به قطعه‌ مشهور «گفت وگوی چپ و راست» اشاره کرد که در جلد دوم کتاب آموزش تنبک وی منتشر شده است. رجبی همچنین در تک‌نوازی تنبک ابداعات مهمی داشت، از جمله افزودن ۱۱ نوع ریز به تکنیک‌های این ساز.

نوای تنبک رجبی در بسیاری از آثار شاخص موسیقی ایران همچون آلبوم «سواران دشت امید» به آهنگسازی حسین علیزاده، «گلچین یک و دو» به آهنگسازی رضا شفیعیان ثبت شده است.

وی علاوه بر نوازندگی، نویسنده و محقق موسیقی ایران بود و کتاب‌های «تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف» و «آموزش تنبک»(دو جلد) برای دوره‌های ابتدایی، متوسطه و عالی تنبک منتشر کرده است. آثار آموزشی رجبی شامل تمرین‌ها و قطعاتی است که با ریتم‌های ملودیک موسیقی ایرانی تلفیق شده‌اند.

او معتقد بود نوازنده‌ی تمبک باید قدرت و ظرافت اجرایی را همزمان داشته باشد و به نقش خلاقیت در اجرا تأکید می‌کرد. از دیگر نوآوری‌های او می‌توان به بسط و گسترش ریتم‌های مطربی و ایجاد ریزهای شانزده‌گانه اشاره کرد.